Báo Dân trí đưa tin, ngày 29/11, Bộ Y tế phối hợp UBND TPHCM tổ chức Lễ mít tinh cấp quốc gia hưởng ứng Tháng hành động quốc gia phòng, chống HIV/AIDS và Ngày Thế giới phòng, chống AIDS.
Sự kiện cũng đánh dấu cột mốc 35 năm Việt Nam ứng phó với dịch HIV/AIDS, với chủ đề năm nay: “Đoàn kết là sức mạnh - Chung tay chấm dứt dịch bệnh AIDS”.
Phát biểu khai mạc, Thứ trưởng Bộ Y tế Trần Văn Thuấn nhấn mạnh, đây là dịp nhìn lại hành trình 35 năm kiên trì và bền bỉ chống lại đại dịch HIV/AIDS. Đây là căn bệnh từng được xem là bản án tử.
“Chương trình phòng, chống HIV/AIDS đã đạt nhiều kết quả nổi bật, trở thành điểm sáng của khu vực và thế giới”, Thứ trưởng nói.
Mỗi năm hệ thống y tế thực hiện khoảng 3,5 triệu lượt xét nghiệm HIV, phát hiện khoảng 13.000 ca nhiễm mới. Cả nước hiện điều trị ARV cho 184.000 người, với trên 96% người bệnh đạt tải lượng virus dưới ngưỡng ức chế - mức cao hàng đầu thế giới.
Ông Nguyễn Công Vinh, Phó Chủ tịch UBND TPHCM cho biết, hiện địa bàn quản lý khoảng 66.000 người nhiễm HIV. Mỗi năm, TPHCM phát hiện gần 5.000 ca mắc mới, riêng nhóm nam quan hệ tình dục đồng giới chiếm hơn 50%.
Tỷ lệ kết nối điều trị tiếp tục duy trì ở mức rất cao, đạt trên 98%, song dịch vẫn còn diễn biến phức tạp trong bối cảnh thành phố có quy mô dân số hơn 14 triệu người.
Thành phố đặt mục tiêu tiếp tục mở rộng xét nghiệm cộng đồng, tăng bao phủ PrEP, dự phòng cho các nhóm nguy cơ cao, chống kỳ thị và bảo đảm tài chính bền vững cho chương trình.
Cũng đưa tin sự kiện này, Tạp chí Tri thức Znews cho biết, mục tiêu “95-95-95” do Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) và Liên Hợp Quốc đề ra nhằm chấm dứt dịch HIV/AIDS vào năm 2030, vẫn chưa đạt tại Việt Nam. Theo số liệu hiện nay, 87% người nhiễm HIV biết tình trạng của mình, 79% trong số đó được điều trị bằng thuốc ARV và tỷ lệ ức chế tải lượng virus chưa đạt mục tiêu 95%.
Một trở ngại lớn khác là công tác điều trị dự phòng. Thuốc PrEP (dự phòng trước phơi nhiễm) hiện chưa được bảo hiểm y tế chi trả, trong khi các dự án giảm viện trợ nước ngoài khiến nguồn cung hạn chế. Mặc dù Việt Nam đã đạt nhiều thành tựu sau 35 năm phòng, chống HIV/AIDS, nguồn lực đầu tư trong nước vẫn chưa đủ để thực hiện mục tiêu chấm dứt dịch bệnh.
Ông Raman Hailevich, đại diện UNAIDS, cho biết trong năm 2024, UNAIDS và WHO phối hợp với VADP tiến hành đánh giá giữa kỳ Chiến lược quốc gia chấm dứt AIDS vào năm 2030. Theo các ước tính, từ 2004 đến 2024, các nỗ lực dự phòng HIV đã ngăn chặn hơn 1,2 triệu ca nhiễm và gần 320.000 ca tử vong liên quan đến AIDS.
Trao đổi với Tri Thức - Znews, bác sĩ Nguyễn Tấn Thủ, Ủy viên Ban Chấp hành Hội Phòng chống HIV/AIDS TP.HCM, nhấn mạnh để chấm dứt dịch HIV/AIDS, không chỉ dừng lại ở ba con số 95%. Nó còn liên quan đến các chương trình lao, chương trình mẹ - con, giảm kỳ thị dưới 10% và đảm bảo quyền lợi pháp lý cho người nhiễm HIV. .
Theo Quyết định 1246 của Bộ Y tế năm 2020, đến năm 2030, Việt Nam đặt mục tiêu mỗi năm dưới 1.000 ca nhiễm mới, tỷ lệ tử vong dưới 1/100.000 dân và lây truyền từ mẹ sang con dưới 2%. Hiện nay, số ca nhiễm mới vẫn còn khoảng 13.000 mỗi năm, giảm một nửa so với 20.000-25.000 ca/năm giai đoạn 2010-2014, nhưng vẫn xa mục tiêu dưới 1.000 ca/năm.
Bên cạnh đó, bác sĩ Nguyễn Tấn Thủ cho hay tỷ lệ tử vong hiện khoảng 2.000 người/năm, trong khi mục tiêu là dưới 1.000. Về lây truyền từ mẹ sang con, Việt Nam đã đạt dưới 2% và đang hướng tới dưới 1%, nhưng vẫn còn khoảng 200 trẻ nhiễm HIV từ mẹ mỗi năm.
Bác sĩ Thủ cho biết để đạt các mục tiêu này, cần sự chung tay của toàn xã hội. Một yếu tố quan trọng là tạo niềm tin, nếu cộng đồng không tin vào khả năng chấm dứt dịch HIV, các nỗ lực sẽ thiếu động lực. Ví dụ, việc cắt giảm viện trợ của Mỹ năm 2022 gây lo ngại, nhưng may mắn, chương trình điều trị tại Việt Nam đã được chuyển sang quản lý của Bộ Y tế, nên không bị gián đoạn nghiêm trọng.
