Sử dụng gần 180 tỷ đồng tiền ngân sách năm 2022
Từ năm 2022, ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng công trình Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Bắc Kạn (sau đây gọi tắt là ban QLDA Nông nghiệp - PV) mới bắt đầu tổ chức công tác đấu thầu.
Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng công trình Nông nghiệp và Phát triển nông thôn là đơn vị trực thuộc UBND tỉnh Bắc Kạn.
Cho đến nay, đơn vị này tổ chức mời thầu 16 gói, trong đó có 15 gói làm chủ đầu tư, còn 1 gói do chi cục Kiểm Lâm phê duyệt). Các gói thầu đều có nguồn vốn từ ngân sách Trung ương.
Thống kê từ mạng đấu thầu Quốc gia cho thấy, trung bình số nhà thầu tham gia mỗi gói là: 1,88. Tỉ lệ lĩnh vực mời thầu: Hàng hoá 7,14%, Xây lắp 85,2%, Tư vấn 7,14%. Tổng giá trị theo gói thầu có kết quả lựa chọn nhà thầu hợp lệ là: 182.239.506.330 đồng, trong đó giá trị trúng thầu là: 179.778.265.244 đồng. Tỉ lệ tiết kiệm trung bình đạt 1,35%.
Đa số các gói thầu do ban QLDA Nông nghiệp tỉnh Bắc Kạn tổ chức có tỉ lệ tiết kiệm nhỏ giọt.
Trong số 15 gói mà phía ban QLDA Nông nghiệp tỉnh Bắc Kạn làm chủ đầu tư, có 3 gói tư vấn, 1 gói mua sắm, còn lại là các gói thi công xây dựng các công trình NN&PTNT trong địa bàn tỉnh. Ngoài 1 gói tư vấn – đấu thầu trực tiếp (gói thầu số 8, tháng 4/2022 là do Phó Giám đốc Hà Kim Oanh ký duyệt), các gói thầu còn lại đều do Phó Giám đốc Đinh Huy Hoàng ký trong vòng 4 tháng từ tháng 6 đến tháng 9/2022.
Thống kê từ 14 gói thi công và tư vấn, chỉ duy nhất gói thầu số 10 (tháng 9/2022) có 2 nhà thầu tham gia dự thầu, số gói còn lại, nhà thầu đều không có đối thủ cạnh tranh khi “một mình một ngựa” dự thầu rồi trúng, dù hầu hết đều được đấu thầu rộng rãi qua mạng). Riêng gói đấu thầu trực tiếp không thể hiện thông tin về số lượng nhà thầu.
Gói tỉ lệ tiết kiệm cao nhất đạt 2% (gói 09) và 1,88% (gói thầu tháng 4), 12 gói còn lại có giá trị tới cả chục tỷ đồng, nhưng tỉ lệ tiết kiệm sau đấu thầu chỉ ở mức tượng trưng – sát mốc 0 đồng.
Cụ thể, gói thầu số 18 giá trị 11,6 tỷ đồng, tiết kiệm hơn 166 nghìn đồng (tỉ lệ 0%); gói thầu số 10 giá trị 12,5 tỷ đồng, tiết kiệm 26 triệu đồng (tỉ lệ 0,2%); gói số 17 giá trị 9 tỷ đồng, tiết kiệm vỏn vẹn 3 triệu đồng (tỉ lệ 0,3%); gói số 11 trúng thầu 11 tỷ đồng, tiết kiệm 18,7 triệu đồng, (tỉ lệ 0,17%).
Ban QLDA Nông nghiệp tỉnh Bắc Kạn còn “thân quen” với nhiều nhà thầu như: công ty Cổ phần Tư vấn xây dựng cơ sở hạ tầng Thái Nguyên (trúng 5/5 gói); công ty TNHH Hùng Sơn (trúng 3/3 gói)...
Dấu hiệu đội giá hàng tỷ đồng
Như đã đề cập, trong các gói thầu ban QLDA Nông nghiệp tỉnh Bắc Kạn là chủ đầu, chỉ có 1 gói mua sắm phương tiện, thiết bị thuộc dự án: Nâng cao năng lực phòng cháy chữa cháy rừng tỉnh Bắc Kạn. Gói thầu được phê duyệt theo Quyết định số 176/QĐ-BQLDANN ngày 18/08/2022.
Liên danh công ty Cổ phần khoa học kỹ thuật bảo hộ lao động Việt Nam và công ty TNHH một thành viên kinh doanh và dịch vụ ô tô Long Biên trúng thầu với giá 14.866.068.000 đồng (Mười bốn tỷ, tám trăm sáu mươi sáu triệu, không trăm sáu mươi tám nghìn đồng).
Quyết định số 176/QĐ-BQLDANN ngày 18/08/2022, được ký bởi Phó Giám đốc Ban QLDA đầu tư xây dựng công trình NN&PTNT tỉnh Bắc Kạn.
