Ẩn mình trong điều hòa – Vi khuẩn Legionella nguy hiểm thế nào?
Theo các chuyên gia y tế, vi khuẩn Legionella là loại vi khuẩn ưa môi trường nước ấm và ẩm, thường phát triển mạnh ở nhiệt độ từ 25 đến 42 độ C. Khi các giọt nước li ti (khí dung) có chứa vi khuẩn này phát tán vào không khí, người hít phải có thể mắc bệnh viêm phổi do Legionella – hay còn gọi là bệnh “quân đoàn”.
Điểm đáng lo ngại là bệnh dễ bị nhầm lẫn với cảm cúm thông thường, do có triệu chứng ban đầu như sốt, ho, mệt mỏi. Tuy nhiên, chỉ trong vòng 48 giờ, nếu không điều trị đúng cách, bệnh có thể chuyển biến nhanh thành viêm phổi nặng, suy hô hấp, tổn thương đa cơ quan, với tỷ lệ tử vong được ghi nhận lên tới 10–30%.
Những đối tượng có nguy cơ cao bao gồm người cao tuổi, người có bệnh nền mạn tính, người hút thuốc lá và những người có hệ miễn dịch suy giảm.
Nơi “trú ngụ” phổ biến của Legionella
Không chỉ có điều hòa, vi khuẩn Legionella còn có thể được tìm thấy ở nhiều thiết bị và không gian thường gặp như:
Dàn lạnh, lưới lọc điều hòa không được vệ sinh định kỳ.
Vòi sen, vòi nước lâu ngày không sử dụng.
Suối nước nóng công cộng, đài phun nước, máy tạo ẩm trong gia đình.
Thiết bị sử dụng nước như bể chứa, ống dẫn trong hệ thống điều hòa trung tâm.
Tại các điểm này, nếu nguồn nước không được làm sạch thường xuyên, vi khuẩn sẽ sinh sôi, tạo thành ổ bệnh khó kiểm soát khi khí dung phát tán vào không khí.
Những dấu hiệu cần đặc biệt lưu ý
Người nhiễm Legionella có thời gian ủ bệnh từ 2 đến 10 ngày. Các triệu chứng thường gặp bao gồm:
Sốt cao liên tục trên 39°C
Ho khan hoặc ho có đờm, có thể ho ra máu
Đau ngực, khó thở
Buồn nôn, tiêu chảy
Lú lẫn, mất định hướng
Đáng chú ý, nhiều trường hợp không đáp ứng với kháng sinh thông thường như penicillin, dẫn đến chẩn đoán sai và trì hoãn điều trị – yếu tố chính làm tăng nguy cơ biến chứng nghiêm trọng.
Làm gì để phòng ngừa hiệu quả?
1. Vệ sinh thiết bị trước khi sử dung
Điều hòa: Cần vệ sinh tổng thể bởi kỹ thuật viên chuyên nghiệp ít nhất mỗi năm một lần, đặc biệt trước mùa hè. Bộ lọc khí nên được tháo ra rửa mỗi tháng bằng nước nóng (trên 70°C) kèm chất tẩy rửa trung tính.
Vòi sen và thiết bị chứa nước: Nếu đã lâu không sử dụng, cần xả nước vài phút để loại bỏ nước tồn đọng và cặn bẩn.
Máy tạo ẩm: Thay nước hàng ngày, khử khuẩn mỗi tuần bằng dung dịch chứa clo pha loãng.
2. Cẩn trọng khi đi du lịch, tiếp xúc môi trường ẩm
Chọn nơi tắm suối nước nóng hoặc bể bơi có quy trình vệ sinh rõ ràng, kiểm định chất lượng nước đầy đủ.
Khi làm vườn, tiếp xúc đất, cần đeo khẩu trang và găng tay để giảm nguy cơ tiếp xúc với vi khuẩn từ môi trường.
3. Theo dõi sức khỏe sau tiếp xúc
Nếu sau khi sử dụng điều hòa, tắm nước ấm hoặc đi du lịch, bạn xuất hiện các triệu chứng như sốt cao, ho, tiêu chảy… hãy nhanh chóng đến cơ sở y tế. Đặc biệt, đừng quên thông báo cho bác sĩ về những hoạt động gần đây để được chỉ định xét nghiệm phù hợp.
Vì sao gọi là "bệnh quân đoàn"?
Tên gọi “Legionella” bắt nguồn từ một sự kiện y tế nghiêm trọng xảy ra vào năm 1976 tại thành phố Philadelphia, Mỹ. Khi đó, hàng chục cựu chiến binh tham gia hội nghị đã bị nhiễm bệnh viêm phổi nặng do vi khuẩn này, truyền thông gọi đây là “bệnh quân đoàn”, và từ đó, vi khuẩn được đặt tên là Legionella.
Tuy nhiên, cần lưu ý rằng bệnh không chỉ xảy ra ở người lính hay người có nghề nghiệp đặc biệt – bất cứ ai cũng có nguy cơ nếu không đảm bảo vệ sinh khi sử dụng các thiết bị liên quan đến nước và không khí.
Khuyến cáo từ chuyên gia
Việc chủ động phòng bệnh bao giờ cũng tốt hơn điều trị. Vào thời điểm cao điểm của mùa hè, khi nhu cầu sử dụng điều hòa tăng cao, người dân cần nâng cao cảnh giác và tuân thủ nghiêm túc các khuyến cáo vệ sinh thiết bị.
Nếu thấy các dấu hiệu bất thường về hô hấp, đặc biệt là khi điều trị kháng sinh không có hiệu quả, cần đến chuyên khoa bệnh truyền nhiễm để được chẩn đoán chính xác, loại trừ khả năng nhiễm vi khuẩn Legionella.
