Bộ trưởng Bộ GD&ĐT Nguyễn Kim Sơn trình bày tóm tắt dự thảo nghị quyếtChiều 25/4, tiếp tục chương trình phiên họp thứ 44, dưới sự điều hành của Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về miễn, hỗ trợ học phí đối với trẻ em mầm non, học sinh phổ thông, người học chương trình giáo dục phổ thông tại các cơ sở giáo dục trong hệ thống giáo dục quốc dân.
Trình bày tóm tắt dự thảo Nghị quyết, Bộ trưởng Bộ GD&ĐT Nguyễn Kim Sơn cho biết, việc xây dựng Nghị quyết nhằm thể hóa Kết luận số 91 năm 2024 của Bộ Chính trị về tiếp tục thực hiện Nghị quyết số 29, Nghị quyết số 42 năm 2023 của Hội nghị lần thứ 8 Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII về tiếp tục đổi mới, nâng cao chất lượng chính sách xã hội, đáp ứng yêu cầu sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong giai đoạn mới; luật hóa Kết luận của Bộ Chính trị tại Công văn số 13594 năm 2025 của Văn phòng Trung ương Đảng và chỉ đạo của đồng chí Tổng Bí thư Tô Lâm, thể hiện tính ưu việt của chế độ và chủ trương đảm bảo công bằng trong tiếp cận giáo dục.
Triển khai Kết luận của Bộ Chính trị tại Công văn số 13594 của Văn phòng Trung ương Đảng về việc miễn học phí cho học sinh mầm non và học sinh phổ thông trong hệ thống trường công lập; trên cơ sở rà soát quy định hiện hành, ngoài đối tượng được miễn, không phải đóng học phí, hỗ trợ đóng học phí đã được quy định tại pháp luật hiện hành, Nghị quyết sẽ bổ sung các đối tượng được miễn, hỗ trợ đóng học phí chưa được pháp luật quy định đầy đủ là: Trẻ em mầm non dưới 5 tuổi đang học tại các cơ sở giáo dục; học sinh trung học phổ thông, người học Chương trình giáo dục phổ thông tại các cơ sở giáo dục.
Theo dự thảo Nghị quyết, Nhà nước sẽ hỗ trợ học phí đối với cả trẻ em mầm non, học sinh phổ thông tại cơ sở giáo dục dân lập, tư thục để đảm bảo quyền tiếp cận giáo dục, thể hiện tính ưu việt của chế độ và thực thi chính sách thống nhất, công bằng đối với người học; khuyến khích phát triển giáo dục ngoài công lập, tăng cường xã hội hóa giáo dục.
Theo Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn, dự kiến nguồn lực thi hành Nghị quyết là từ nguồn ngân sách trung ương, ngân sách địa phương và từ nguồn lực hợp pháp khác.
Về nguồn nhân lực để thực thi khi Nghị quyết được ban hành, Bộ trưởng cho biết sẽ sử dụng nhân lực sẵn có tại các đơn vị, không phát sinh, yêu cầu thêm nhân lực mới do thủ tục về miễn, hỗ trợ học phí tương tự, đang thực hiện theo Nghị định số 81/2021/NĐ-CP ngày 27/8/2021 của Chính phủ quy định về cơ chế thu, quản lý học phí đối với cơ sở giáo dục thuộc hệ thống giáo dục quốc dân và chính sách miễn, giảm học phí, hỗ trợ chi phí học tập; giá dịch vụ trong lĩnh vực giáo dục, đào tạo.
Dự kiến thời gian trình thông qua, ban hành Nghị quyết tại Kỳ họp thứ 9, Quốc hội Khóa XV để áp dụng chính sách từ năm học 2025-2026.
Cũng theo Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn, theo số liệu thống kê năm học 2023-2024, hiện cả nước có 23,2 triệu học sinh (trong đó 21,5 triệu học sinh công lập, chiếm 93%; 1,7 triệu học sinh ngoài công lập, chiếm 7%). Số học sinh chia theo cấp học: 4,8 triệu trẻ em mầm non (3,8 triệu trẻ em công lập; 1 triệu trẻ em ngoài công lập); 8,8 triệu học sinh tiểu học, 6,5 triệu học sinh THCS, 2,99 triệu học sinh THPT.
Theo đó, tổng nhu cầu kinh phí ngân sách nhà nước phải chi trả để thực hiện miễn học phí cho trẻ em mầm non, học sinh phổ thông công lập và hỗ trợ học phí cho trẻ em mầm non, học sinh phổ thông dân lập, tư thục ước tính khoảng 30,6 nghìn tỷ đồng (Trong đó, khối công lập là 28,7 nghìn tỷ đồng; Khối dân lập, tư thục: 1,9 nghìn tỷ đồng). Mức ngân sách cần đảm bảo sẽ phụ thuộc vào mức học phí cụ thể của từng tỉnh/thành phố trực thuộc Trung ương theo thẩm quyền của Hội đồng nhân dân cấp tỉnh quyết định.
Tổng ngân sách nhà nước đã thực hiện miễn (không thu) học phí đối với: Trẻ em mầm non 5 tuổi; Học sinh tiểu học; Học sinh THCS từ năm học 2025-2026 là 22,4 nghìn tỷ đồng (Trong đó: Khối công lập là 21,8 nghìn tỷ đồng; Khối dân lập, tư thục: 600 tỷ đồng).
Như vậy, số ngân sách nhà nước phải đảm bảo thêm khi thực hiện chính sách theo Nghị quyết của Quốc hội là 8,2 nghìn tỷ đồng (Trong đó: Khối công lập là 6,9 nghìn tỷ đồng; Khối dân lập, tư thục: 1,3 nghìn tỷ đồng).
Thẩm tra dự thảo Nghị quyết, Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa-Xã hội Nguyễn Đắc Vinh cho biết thường trực Ủy ban tán thành sự cần thiết ban hành Nghị quyết về miễn, hỗ trợ học phí đối với trẻ em mầm non, học sinh phổ thông, người học chương trình giáo dục phổ thông tại các cơ sở giáo dục trong hệ thống giáo dục quốc dân với những lý do được nêu tại Tờ trình số 203 của Chính phủ.
Việc ban hành Nghị quyết nhằm thể chế hóa kịp thời chủ trương của Đảng, thể hiện tính ưu việt của chế độ ta, bảo đảm công bằng trong tiếp cận giáo dục và trách nhiệm của Nhà nước đối với người học, chăm lo cho thế hệ trẻ và bảo đảm an sinh xã hội.
Về kinh phí thực hiện Nghị quyết, ông Vinh cho biết, theo Tờ trình, số ngân sách nhà nước phải bảo đảm thêm khi thực hiện chính sách theo Nghị quyết này là 8,2 nghìn tỷ đồng/năm học (trong đó, khối công lập là 6,9 nghìn tỷ đồng; khối dân lập, tư thục là 1,3 nghìn tỷ đồng). Mức ngân sách cần bảo đảm ở từng địa phương phụ thuộc vào quy định đóng học phí của Hội đồng nhân dân cấp tỉnh quyết định.
Vì vậy, đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo đánh giá kỹ lưỡng khả năng cân đối ngân sách của các địa phương, nhất là các địa phương có điều kiện kinh tế - xã hội khó khăn; bổ sung số kinh phí thực hiện đối với học viên học chương trình giáo dục phổ thông tại cơ sở giáo dục thường xuyên, cơ sở giáo dục khác giảng dạy chương trình giáo dục phổ thông; bổ sung quy định ngân sách trung ương hỗ trợ địa phương chưa cân đối được ngân sách theo quy định của pháp luật về ngân sách nhà nước.
