Trách nhiệm tiết giảm ngân sách của chủ đầu tư ra sao?
Được biết, công ty Xuân Thịnh được thành lập năm 2006 với mã số thuế 2700285019, hoạt động chủ yếu trong lĩnh vực thi công xây dựng, xây lắp công trình. Theo thông tin đăng ký doanh nghiệp, trụ sở công ty được đặt tại xóm 1, thôn Lỗi Sơn, xã Gia Phong, huyện Gia Viễn, Ninh Bình. Người đại diện là ông Bùi Văn Thuấn – Chủ tịch, Giám đốc công ty. Doanh nghiệp có vốn điều lệ 99 tỷ đồng.
Kể từ khi được phê duyệt trên hệ thống mạng đấu thầu Quốc gia năm 2016, đến nay Xuân Thịnh đã tham gia 45 gói thầu, trúng 44 gói, trượt 0 gói, 1 gói chưa có kết quả. Đáng chú ý, đa số các gói thầu được tổ chức trên địa bàn tỉnh Ninh Bình, chủ yếu tại các đơn vị ban QLDA ĐTXD.
Tổng giá trị trúng thầu của công ty Xuân Thịnh là trên 2,5 nghìn tỷ đồng, tỉ lệ trung bình giá trúng thầu so với giá dự toán đạt 96,78%.
Công ty Xuân Thịnh là nhà thầu quen mặt tại tỉnh Ninh Bình. Các chủ đầu tư như sở NN&PTNT, BQLDA công trình giao thông tỉnh, BQLDA xây dựng thành phố, BQLDA các huyện Kim Sơn, Nho Quan… đã phê duyệt cho công ty này trúng nhiều gói thầu từ hàng chục đến hàng trăm tỷ đồng với tỉ lệ tiết kiệm nguồn ngân sách Nhà nước ở mức thấp, thậm chí sát 0%.
Tỉ lệ tiết kiệm trong đấu thầu được coi là thước đo đánh giá hiệu quả kinh tế, hiệu quả chi tiêu ngân sách của mỗi địa phương, đơn vị. Dù không có quy định về mức tiết kiệm bao nhiêu là đúng và đủ, nhưng thực tế thì tỉ lệ tiết kiệm càng cao, càng có lợi cho ngân sách đầu tư công.
Đây cũng là trách nhiệm của chủ đầu tư khi tổ chức đấu thầu, phê duyệt kinh phí cho gói thầu. Ngoài việc lựa chọn nhà thầu đủ năng lực về chuyên môn và tài chính, chủ đầu tư cũng cần thực hiện đúng quy trình, khách quan, minh bạch, tránh gây thất thoát, lãng phí ngân sách.
Loạt gói thầu tiết kiệm rất thấp cho chủ đầu tư
Qua tìm hiểu, có thể thấy tỉ lệ tiết kiệm tại các gói thầu mà công ty TNHH Đầu tư sản xuất và Thương mại Xuân Thịnh (sau đây gọi tắt là công ty Xuân Thịnh – PV) đã trúng rất thấp khi nhiều gói có tỉ lệ dưới mức 1%.
Khảo sát ngẫu nhiên 10 gói thầu mà Xuân Thịnh đã trúng trong cả vai trò liên danh và độc lập, có những gói trị giá lên tới hàng trăm tỷ đồng nhưng số tiền tiết kiệm sau đấu thầu chỉ “vỏn vẹn” vài trăm triệu đồng, tỉ lệ tiết kiệm sát mức 0%.
Đơn cử như gói thi công xây dựng số 09 năm 2023 tại sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Ninh Bình, Xuân Thịnh cùng 2 thành viên khác trong liên danh đã trúng thầu với giá 418,9 tỷ đồng, nhưng số tiền tiết kiệm sau đấu thầu chỉ 388,2 triệu đồng, tương ứng tỉ lệ 0,09%.
Hay như tại BQLDA ĐTXD công trình giao thông tỉnh Ninh Bình, liên danh Xuân Thịnh – Hoàng Dân – CK4 đã trúng gói thi công xây dựng số 09 năm 2022 với giá 277,6 tỷ đồng. Với việc phê duyệt kết quả lựa chọn nhà thầu này, chủ đầu tư chỉ có thể tiết kiệm 192,5 triệu đồng sau đấu thầu, đạt tỉ lệ 0,07%.
