Một trường hợp y khoa hiếm gặp vừa được Tạp chí Y học New England (New England Journal of Medicine – NEJM) công bố cho thấy mặt trái nguy hiểm của phẫu thuật ghép tạng. Một người đàn ông 61 tuổi tại Mỹ đã bị ký sinh trùng xâm nhập khắp cơ thể – từ phổi, bụng đến da – sau khi ghép thận, khiến ông phải nhập viện trong tình trạng suy hô hấp và sốc.
Bất thường xuất hiện sau 10 tuần ghép thận
Theo trang Live Science, bệnh nhân thực hiện ca ghép thận tại Bệnh viện Đa khoa Massachusetts (Mỹ). Khoảng 10 tuần sau phẫu thuật, ông bắt đầu có các triệu chứng như buồn nôn, nôn mửa, khát nước kéo dài. Tiếp đó, ông bị sốt, đau bụng và quay lại bệnh viện để kiểm tra.
Tuy nhiên, tình trạng bệnh nhanh chóng diễn biến xấu. Bệnh nhân rơi vào suy hô hấp, sốc và xuất hiện các ban tím có hình tia sao trên da – một dấu hiệu hiếm gặp, khiến đội ngũ y tế phải khẩn trương xác định nguyên nhân.
Xác định ký sinh trùng là tác nhân chính
Các xét nghiệm ban đầu không phát hiện vi khuẩn hay virus bất thường. Tuy nhiên, chỉ số bạch cầu ái toan (eosinophil) trong máu của bệnh nhân lại tăng cao bất thường – dấu hiệu phổ biến trong các trường hợp nhiễm ký sinh trùng.
Dựa trên biểu hiện lâm sàng và kinh nghiệm chuyên môn, các bác sĩ nghi ngờ bệnh nhân đã bị nhiễm giun lươn (Strongyloides stercoralis) – một loại ký sinh trùng thường tồn tại âm thầm trong cơ thể và dễ bùng phát khi hệ miễn dịch suy yếu, như sau ghép tạng.
Để truy tìm nguồn gốc lây nhiễm, bệnh viện đã liên hệ với đơn vị hiến tạng. Kết quả cho thấy người hiến thận từng sống tại khu vực Caribe – nơi giun lươn phổ biến – và trong máu có kháng thể đặc hiệu với loại ký sinh trùng này. Từ đó, các bác sĩ xác định nguồn lây ký sinh trùng chính là quả thận được ghép.
Tỷ lệ hiếm gặp nhưng đáng báo động
Theo NEJM, tỷ lệ nhiễm ký sinh trùng qua ghép tạng tại Mỹ chỉ khoảng 0,14% trong thập kỷ qua. Tuy nhiên, trong số các ca này, giun lươn chiếm tới 42%, trở thành loại ký sinh trùng nguy hiểm hàng đầu liên quan đến ghép tạng.
Trong trường hợp của bệnh nhân nói trên, hồ sơ y tế trước phẫu thuật cho thấy ông không có kháng thể chống giun lươn, nghĩa là ông hoàn toàn không mang mầm bệnh trước đó. Chỉ sau ca ghép, lượng ký sinh trùng mới bắt đầu bùng phát trong ổ bụng, phổi và dưới da.
Được cứu sống nhờ thuốc đặc trị
Ngay sau khi xác định nguyên nhân, bệnh nhân đã được điều trị bằng ivermectin – loại thuốc đặc hiệu trong điều trị giun lươn. Sau một thời gian điều trị, sức khỏe của ông dần hồi phục, các triệu chứng giảm rõ rệt và không còn dấu hiệu nhiễm ký sinh trùng.
Cảnh báo từ ngành ghép tạng
Trường hợp này một lần nữa gióng lên hồi chuông cảnh báo đối với hệ thống hiến và ghép tạng, đặc biệt là các bệnh truyền nhiễm tiềm ẩn từ người hiến đến người nhận.
Các chuyên gia y tế khuyến nghị, với những trường hợp hiến tạng đến từ khu vực nhiệt đới – nơi có tỷ lệ nhiễm ký sinh trùng cao – cần tiến hành sàng lọc kỹ lưỡng, xét nghiệm huyết thanh và đánh giá lâm sàng cẩn trọng nhằm tránh các biến chứng nguy hiểm sau ghép.
Ghép tạng là bước ngoặt quan trọng trong y học hiện đại, mang lại cơ hội sống cho hàng ngàn bệnh nhân. Tuy nhiên, như trường hợp trên cho thấy, sự thiếu sót nhỏ trong khâu kiểm soát có thể gây ra hệ lụy lớn, thậm chí đe dọa tính mạng người bệnh. Vì vậy, song song với tiến bộ kỹ thuật, vấn đề kiểm soát dịch tễ – nhất là với bệnh ký sinh trùng – cần được nâng cao và đồng bộ trong hệ thống y tế.
