Bạn bè hút, mình cũng thử – vòng xoáy ngầm của áp lực vô hình
Một nghiên cứu mới được công bố trên tạp chí Nicotine and Tobacco Research đã phân tích dữ liệu từ hơn 20.800 thanh thiếu niên Mỹ trong giai đoạn 2015–2021. Kết quả cho thấy: nếu một thiếu niên có bạn bè hút vape, khả năng chính em đó cũng sẽ hút tăng gấp 15 lần.
Tiến sĩ Giang Vu, nghiên cứu sinh tại Đại học Queensland (Úc), cho biết: “Dù số lượng bạn bè hút thuốc lá giảm, nhưng số bạn bè hút vape vẫn ở mức đáng lo ngại. Năm 2021, 22,3% thanh thiếu niên có bạn bè hút vape, một con số không hề nhỏ.”
Nguyên nhân? Một phần đến từ chính mạng xã hội, nơi vape được quảng bá như một “lối sống khỏe mạnh hơn thuốc lá” với hình ảnh lung linh, thời thượng và “cool ngầu” đầy cám dỗ.
Theo Gary Chung Kai Chan, đồng tác giả nghiên cứu, việc mạng xã hội lặp lại thông điệp rằng “vape an toàn hơn thuốc lá” là cực kỳ nguy hiểm.
“Chúng ta cần nhiều quy định hơn với nội dung trên mạng xã hội, đồng thời đẩy mạnh các chiến dịch tuyên truyền và chính sách ngăn chặn vape trong giới trẻ,” ông nói.
Các chuyên gia cảnh báo rằng thuốc lá điện tử không “lành tính” như nhiều người tưởng. Bên trong mỗi lần hít có thể là các chất độc như acrolein, chất gây hại cho phổi, tim và các cơ quan nội tạng. Với thanh thiếu niên – lứa tuổi não và cơ thể còn đang phát triển – hậu quả lâu dài còn nghiêm trọng hơn.
Tưởng chỉ là vape vị trái cây, hóa ra hít luôn cần sa và chất tổng hợp mà không biết
Không dừng lại ở nicotine, nhiều thiếu niên còn đang hút THC, CBD và cả cần sa tổng hợp, tất cả đều là các hợp chất chiết xuất hoặc tổng hợp từ cây cần sa.
Jack Chung, nghiên cứu sinh tại Trung tâm Quốc gia về Nghiện Chất của Thanh thiếu niên (Úc), chia sẻ phát hiện đáng lo ngại trong một nghiên cứu đăng trên American Journal of Preventive Medicine:
“Từ 2021 đến 2023, tỷ lệ thiếu niên từ 11–15 tuổi hút cần sa tổng hợp đã tăng gấp đôi. Đây là chất rất nguy hiểm, có thể gây hậu quả sức khỏe khó lường, thậm chí tử vong.”
Tệ hơn, rất nhiều em không hề biết mình đang hít vào thứ gì. Năm 2021, chỉ 1,8% thiếu niên không chắc mình có đang hút cần sa tổng hợp hay không. Con số này tăng lên 4,7% vào năm 2023.
Phụ huynh có thể là “lá chắn” hiệu quả nhất
Giữa thực trạng đáng lo, vẫn có một tia hy vọng: sự không đồng tình từ cha mẹ có thể giảm nguy cơ hút vape tới 70%. Nghĩa là, việc cha mẹ thể hiện rõ quan điểm, trò chuyện thẳng thắn và không né tránh vấn đề là yếu tố then chốt trong việc bảo vệ con khỏi “làn khói độc” này.
Các chuyên gia khuyến nghị:
-
Đừng ngại nói không: Thiết lập ranh giới rõ ràng về việc sử dụng thuốc lá điện tử, dù là trong nhà hay ngoài xã hội.
-
Tạo không gian an toàn để con chia sẻ: Trẻ thường nghe bạn bè nhiều hơn người lớn, nhưng nếu cha mẹ đủ lắng nghe và thấu hiểu, các em sẽ tin tưởng tìm đến khi cần.
-
Luôn cập nhật xu hướng: Những gì bạn thấy là “nhỏ nhặt” – như một video TikTok hút vape – có thể là thứ khiến con bạn tò mò và muốn thử ngay lập tức.