Khi đi sâu nghiên cứu tìm hiểu các hàng hóa trong gói thầu cũng như đối chiếu yêu cầu kỹ thuật, PV nhận thấy có hiện tượng giá thành một số mã hàng cao hơn nhiều so với giá thị trường và giá nhập khẩu.
Ví dụ như, mũ và quần áo chuyên dụng chữa cháy rừng có đơn giá tại gói thầu là 910.000 đồng/bộ nhưng trên thị trường, giá chỉ 540.000 đồng, rẻ hơn 370.000 đồng. Nếu so sánh trên số lượng 1.620 bộ mà ban QLDA Nông nghiệp đã mua, tổng số tiền chênh lệch là 599.400.000 đồng.
Phần ảnh khoanh đỏ là báo giá PV nhận được, còn ảnh bên phải là yêu cầu kỹ thuật đối với hàng hóa mua sắm tại chương V, E-HSMT. Sản phẩm được báo giá có thông số giống như ban QLDA Nông nghiệp đưa ra nhưng thấp hơn nhiều.
Máy tính để bàn CMS X-Media XM5L-886/ CMS2 và máy in Neverstop Laser 1000w (4RY23A)/HP có đơn giá tại gói thầu là 21.300.000 đồng/bộ. PV khảo sát thị trường theo các thông số mà chủ đầu tư đưa ra tại chương V, E-HSMT thì nhận được báo giá 17.370.000 đồng với 1 bộ máy tính tương tự. Thiết nghĩ, nếu nhà thầu dựa theo đúng yêu cầu kỹ thuật mà chủ đầu tư đưa ra để chào giá sản phẩm và trúng thầu thì ngân sách Nhà nước đã có thể tiết kiệm được gần 190 triệu đồng chỉ riêng ở bộ sản phẩm này.
Cũng tại gói thầu, hệ thống thiết bị chữa cháy rừng trên thùng xe ô tô bán tải gồm: Máy bơm áp lực: GX390T2 QC2/ Honda2; Bồn chứa nước: BNMN00500/ Sơn Hà3; Đầu phun áp lực: NK-128/ Nakawa4; Máy bơm nước: WL20XH/ Honda có đơn giá là 41.500.000 đồng/bộ; Thiết bị giám sát phục vụ chỉ huy chữa cháy rừng trên không Fylcam: Air 2S/ DJI là 48.800.000 đồng/bộ…, nhưng trên thị trường, 2 sản phẩm này có giá lần lượt là trên 25 và 24 triệu đồng, tức chỉ bằng gần ½ giá trị mà đơn vị trúng thầu cung cấp.
Điều đó cũng có nghĩa rằng, nếu tham khảo giá thị trường như PV nêu, ban QLDA Nông nghiệp Bắc Kạn đã có thể tiết kiệm chi ngân sách gần nửa tỷ đồng với 2 mã hàng hóa trên.
Ở một kênh tham khảo khác là giá nhập khẩu, PV được biết, Fylcam: Air 2S/ DJI có giá khoảng 27,2 triệu đồng; ống nhòm ban ngày hơn 4,5 triệu đồng; máy định vị vệ tinh GPS hơn 7,5 triệu đồng; máy cưa xích 1,3 triệu đồng (các mức giá đã bao gồm VAT và thuế nhập khẩu). Nhìn vào bảng so sánh dưới đây, có thể thấy các sản phẩm nhập khẩu đều có giá thấp hơn nhiều so với gói thầu.
Nhiều sản phẩm trong gói thầu được mua sắm giá cao, có sản phẩm chênh lệch cả tỷ đồng so với giá thị trường và giá nhập khẩu.
Đáng chú ý là mã hàng balo đựng nước chữa cháy (Kí hiệu: KB-170020/ Kobold) có dấu hiệu đội giá hàng tỷ đồng. Cụ thể, giá dự thầu của sản phẩm này là 5.000.000 đồng/cái.
PV khảo sát từ chính hãng Kabold thì nhận được báo giá 1.008.916 đồng/cái (mức giá đã bao gồm đầy đủ phí ship và tiền thuế vận chuyển về đến Việt Nam). Còn thông tin nhập khẩu thiết bị này cho thấy, giá đã có VAT và thuế nhập khẩu là 1.155.964 đồng. Như vậy là chỉ bằng hoặc hơn 1/5 giá trị tại gói thầu của ban QLDA Nông nghiệp.
Với số lượng 336 cái balo như vậy, tổng số tiền chênh lệch từ 1,2 – 1,3 tỷ đồng.
Nếu tính tổng 17/21 mã hàng mà PV tìm hiểu và so sánh, gói thầu chênh lệch dao động trong khoảng 3,8 – 4 tỷ đồng so với giá thị trường và giá nhập khẩu.
