Theo báo VietNamNet, ngày 12/8, đại diện Công an xã Nho Quan, tỉnh Ninh Bình cho biết, đơn vị đã tiếp nhận trình báo của gia đình cháu Trịnh G.H. (sinh năm 2013, trú tại Trại Lạo, xã Nho Quan) về việc cháu rời khỏi nhà từ tối ngày 11/8 và mất liên lạc.
Ngay sau khi tiếp nhận thông tin, lực lượng chức năng đã nhanh chóng tiến hành xác minh và phối hợp cùng gia đình khẩn trương triển khai công tác tìm kiếm.
Người thân của cháu H. cho biết, khoảng 20h ngày 11/8, cháu đã rời nhà bằng xe đạp.
Khi đi, cháu H. mặc bộ quần áo cộc màu hồng và chỉ mang theo một chiếc điện thoại. Trước khi mất tích, thường ngày vào buổi tối, cháu vẫn có thói quen đi xe đạp sang chơi nhà bạn ở quanh khu vực xóm.
Anh Trịnh Ngọc H. (bố cháu H.) chia sẻ: “Tối qua, H. đạp xe sang nhà bạn chơi một lúc rồi để xe đạp ở đó, đi bộ ra ngoài và bảo với bạn là đi lấy đồ. Bạn của H. cho biết, có nhìn thấy một người đi xe máy là nam giới đến đón nhưng không biết đó là ai”.
Bố cháu H. cho biết thêm, trước khi cháu bỏ đi, mối quan hệ giữa cháu và bố mẹ không có mâu thuẫn gì, biểu hiện của cháu bình thường.
Cháu H. có mang theo điện thoại nhưng khi gọi thì không nghe máy, hiện tại điện thoại cũng không còn liên lạc được, khiến gia đình vô cùng hoang mang và lo lắng.
Mẹ cháu hiện rất hoang mang, lo sợ, khóc rất nhiều vì không biết con đi đâu. Gia đình đang rất mong nhận được sự giúp đỡ từ cộng đồng để tìm kiếm cháu.
Hiện, cơ quan công an tiếp tục phối hợp với gia đình, đồng thời mở rộng phạm vi tìm kiếm nhằm nhanh chóng đưa cháu H. trở về nhà an toàn.
Thông tin trên VOV.VN về thực trạng gần đây, liên tiếp xảy ra nhiều vụ việc trẻ em và thanh thiếu niên bị dụ dỗ, thao túng tâm lý qua mạng, dẫn đến mất tích hoặc bị tống tiền, đang gióng lên hồi chuông cảnh báo về sự mất an toàn trong không gian số, TS. Trần Thành Nam - Chuyên gia tâm lý giáo dục, Đại học Giáo dục (Đại học Quốc gia Hà Nội) cho rằng, trong bối cảnh xã hội số hiện nay, năng lực số và khả năng sống an toàn trên không gian mạng là yếu tố then chốt giúp trẻ em tự bảo vệ mình trước những rủi ro, cạm bẫy ngày càng tinh vi.
Ông Nam cảnh báo, tội phạm mạng tận dụng thời điểm kinh tế khó khăn và những khoảng trống trong nhận thức xã hội để gia tăng các hành vi lừa đảo, thao túng tâm lý trẻ vị thành niên. Đối tượng bị nhắm đến chủ yếu là những em nhỏ còn non nớt, thiếu kỹ năng sống và chưa được trang bị năng lực tư duy phản biện. Trong nhiều trường hợp, các em không hiểu quyền của mình hoặc không đủ dũng cảm lên tiếng để bảo vệ bản thân.
“Chúng ta giáo dục trẻ em theo kiểu ngoan ngoãn là phải nghe lời, không cãi lại người lớn, điều này vô tình khiến trẻ bị cùn mòn khả năng phản kháng, thiếu kỹ năng bảo vệ chính mình”.
Một vấn đề nghiêm trọng khác được ông Nam nhấn mạnh là tình trạng cha mẹ chia sẻ quá nhiều thông tin cá nhân của con lên mạng xã hội. Chính những thông tin tưởng chừng vô hại này đã trở thành "mồi ngon" cho tội phạm mạng tiếp cận và xây dựng lòng tin với trẻ. Nhiều kẻ xấu thậm chí nắm bắt sở thích, thói quen, tâm lý của đứa trẻ còn kỹ hơn cả bố mẹ, khiến các em dễ tin tưởng và bị dẫn dụ. Điều đó cũng phản ánh một thực trạng đáng báo động: khoảng cách tâm lý giữa cha mẹ và con cái ngày càng lớn, nhiều em cảm thấy cô đơn trong chính gia đình mình, dù có bố mẹ ở bên nhưng lại không được lắng nghe và thấu hiểu.
