Công an phường Hà Đông (TP Hà Nội) đã tiếp nhận trình báo của gia đình về việc cháu Hoàng Thúy Nga (SN 2007) rời nhà từ sáng 7/8 đến nay chưa về.
Theo thông tin ban đầu, khoảng 9h30’ ngày 7/8, Nga rời khỏi nhà tại khu vực Xa La (Hà Đông) trong trang phục quần bò xám, áo thun đen, mang theo một túi màu nâu và một túi đen đựng 2 con mèo màu xám.
Trao đổi với PV VietNamNet, chị Lương Thị Quyên (SN 1979, mẹ cháu Nga) cho biết: “Trước khi đi, con mang theo điện thoại của tôi. Tôi phải mượn điện thoại và sim của người thân để liên hệ với mọi người.
"Nguyên nhân con bỏ nhà đi là do tôi mắng vì mèo đi vệ sinh bậy ra nhà mà con không dọn. Bị mắng, con ôm mèo và điện thoại đi luôn, đến giờ vẫn chưa thấy về”, chị Quyên chia sẻ.
Bà Quyên cho biết, ngay khi thông tin được chia sẻ lên các hội nhóm và báo chí, cô giáo chủ nhiệm của Nga đã liên lạc được với nữ sinh này.
Nga trấn an cô giáo: “Em đang ở Hà Nội, không sang Campuchia đâu mà sợ”. Cô giáo khuyên Nga nên lập tức về nhà để mẹ bớt lo, tránh việc gia đình phải báo công an khiến mọi chuyện thêm phức tạp.
Nga hứa sẽ gọi lại vào buổi chiều. Thế nhưng, khi cô giáo gọi thì chỉ nghe thấy tiếng ồn như ở trong bếp rồi máy bị tắt. “Nghe vậy, tôi lập tức gọi cho con nhưng không thể liên lạc. Có lẽ con đã chặn số của tôi. Không thấy con nghe máy, tôi vô cùng lo lắng”, bà Quyên nghẹn ngào.
Theo VOV.VN, gần đây, liên tiếp xảy ra nhiều vụ việc trẻ em và thanh thiếu niên bị dụ dỗ, thao túng tâm lý qua mạng, dẫn đến mất tích hoặc bị tống tiền, đang gióng lên hồi chuông cảnh báo về sự mất an toàn trong không gian số.
Chỉ trong thời gian ngắn, hàng loạt vụ việc nghiêm trọng xảy ra khiến dư luận không khỏi lo lắng: một bé gái 13 tuổi ở Hà Nội bị dụ đi xuyên Việt để gặp "bạn mạng" tại Tây Ninh; một nữ sinh lớp 11 bị ép quay clip nhạy cảm để tống tiền gia đình; một cô gái 22 tuổi bị lừa hơn 800 triệu đồng sau khi bị các đối tượng giả danh công an thao túng tinh thần.
Điểm chung của các vụ việc này là nạn nhân đều rơi vào trạng thái cô lập, thiếu kỹ năng sống an toàn trên mạng, dễ bị lừa đảo, đe dọa và chi phối tâm lý bởi những kịch bản lừa tinh vi. Những khoảng trống về kỹ năng số, sự giám sát từ người lớn và kết nối tình cảm trong gia đình chính là mảnh đất màu mỡ để tội phạm mạng lợi dụng.
TS. Trần Thành Nam - Chuyên gia tâm lý giáo dục, Đại học Giáo dục (Đại học Quốc gia Hà Nội) cho rằng, trong bối cảnh xã hội số hiện nay, năng lực số và khả năng sống an toàn trên không gian mạng là yếu tố then chốt giúp trẻ em tự bảo vệ mình trước những rủi ro, cạm bẫy ngày càng tinh vi.
Ông Nam cảnh báo, tội phạm mạng tận dụng thời điểm kinh tế khó khăn và những khoảng trống trong nhận thức xã hội để gia tăng các hành vi lừa đảo, thao túng tâm lý trẻ vị thành niên. Đối tượng bị nhắm đến chủ yếu là những em nhỏ còn non nớt, thiếu kỹ năng sống và chưa được trang bị năng lực tư duy phản biện. Trong nhiều trường hợp, các em không hiểu quyền của mình hoặc không đủ dũng cảm lên tiếng để bảo vệ bản thân.
