Theo Hãng tin Reuters, tối 11/8, giám đốc, chuyên trách về truyền thông của nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia (ZNPP), bà Evgenia Yashina thông báo lần đầu tiên các vụ bắn phá và tấn công của quân đội Ukraine nhằm vào nhà máy nằm trên lãnh thổ Ukraine (nhưng do Nga đang kiểm soát) đã gây ra thiệt hại nghiêm trọng.
Nga đã chiếm nhà máy điện hạt nhân lớn nhất ở châu Âu (thuộc trong số 10 nhà máy lớn nhất trên thế giới) này ngay sau khi tiến hành "chiến dịch quân sự đặc biệt" vào năm 2022.
Hình ảnh ghi lại cháy tháp giải nhiệt do Văn phòng báo chí Tổng thống Ukraine cung cấp. Ảnh: UPPO
Hãng thông tấn TASS dẫn lời bà Evgenia Yashina cho biết phía Ukraine đã tấn công nhà máy ở rìa vùng Energodar bằng máy bay không người lái tự sát. Tuy nhiên, theo bà Yashina, vụ cháy hệ thống làm mát này không ảnh hưởng đến hoạt động của nhà máy.
Bà giải thích: “Tháp giải nhiệt là cần thiết để làm mát. Hiện các thiết bị đã ngừng hoạt động và tháp giải nhiệt không tham gia vào việc làm mát”, theo báo Tuổi Trẻ.
Trước đó, thống đốc tỉnh Zaporizhzhia do Nga chỉ định, ông Evgeniy Balitsky cho biết hệ thống làm mát của ZNPP đã bốc cháy do một cuộc tấn công của quân đội Ukraine. Theo ông, cả 6 tổ máy của nhà máy đều ở trạng thái ngừng hoạt động, không có nguy cơ nổ hơi nước, trong khi mức phóng xạ xung quanh nhà máy điện hạt nhân và thành phố Energodar vẫn bình thường.
Về phía Ukraine, các quan chức nước này đã cho phát hành một đoạn video cho thấy các cột khói gần một trong những tòa tháp của nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia.
Theo ông Yevhen Yevtushenko, người đứng đầu chính quyền quân sự Nikopol, nằm ở phía đối diện thành phố Enerhodar đang nằm dưới sự kiểm soát của Liên bang Nga và là nơi đặt nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia, quân đội Liên bang Nga đã đốt lốp ô tô trong các tháp làm mát để tạo ra hiện trường có vẻ như là đã xảy ra hỏa hoạn.
Ông Yevtushenko cho rằng có lẽ đây là một hành động khiêu khích hoặc một nỗ lực nhằm gây hoảng loạn tại các khu định cư ở bờ phải của hồ chứa nước Kakhovka.
Về phía Cơ quan Năng lượng Nguyên tử quốc tế (IAEA), trong một thông báo trên trang xã hội X, cơ quan giám sát hạt nhân của Liên hợp quốc này cho biết các chuyên gia của họ tại nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia đã nghe thấy tiếng nổ và nhìn thấy khói đen ở phía Bắc nhà máy.
Thông báo này có đoạn: “Các chuyên gia của IAEA đã nhìn thấy khói đen dày đặc bốc lên từ phần phía Bắc nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia; một số vụ nổ đã được nghe thấy trước đó vào buổi tối”.
Vụ cháy ở nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia xảy ra trong bối cảnh vào ngày 10/8, Cơ quan hạt nhân Liên bang Nga Rosatom cho biết cuộc tấn công của Ukraine vào tỉnh Kursk gây ra "mối đe dọa trực tiếp" đối với nhà máy điện hạt nhân của khu vực này, theo TTXVN.
Trong khi đó, theo đài truyền hình BFMTV, trong bản thông cáo thường nhật qua video phát vào tối 11/8, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky cho rằng vụ việc do phía Nga gây ra. Ông nói mức độ phóng xạ tại nhà máy vẫn bình thường nhưng "khó đảm bảo an toàn chừng nào Nga còn chiếm đóng".
Nhà lãnh đạo Ukraine cũng lên tiếng tố cáo Nga dùng nhà máy quan trọng này để mặc cả với Ukraine, châu Âu và toàn thế giới suốt thời gian qua, kể từ khi chiếm lấy nó vào tháng 2/2022 khi bắt đầu chiến dịch quân sự.
Ông Zelensky kêu gọi thế giới và IAEA có phản ứng ngay lập tức.
Trước đó vào hôm 8/8, IAEA đã kêu gọi Ukraine và Nga kiềm chế khi giao tranh leo thang ở khu vực Kursk của Liên bang Nga, nơi có một trong những nhà máy điện hạt nhân lớn nhất của nước này.
Tổng Giám đốc IAEA, ông Rafael Grossi, cho biết "cần phải kiềm chế tối đa" để ngăn chặn thảm họa hạt nhân trong bối cảnh xung đột đang diễn ra gần nhà máy điện hạt nhân Kursk.
Tổng Giám đốc IAEA Grossi cho biết trong một tuyên bố do IAEA công bố rằng ông muốn kêu gọi “tất cả các bên kiềm chế tối đa để tránh một vụ tai nạn hạt nhân có khả năng gây ra hậu quả nghiêm trọng về mặt phóng xạ".
Tổng Giám đốc IAEA Grossi cho biết thêm cá nhân ông đang liên lạc với các cơ quan chức năng có liên quan của cả Liên bang Nga và Ukraine và sẽ tiếp tục nắm bắt vấn đề này.
