Trong xã hội cổ đại, nơi đạo đức và phẩm hạnh được đề cao, người ta không chỉ yêu cầu phụ nữ giữ gìn trinh tiết mà còn nghĩ ra đủ cách để ngăn họ “lén lút” ngoại tình. Một trong những sáng chế độc đáo của cổ nhân chính là chiếc khuyên tai – thứ mà ngày nay đã trở thành món trang sức quen thuộc, không chỉ dành cho phụ nữ mà cả đàn ông cũng thích đeo. Từ công cụ “giám sát” vợ, khuyên tai giờ đây hóa biểu tượng thời trang, câu chuyện đằng sau nó khiến nhiều người không khỏi bất ngờ.
Theo ghi chép từ Sohu, khuyên tai thời xưa được gọi là “nhĩ” hoặc “đương”. Trong sách Thích Danh của Lưu Hy thời Đông Hán có viết: “Xâu lỗ tai đeo ngọc gọi là ‘đương’. Phong tục này khởi nguồn từ các dân tộc thiểu số, sau lan tỏa và thịnh hành ở vùng đất Hoa Hạ.” Có thể thấy, từ thời nhà Hán, việc đeo khuyên tai đã trở thành một nét văn hóa phổ biến, bắt đầu từ các bộ tộc thiểu số rồi dần “càn quét” khắp Trung Nguyên.
Nhưng ít ai ngờ rằng, ban đầu, khuyên tai không đơn thuần là món đồ làm đẹp. Theo lịch sử, mục đích chính của nó gắn liền với hai câu chuyện thú vị. Trước hết, cổ nhân dùng khuyên tai để ngăn vợ ngoại tình. Vào thời đó, người ta lo ngại các bà vợ乘 đêm tối lẻn ra ngoài gặp nhân tình, nên buộc họ đeo khuyên tai. Chỉ cần động đậy, khuyên tai sẽ kêu leng keng, đánh thức ông chồng đang say giấc. Chính vì thế, dân gian có câu: “Chưa lên kiệu thì chưa xâu lỗ tai,” hàm ý phụ nữ chỉ được đeo khuyên sau khi kết hôn. Nhìn thấy khuyên tai trên tai một người phụ nữ, ai cũng hiểu ngay rằng cô ấy đã “có nơi có chốn”.
Thứ hai, khuyên tai còn là biểu tượng của sự quyến rũ. Vào thời kỳ thanh lâu phát triển, các vị khách phong lưu thường tặng khuyên tai cho kỹ nữ để làm kỷ niệm hoặc cảm ơn. Cô nào đeo càng nhiều khuyên, càng được xem là “đắt khách”, chứng tỏ sức hút khó cưỡng. Thế nên, khuyên tai không chỉ là trang sức mà còn là “bằng chứng” cho vẻ đẹp và danh tiếng.
Tuy nhiên, khuyên tai cũng từng mang ý nghĩa tiêu cực. Trong sách Lưu Thanh Nhật Trát thời nhà Minh có ghi: “Phụ nữ xâu tai đeo khuyên là chuyện từ cổ xưa, nhưng vốn là việc của kẻ thấp hèn.” Lời này thẳng thừng cho rằng khuyên tai là dấu hiệu của tầng lớp dưới, nhằm răn đe phụ nữ tránh lối sống phóng đãng, thiếu đứng đắn.
Ngày nay, khuyên tai đã “lột xác” hoàn toàn. Không còn là công cụ kiểm soát hay biểu tượng “thấp kém”, nó trở thành món đồ thời trang được cả nam lẫn nữ yêu thích. Từ những đôi khuyên đơn giản đến thiết kế độc lạ, khuyên tai giờ đây là một phần không thể thiếu trong tủ đồ của nhiều người, khẳng định vị thế như biểu tượng của phong cách và cá tính.