Tình trạng tương tự cũng xuất hiện tại các gói thầu khác như gói thi công xây dựng số 05 năm 2022 tại BQLDA ĐTXD thành phố Ninh Bình có giá trúng thầu 170,2 tỷ đồng, tiết kiệm 106,8 triệu đồng (0,06%); gói “Lập thiết kế bản vẽ thi công, lập dự toán; Thi công xây lắp (EC)” năm 2021 tại BQLDA ĐTXD công trình dân dụng và công nghiệp tỉnh Ninh Bình có giá 151,08 tỷ đồng, tiết kiệm 151,7 triệu đồng (0,1%)…
Bên cạnh đó, tại BQLDA ĐTXD huyện Kim Sơn, công ty Xuân Thịnh đã tham gia và trúng 6/6 gói thầu với tổng giá trị 440,2 tỷ đồng nhưng chỉ tiết kiệm hơn 500 triệu đồng, tỉ lệ trung bình 0,23%.
Công ty Xuân Thịnh đã trúng 6/6 gói thầu tại ban QLDA ĐTXD huyện Kim Sơn với tổng giá trị trúng thầu 440,2 tỷ đồng, tiết kiệm “vỏn vẹn” hơn 500 triệu đồng.
Đáng chú ý, trong năm 2022, Phó Chủ tịch BQLDA ĐTXD huyện Kim Sơn Nguyễn Cao Sơn đã phê duyệt kết quả lựa chọn nhà thầu cho 4 gói thầu thi công xây lắp mà công ty Xuân Thịnh (trong vai trò liên danh và độc lập) là đơn vị trúng thầu. Dù giá trị mỗi gói từ hàng chục đến hàng trăm tỷ đồng nhưng chỉ tiết kiệm vài trăm, thậm chí vài chục triệu đồng, không có gói nào đạt tỉ lệ tiết kiệm quá 1%.
Hợp đồng thi công trở thành tài sản bảo đảm tại ngân hàng
Song song với việc liên tiếp trúng nhiều gói thầu có giá trị lớn, công ty Xuân Thịnh đã nhiều lần vay vốn tại các ngân hàng, tài sản thế chấp là các loại xe ô tô, máy móc phục vụ thi công công trình… và đặc biệt là các hợp đồng thi công xây dựng sau khi trúng thầu tại các đơn vị chủ đầu tư.
Có thể kể đến giao dịch vay tại ngân hàng Techcombank chi nhánh Ninh Bình theo hợp đồng số NBH2021197320/HDTC ký ngày 27/7/2021. Tài sản thế chấp là toàn bộ nguyên, nhiên, vật liệu, công cụ dụng cụ… dùng cho thi công xây dựng, cùng với đó là quyền đòi nợ và các khoản phải thu phát sinh từ hợp đồng thiết kế, thi công xây lắp công trình số 16/2016/HĐ-TKXL ngày 28/12/2016 tại BQLDA ĐTXD cơ sở hạ tầng huyện Gia Viễn. Tổng giá trị được thanh toán lên tới 153,2 tỷ đồng.
Tương tự, ngày 22/12/2022, Xuân Thịnh có giao dịch vay tại MBBank chi nhánh Ninh Bình theo hợp đồng số 110032.22.230.3768284.BD, tài sản bảo đảm là toàn bộ tài sản đã, đang và sẽ hình thành phát sinh từ hợp đồng thi công xây dựng công trình số 135/2022/HĐXD ngày 16/12/2022 giữa công ty và BQLDA ĐTXD huyện Kim Sơn.
Ngoài ra, công ty cũng nhiều lần khác có giao dịch vay vốn tại ngân hàng MB và Techcombank chi nhánh Ninh Bình, tài sản bảo đảm đa số là nguyên vật liệu, các khoản tiền, quyền đòi nợ hình thành từ hợp đồng thi công giữa Xuân Thịnh và các đơn vị chủ đầu tư như: hợp đồng thi công xây dựng và lắp đặt thiết bị số 300/HĐ-XD ngày 23/12/2022 giữa liên danh Xuân Thịnh – Bình Minh và BQLDA ĐTXD thành phố Ninh Bình; hợp đồng số 18.12/2021/HĐ-EC ngày 18/12/2021 giữa liên danh Xuân Thịnh – Đông Dương – Bình Minh và UBND huyện Gia Viễn; hợp đồng thi công xây dựng công trình số: 03/2020/HĐXD ngày 24/04/2020 giữa Xuân Thịnh và sở Y tế tỉnh Ninh Bình…
Được biết, từ 2015 – 2023, tổng số giao dịch vay tại ngân hàng ngân hàng kỹ thương chi nhánh Ninh Bình của công ty Xuân Thịnh là 47 lần. Còn tại ngân hàng MBBank chi nhánh Ninh Bình, công ty Xuân Thịnh đã vay thế chấp 21 lần từ 2018-2023.
