Theo truyền thông địa phương, đối tượng trong vụ việc là một phụ nữ họ Tạ (42 tuổi), từng tốt nghiệp ngành viễn thông và khoa học máy tính, hiện sinh sống và làm việc tại Thượng Hải. Tạ có mức thu nhập đáng mơ ước, khoảng 30.000 nhân dân tệ (tương đương 105 triệu đồng) mỗi tháng tại một công ty nước ngoài. Tuy nhiên, chính cô lại là người lập mưu chiếm đoạt khoản trợ cấp thai sản – một phần quan trọng trong hệ thống an sinh xã hội của Trung Quốc – thông qua các thủ đoạn tinh vi.
Vào tháng 12/2023, khi đang nghỉ thai sản, Tạ nhớ lại việc từng nhận tiền bảo hiểm thành công sau một lần sảy thai hai năm trước. Từ đó, cô nảy sinh ý định tái sử dụng chiêu bài cũ. Cô đã dùng phần mềm chỉnh sửa ảnh để làm giả giấy chứng nhận thai sản và tóm tắt hồ sơ y tế, sau đó nộp đơn yêu cầu bảo hiểm thai sản với lý do sảy thai.
Với hệ thống nộp hồ sơ bảo hiểm trực tuyến tiện lợi nhưng thiếu kiểm tra chặt chẽ, Tạ đã dễ dàng qua mặt các cơ quan chức năng trong hai lần đầu, chiếm đoạt tổng cộng 66.200 nhân dân tệ (khoảng 232 triệu đồng). Sau khi nhận được tiền, cô lập tức xóa dữ liệu khỏi máy tính và tiêu hủy chứng từ giả mạo.
Không dừng lại ở đó, đầu năm 2024, Tạ tiếp tục làm giả một bộ hồ sơ khác để yêu cầu thêm hơn 40.000 nhân dân tệ (gần 140 triệu đồng). Tuy nhiên, yêu cầu này đã bị cơ quan bảo hiểm từ chối. Tháng 2 cùng năm, Tạ nộp đơn hợp pháp để xin trợ cấp thai sản khi sinh con trai duy nhất tại bệnh viện. Tuy vậy, sự việc trước đó đã khiến các cơ quan chức năng cảnh giác. Họ phát hiện trong vòng 4 năm, Tạ đã nộp đến 5 hồ sơ bảo hiểm với lý do sảy thai – một con số bất thường.
Khi được triệu tập làm việc, Tạ thừa nhận toàn bộ hành vi, tự nguyện hoàn trả số tiền chiếm đoạt và ra đầu thú. “Tôi là một phụ nữ mang thai lớn tuổi, lại có sức khỏe yếu. Lo sợ không kham nổi chi phí y tế, tôi đã bốc đồng làm điều sai trái. Hiện tôi đã nghỉ việc và rất hối hận”, Tạ nói.
Ngày 16/8, Tòa án Thượng Hải tuyên Tạ phạm tội lừa đảo, xử phạt 1,5 năm tù treo do cô đã tự thú và khắc phục hậu quả. Thẩm phán Vương Tân Nguyên nhấn mạnh, hành vi của Tạ không chỉ xâm phạm tài sản của doanh nghiệp mà còn gây tổn hại nghiêm trọng đến sự tin cậy của hệ thống bảo hiểm xã hội – một nền tảng quan trọng bảo vệ quyền lợi của người lao động.
Vụ việc lập tức thu hút sự chú ý rộng rãi trên các nền tảng mạng xã hội Trung Quốc. Nhiều người bày tỏ sự phẫn nộ, cho rằng hành động của Tạ là “không thể chấp nhận được” trong bối cảnh nhiều người lao động thực sự cần đến sự hỗ trợ từ bảo hiểm xã hội. Trên WeChat, một tài khoản bình luận: “Vì vài chục nghìn tệ, cô ấy đã đánh đổi danh dự, sự nghiệp và tương lai của chính con mình.” Một người khác viết: “Lương 30.000 tệ mỗi tháng chưa đủ hay sao? Lòng tham đúng là không có điểm dừng.”
Vụ án là lời cảnh tỉnh đối với các cơ quan quản lý trong việc siết chặt kiểm duyệt bảo hiểm trực tuyến, đồng thời đặt ra câu hỏi về đạo đức và trách nhiệm cá nhân trong xã hội hiện đại.