TS. Trần Thành Nam - Chuyên gia tâm lý giáo dục, Đại học Giáo dục (Đại học Quốc gia Hà Nội)
Cũng theo TS. Trần Thành Nam, hiện nay Việt Nam đã có Đề án 830, quy tụ sự phối hợp giữa Bộ Công an, Bộ Giáo dục và Đào tạo, Bộ Thông tin & Truyền thông (cũ) cùng 13 cơ quan liên quan nhằm bảo vệ trẻ em trên môi trường mạng. Song song với đó, chương trình “Bình dân học vụ số” đang được triển khai để nâng cao năng lực số, khả năng ứng dụng AI và kỹ năng sống an toàn cho học sinh. Tuy nhiên, ông Nam cho rằng, giải pháp cốt lõi vẫn nằm ở nhận thức và hành động của chính cha mẹ.
“Cha mẹ cần làm cha mẹ trên nền tảng khoa học, phải hiểu tâm lý con trẻ, đặc biệt là thế hệ Alpha, để kết nối và đồng hành với con. Nếu trẻ cảm thấy được yêu thương, lắng nghe, chúng sẽ có xu hướng tin tưởng bố mẹ hơn là tin vào người lạ trên mạng”.
Cũng theo vị chuyên gia này, khoảng trống pháp lý tuy đang được lấp đầy dần, nhưng thủ đoạn tội phạm mạng thay đổi rất nhanh, đặc biệt với các chiêu trò thao túng tâm lý. Nhiều đối tượng đã nghiên cứu kỹ hành vi, cảm xúc và điểm yếu tâm lý của trẻ để khai thác, thậm chí có thể “tâm lý” hơn cả cha mẹ và thầy cô. Điều đó khiến công tác phát hiện, phòng ngừa và xử lý càng trở nên khó khăn hơn, đòi hỏi sự vào cuộc mạnh mẽ hơn nữa của các cơ quan chức năng, truyền thông và các doanh nghiệp công nghệ trong việc thiết lập cơ chế cảnh báo và giám sát hiệu quả.
Không chỉ trẻ em, nhiều bậc phụ huynh cũng còn lúng túng trước không gian mạng, chưa hiểu rõ các nguy cơ, thiếu kỹ năng để phát hiện hoặc đồng hành cùng con khi gặp vấn đề: “Khoảng trống lớn nhất không phải là công nghệ hay pháp luật, mà chính là sự thiếu kết nối cảm xúc giữa cha mẹ và con cái. Không một chính sách nào có thể thay thế thời gian và sự quan tâm thực sự của cha mẹ dành cho con.
Theo một số chuyên gia, tình trạng trẻ em mất tích đang gia tăng, đặc biệt là ở lứa tuổi vị thành niên. Nguyên nhân chính bao gồm việc trẻ tiếp xúc nhiều với mạng xã hội, thiếu kỹ năng tự bảo vệ và sự phát triển của các hình thức xâm hại mới trên môi trường mạng.
Cụ thể như:
-
Mạng xã hội và các mối nguy hiểm:
Trẻ em, đặc biệt là thanh thiếu niên, thường xuyên sử dụng mạng xã hội và dễ bị lôi kéo, dụ dỗ bởi những người lạ hoặc nội dung độc hại.
-
Thiếu kỹ năng tự bảo vệ:
Trẻ em chưa được trang bị đầy đủ kiến thức và kỹ năng để đối phó với các tình huống nguy hiểm, như nhận biết các mối đe dọa trên mạng, tự bảo vệ mình khi bị lôi kéo, hoặc tìm kiếm sự giúp đỡ khi cần thiết.
-
Sự phát triển của công nghệ:
Sự phát triển của công nghệ, đặc biệt là trí tuệ nhân tạo (AI), đã tạo ra các hình thức xâm hại mới như deepfake, lừa đảo qua AI, thao túng tâm lý qua mạng, khiến việc bảo vệ trẻ em trở nên khó khăn hơn.
-
Trách nhiệm của các bên liên quan:
Cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa gia đình, nhà trường, các tổ chức xã hội và các nền tảng mạng xã hội để nâng cao nhận thức, trang bị kiến thức và kỹ năng cho trẻ, đồng thời tăng cường trách nhiệm của các bên liên quan trong việc bảo vệ trẻ em trên môi trường mạng.