Cần nhấn mạnh thêm rằng, giá các sản phẩm trên thị trường mà PV dùng để so sánh đều được các đơn vị phân phối, cung cấp hàng chính hãng báo giá, có kèm theo chế độ bảo hành, bảo trì đầy đủ theo tiêu chuẩn của nhà sản xuất, đã bao gồm các chi phí phụ đi kèm ví dụ như vận chuyển, VAT… và cam kết cung cấp với số lượng lớn nếu cần.
Mặc dù PV đã liên hệ tới ban QLDA Nông nghiệp nhiều ngày nhưng không nhận được phản hồi từ đơn vị này. Chúng tôi có niềm tin rằng, không có câu chuyện móc ngoặc, nâng khống giá thiết bị hay “quân xanh quân đỏ” để trục lợi ở công tác đấu thầu tại ban QLDA Nông nghiệp tỉnh Bắc Kạn. Bởi công cuộc công nghiệp hóa, hiện đại hóa ngành nông nghiệp cũng như thực hiện thắng lợi mục tiêu xây dựng nông thôn mới được Nhà nước đặc biệt quan tâm và có giám sát thực hiện chặt chẽ khi phân bổ nguồn ngân sách về từng địa phương.
Thế nhưng, với những dấu hiệu “đội giá” mua sắm sản phẩm ở gói thầu như đã nói ở trên, thiết nghĩ các cơ quan chức năng cần sớm vào cuộc làm rõ. Nếu không có sai phạm thì là một cách để “minh oan” cho chủ đầu tư, nhà thầu. Hoặc những sai phạm – nếu có thì xử lý sớm sẽ ngăn chặn được nhiều hệ lụy về sau.
|
Cần làm rõ trách nhiệm chủ đầu tư và các đơn vị liên quan Trao đổi với PV tạp chí Đời sống và Pháp luật, luật sư Dương Văn Phúc, công ty luật Hợp danh FDVN cho rằng, việc phê duyệt kết quả lựa chọn nhà thầu gói thầu mua sắm trang thiết bị có trách nhiệm của chủ đầu tư, bên tư vấn thẩm định theo quy định của luật Đấu thầu. Chủ đầu tư tổ chức mời thầu, phê duyệt gói thầu có vai trò quyết định trong việc đảm bảo cho hoạt động đấu thầu được tuân thủ quy định pháp luật. “Theo luật Đấu thầu thì việc tổ chức đấu thầu phải đảm bảo công bằng, minh bạch, sử dụng tiền ngân sách để đầu tư mua sắm công cũng phải tuân thủ nguyên tắc tiết kiệm, đúng giá trị chứ không thể bị đội giá gây thiệt hại cho Nhà nước được. Cần xem xét có sai sót hay cố tình nâng khống để hợp thức hóa về giá cả ở giai đoạn nào không?”, luật sư Phúc nêu quan điểm. “Nếu hoạt động đấu thầu có dấu hiệu nâng khống, đội giá, gây thiệt hại cho Nhà nước thì tùy từng trường hợp khác nhau có các chế tài khác nhau. Ngoài xử lý hành chính, các hành vi thông thầu, cố ý làm trái, dấu hiệu trục lợi làm thất thoát, thiệt hại cho tài sản Nhà nước có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự về các tội danh khác nhau theo quy định của Bộ luật Hình sự 2015, sửa đổi bổ sung năm 2017 như: Điều 222 tội Vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng; Điều 220 tội Vi phạm quy định của Nhà nước về quản lý và sử dụng vốn đầu tư công gây hậu quả nghiêm trọng; Điều 219 tội Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát, lãng phí; Điều 360 tội Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng; Điều 353 tội Tham ô tài sản; Điều 355 tội Lạm dụng chức vụ, quyền hạn chiếm đoạt tài sản… Trong Điều 222 có nội dung quy định, người nào gây thiệt hại cho Nhà nước từ 100 triệu đồng đến dưới 300 triệu đồng, hoặc dưới 100 triệu đồng nhưng đã bị xử lý kỷ luật hoặc xử phạt vi phạm hành chính về hành vi này mà còn vi phạm thì có thể khởi tố hình sự về tội “Vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng”, mức phạt tù cao nhất lên đến 20 năm. Để sức răng đe được lan tỏa thì việc thanh kiểm tra cần phải được tiến hành nhanh chóng, chính xác, hỗ trợ các cơ quan có thẩm quyền tìm ra sai phạm, xử lý kịp thời nếu có. Còn không có sai phạm thì việc làm này cũng là cách để minh bạch thông tin, minh oan cho chủ đầu tư”, luật sư Phúc nhấn mạnh. |
Chúng tôi sẽ tiếp tục thông tin.
Thuận Nguyễn - Dương Thu
