Cơ sở 2 Bệnh viện Bạch Mai dừng thi công từ nhiều năm nay - Ảnh: NAM TRẦN
Hai dự án Bệnh viện Bạch Mai và Việt Đức cơ sở 2 khởi công từ năm 2015, mỗi bệnh viện quy mô 1.000 giường với mục đích giảm tải cho cơ sở 1 đã quá tải bệnh nhân. Hai cơ sở đều đặt tại tỉnh Hà Nam và chủ đầu tư là Ban Quản lý dự án y tế trọng điểm.
Tính đến 21/12/2022, hai dự án được giao 9.000 tỷ đồng vốn ngân sách Nhà nước và đã giải ngân 5.082 tỷ đồng, tương đương 56,47 % kế hoạch. Trong đó Bạch Mai đã giải ngân lũy kế 2.575 tỷ đồng/4.500 tỷ đồng; Việt Đức 2.507 tỷ đồng/4.500 tỷ đồng.
Ngày 4/4, Thanh tra Chính phủ đã công khai kết luận thanh tra dự án đầu tư xây dựng mới cơ sở 2 Bệnh viện Bạch Mai và Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức, trong đó chỉ rõ những vi phạm, khuyết điểm của bộ trưởng, thứ trưởng Bộ Y tế thời kỳ liên quan.
Đáng chú ý, Thanh tra Chính phủ kết luận dự án 2 bệnh viện bị dừng thi công "trùm mền" nhiều năm nay, cùng với những sai phạm trong quá trình triển khai đã gây thiệt hại và lãng phí hơn 1.000 tỉ đồng.
Theo báo Tuổi trẻ online, kết luận cho thấy, trong những năm qua, nhu cầu chăm sóc sức khỏe, khám bệnh, chữa bệnh của nhân dân ngày càng tăng, gây quá tải tại các cơ sở khám chữa bệnh, đặc biệt đối với các bệnh viện, viện tuyến trung ương, tuyến cuối.
Xuất phát từ thực trạng đó, Đảng, Nhà nước đã chủ trương đầu tư xây dựng một số bệnh viện tuyến trung ương và tuyến cuối để cung ứng dịch vụ khám bệnh, chữa bệnh, góp phần giảm quá tải.
Ngày 16/1/2014, Thủ tướng Chính phủ đã ký quyết định phê duyệt đề án "Đầu tư xây dựng mới 5 bệnh viện, viện tuyến trung ương...", trong đó có cơ sở 2 Bệnh viện Bạch Mai và Việt Đức.
Sau khi được phê duyệt, Bộ Y tế đã khẩn trương tập trung triển khai thực hiện 2 dự án.
Tuy nhiên theo Thanh tra Chính phủ, quá trình triển khai dự án đã có nhiều thiếu sót, khuyết điểm, vi phạm, sai phạm, trong đó chủ yếu là xuất phát từ các nguyên nhân chủ quan.
Do đó cơ sở 2 Bệnh viện Bạch Mai và Việt Đức phải dừng thi công từ tháng 1-2021 đến nay, không đạt được các mục tiêu đề ra, gây lãng phí, thiệt hại ngân sách nhà nước. Quá trình triển khai, các cơ quan có trách nhiệm không thực hiện đúng chủ trương, đường lối đúng đắn của Đảng, Nhà nước về sự nghiệp chăm sóc sức khỏe của nhân dân, gây bức xúc trong dư luận xã hội, kết luận nêu.
Cũng đưa thông tin về kết luận thanh tra, báo VietNamNet cho hay, Bộ trưởng Bộ Y tế khi đó đã phê duyệt chủ trương thuê tư vấn nước ngoài thiết kế 2 dự án khi không có đề xuất và ở thời điểm 2 dự án còn chưa được phê duyệt.
Trong khi đó, theo tờ trình gửi Bộ Y tế, chủ đầu tư đề xuất việc thuê tư vấn nước ngoài, song không cung cấp được tài liệu chứng minh khẳng định: “Các đơn vị tư vấn xây dựng trong nước không đảm bảo yêu cầu mà cần thiết phải thuê tư vấn nước ngoài để thực hiện dự án”.