“Chúng ta giáo dục trẻ em theo kiểu ngoan ngoãn là phải nghe lời, không cãi lại người lớn, điều này vô tình khiến trẻ bị cùn mòn khả năng phản kháng, thiếu kỹ năng bảo vệ chính mình”.
Một vấn đề nghiêm trọng khác được ông Nam nhấn mạnh là tình trạng cha mẹ chia sẻ quá nhiều thông tin cá nhân của con lên mạng xã hội. Chính những thông tin tưởng chừng vô hại này đã trở thành "mồi ngon" cho tội phạm mạng tiếp cận và xây dựng lòng tin với trẻ. Nhiều kẻ xấu thậm chí nắm bắt sở thích, thói quen, tâm lý của đứa trẻ còn kỹ hơn cả bố mẹ, khiến các em dễ tin tưởng và bị dẫn dụ. Điều đó cũng phản ánh một thực trạng đáng báo động: khoảng cách tâm lý giữa cha mẹ và con cái ngày càng lớn, nhiều em cảm thấy cô đơn trong chính gia đình mình, dù có bố mẹ ở bên nhưng lại không được lắng nghe và thấu hiểu.
Cũng theo TS. Trần Thành Nam, hiện nay Việt Nam đã có Đề án 830, quy tụ sự phối hợp giữa Bộ Công an, Bộ Giáo dục và Đào tạo, Bộ Thông tin & Truyền thông (cũ) cùng 13 cơ quan liên quan nhằm bảo vệ trẻ em trên môi trường mạng. Song song với đó, chương trình “Bình dân học vụ số” đang được triển khai để nâng cao năng lực số, khả năng ứng dụng AI và kỹ năng sống an toàn cho học sinh. Tuy nhiên, ông Nam cho rằng, giải pháp cốt lõi vẫn nằm ở nhận thức và hành động của chính cha mẹ.
“Cha mẹ cần làm cha mẹ trên nền tảng khoa học, phải hiểu tâm lý con trẻ, đặc biệt là thế hệ Alpha, để kết nối và đồng hành với con. Nếu trẻ cảm thấy được yêu thương, lắng nghe, chúng sẽ có xu hướng tin tưởng bố mẹ hơn là tin vào người lạ trên mạng”.
Cũng theo vị chuyên gia này, khoảng trống pháp lý tuy đang được lấp đầy dần, nhưng thủ đoạn tội phạm mạng thay đổi rất nhanh, đặc biệt với các chiêu trò thao túng tâm lý. Nhiều đối tượng đã nghiên cứu kỹ hành vi, cảm xúc và điểm yếu tâm lý của trẻ để khai thác, thậm chí có thể “tâm lý” hơn cả cha mẹ và thầy cô. Điều đó khiến công tác phát hiện, phòng ngừa và xử lý càng trở nên khó khăn hơn, đòi hỏi sự vào cuộc mạnh mẽ hơn nữa của các cơ quan chức năng, truyền thông và các doanh nghiệp công nghệ trong việc thiết lập cơ chế cảnh báo và giám sát hiệu quả.
Không chỉ trẻ em, nhiều bậc phụ huynh cũng còn lúng túng trước không gian mạng, chưa hiểu rõ các nguy cơ, thiếu kỹ năng để phát hiện hoặc đồng hành cùng con khi gặp vấn đề: “Khoảng trống lớn nhất không phải là công nghệ hay pháp luật, mà chính là sự thiếu kết nối cảm xúc giữa cha mẹ và con cái. Không một chính sách nào có thể thay thế thời gian và sự quan tâm thực sự của cha mẹ dành cho con. Chúng ta có thể dạy kỹ năng làm cha mẹ tích cực, nhưng việc áp dụng như thế nào là quyết định của từng gia đình”.
