Theo báo Tiền phong, cá nhân, hộ gia đình sinh sống trong vùng phát thải thấp ở trung tâm TPHCM không được đăng ký xe mô tô, xe gắn máy mới sử dụng nhiên liệu xăng.
Đây là một trong những đề xuất đáng chú ý trong đề án kiểm soát khí thải phương tiện giao thông được Trung tâm Quản lý giao thông công cộng (thuộc Sở Xây dựng TPHCM) xây dựng.
Theo nội dung đề án, năm 2026, TPHCM sẽ thí điểm lập vùng phát thải thấp khu vực trung tâm thành phố.
Vùng phát thải thấp khu vực trung tâm thành phố bao gồm một vành đai giới hạn bởi 15 cầu, bao gồm các cầu: Điện Biên Phủ - Bùi Hữu Nghĩa, Bông (Đinh Tiên Hoàng), Hoàng Hoa Thám, Trần Khắc Chân, Kiệu (Hai Bà Trưng), Công Lý (Nam Kỳ Khởi Nghĩa), Lê Văn Sỹ, Nguyễn Văn Cừ, Ông Lãnh (Nguyễn Thái Học), Calmette, Khánh Hội, Nguyễn Hữu Cảnh, Thị Nghè và 17 tuyến đường/phố, gồm các tuyến đường Bà Huyện Thanh Quan, Nguyễn Phúc Nguyên, CMT8, Cao Thắng, Lê Hồng Phong, 3 Tháng 2, Lý Thái Tổ, Ngô Gia Tự, Hồ Thị Kỷ, Trần Phú, An Dương Vương, Nguyễn Trãi, Phan Văn Trị, Trần Hưng Đạo, Nguyễn Cảnh Chân, Trần Đình Xu.
Các tuyến đường trong vùng giới hạn gồm: Bà Huyện Thanh Quan, Nguyễn Phúc Nguyên, Cách Mạng Tháng Tám, Cao Thắng, Lê Hồng Phong, 3 Tháng 2, Lý Thái Tổ, Ngô Gia Tự, Hồ Thị Kỷ, Trần Phú, An Dương Vương, Nguyễn Trãi, Phan Văn Trị, Trần Hưng Đạo, Nguyễn Cảnh Chân, Trần Đình Xu.
Theo đó, cá nhân, hộ gia đình sinh sống trong vùng phát thải thấp trên sẽ không được đăng ký xe mô tô, xe gắn máy mới sử dụng nhiên liệu xăng.
VnExpress cho hay, giai đoạn chuẩn bị được đề xuất hoàn tất trong năm 2025, bao gồm ban hành khung pháp lý. Từ đầu 2026, thành phố sẽ thí điểm LEZ, bước đầu kiểm soát xe công nghệ và xe thương mại chưa đạt chuẩn. Đến năm 2027, xe máy phải kiểm định khí thải, bị hạn chế vào khu vực thí điểm nếu không đạt yêu cầu. Cuối năm 2028, toàn bộ xe máy công nghệ sẽ chuyển sang điện và từ tháng 12/2029, xe máy chạy xăng sẽ không được phép tham gia dịch vụ gọi xe công nghệ.
Từ 2030, vùng phát thải thấp sẽ áp dụng với toàn bộ xe cá nhân ở khu trung tâm. Sau năm 2032, thành phố sẽ đánh giá và cân nhắc mở rộng LEZ ra khu vực Vành đai 1 (gồm các tuyến: Phạm Văn Đồng - vòng xoay Nguyễn Thái Sơn - Ngã tư Bảy Hiền - Hương Lộ 2 - Nguyễn Văn Linh...).
Để kiểm soát phương tiện ra vào, đề án đề xuất lắp camera nhận diện biển số, đối chiếu với dữ liệu đăng kiểm nhằm xác định mức khí thải. Xe không đạt chuẩn khi vào vùng LEZ sẽ bị xử phạt.
Theo đại diện đơn vị tư vấn, triển khai LEZ cần hệ sinh thái đồng bộ gồm: lựa chọn thay thế cho người dân, hạ tầng trạm sạc, chính sách tài chính và giải pháp chuyển đổi công bằng. Nhóm người thu nhập thấp, phụ thuộc vào xe cũ sẽ được hỗ trợ để đảm bảo sinh kế sau khi chuyển đổi.
Giao thông công cộng tiếp tục là trọng tâm, với các kế hoạch mở rộng tuyến buýt điện, phát triển xe đạp công cộng, hành lang xanh cho người đi bộ, xe đạp. Trạm sạc điện sẽ được ưu tiên tại bãi đỗ, trung tâm thương mại, trục giao thông chính.
Đại diện tư vấn đánh giá chi phí ban đầu là thách thức lớn, đặc biệt với các nhóm cá nhân, doanh nghiệp vận tải và nhà đầu tư. Do đó, đề án đề xuất các gói hỗ trợ phù hợp theo từng đối tượng.
VietNamNet cho hay, để thực thi hiệu quả, TPHCM sẽ lắp đặt mạng lưới camera nhận dạng biển số tự động (ANPR) tại mọi lối vào/ra của vùng LEZ trong giai đoạn 2026-2032 với 58 camera.
Hệ thống ANPR sẽ đối chiếu biển số với cơ sở dữ liệu đăng kiểm quốc gia để xác định tiêu chuẩn khí thải. Đồng thời, TPHCM sẽ xử phạt tự động các trường hợp vi phạm được ghi nhận và gửi thông báo xử phạt điện tử đến chủ phương tiện.
Giai đoạn từ 2032 dự kiến sẽ có khoảng 200 camera ANPR được lắp đặt trong toàn thành phố.
Sau hợp nhất với Bình Dương và Bà Rịa - Vũng Tàu, TPHCM mới có quy mô dân số hơn 14 triệu người, với hơn 1 triệu ô tô và hơn 10,2 triệu xe máy.
Giao thông đường bộ được xác định là nguồn phát thải lớn nhất, chiếm tới 88% NOx, 99% CO, 79% SO₂ và 88% bụi mịn trong tổng phát thải từ hoạt động giao thông của thành phố.
Ô nhiễm không khí từ giao thông gây thiệt hại kinh tế ước tính hơn 3.000 tỷ đồng mỗi năm, tương đương khoảng 0,25% GRDP của TPHCM.