Tại Thông báo số 417 ngày 9/5/2014, Bộ Y tế có ý kiến chỉ đạo xác định Công ty VK Group (Vương quốc Bỉ) là đơn vị tư vấn lập dự án khi chưa tổ chức lựa chọn nhà thầu.
“Việc trình, phê duyệt chủ trương thuê tư vấn nước ngoài lập dự án mang tính chủ quan, cố ý lựa chọn tư vấn nước ngoài là Công ty VK Group khi chưa đánh giá khả năng đáp ứng điều kiện về năng lực, kinh nghiệm của tư vấn trong nước, vi phạm nghiêm trọng các quy định của pháp luật về đấu thầu và quy chế thuê tư vấn nước ngoài trong hoạt động xây dựng tại Việt Nam”, kết luận nêu rõ.
Thanh tra Chính phủ cũng đánh giá, việc trình, phê duyệt kế hoạch tuyển chọn, kết quả tuyển chọn phương án thiết kế kiến trúc 2 dự án cũng có những vi phạm nghiêm trọng.
Cụ thể, Giám đốc Ban Quản lý dự án y tế trọng điểm xin phê duyệt kế hoạch tuyển chọn phương án thiết kế kiến trúc 2 dự án cho Công ty VK Architects and Engineers trước khi Bộ trưởng Bộ Y tế phê duyệt chủ trương thuê tư vấn nước ngoài lập dự án.
Việc lựa chọn Công ty VK Architects and Engineers mà không tổ chức thi tuyển cũng không có rõ cơ sở trình phê duyệt.
Trong đó, có sự sai khác giữa đơn vị tư vấn được đề xuất tuyển chọn phương án thiết kế kiến trúc (Công ty VK Architects and Engineers) và đơn vị tư vấn được lựa chọn phương án kiến trúc (Công ty VK Group, đại diện tại Việt Nam là Công ty TNHH một thành viên VK Việt Nam).
Hồ sơ, tài liệu chủ đầu tư cung cấp không có thông tin về tư cách pháp nhân của Công ty VK Architects and Engineers; không có hồ sơ, tài liệu chứng minh Công ty TNHH một thành viên VK Việt Nam là đại diện tại Việt Nam của 2 đơn vị - Công ty VK Group và Công ty VK Architects and Engineers.
Báo VnExpress thông tin thêm, sau khi chỉ ra các vi phạm, Thanh tra Chính phủ chuyển hồ sơ, tài liệu vụ việc có dấu hiệu của tội Vi phạm các quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng sang Bộ Công an để xem xét điều tra, xử lý. Trong đó có 4 gói thầu tư vấn và quá trình đấu thầu, ký kết, thực hiện hợp đồng với một gói thầu thiết bị y tế.
Thanh tra cũng chuyển thông tin để Bộ Công an xem xét điều tra, xử lý với các nội dung có nhiều vi phạm pháp luật về đấu thầu, xây dựng, lãng phí có dấu hiệu gây thiệt hại cho ngân sách.
Bệnh viện Bạch Mai cơ sở 2 ở Hà Nam. Ảnh: Ngọc Thành
Với Bộ Y tế, Thanh tra Chính phủ đề nghị kiểm điểm trách nhiệm và có hình thức xử lý nghiêm theo quy định pháp luật với Bộ trưởng và Thứ trưởng được phân công phụ trách hai dự án, theo từng thời kỳ, liên quan vi phạm. Kiểm điểm Thứ trưởng Y tế có liên quan đến vi phạm của Ban y tế trọng điểm và Vụ trang thiết bị và Công trình y tế (nay là Cục hạ tầng và thiết bị y tế).
Thanh tra Chính phủ cũng kiến nghị Bộ Y tế bồi thường thiệt hại ngân sách nhà nước hơn 354 tỷ đồng. Trong đó 80 tỷ đồng từ bốn gói thầu tư vấn do giá hợp đồng vượt định mức, 253,6 tỷ đồng chi phí phát sinh từ dừng thi công đến 31/12/2024.
Bộ Xây dựng được yêu cầu kiểm tra an toàn công trình, xử lý trách nhiệm thẩm tra chi phí, đảm bảo công trình đạt cấp 1, độ bền bậc 1.
