So với các tỉnh có đường biên giới trong cả nước thì Gia Lai được đánh giá là địa bàn có “biên giới xanh” không phải trọng điểm, phức tạp về ma tuý nhưng hệ luỵ do ma tuý gây ra trên địa bàn các xã biên giới đã đẩy nhiều gia đình vào cảnh khốn cùng. Những năm qua, vùng biên giới của tỉnh Gia Lai đã được Đảng bộ và chính quyền địa phương các cấp đặc biệt quan tâm, hệ thống điện, đường, trường, trạm được đầu tư bài bản; đời sống người dân ngày càng được cải thiện, nâng lên. Thế nhưng, trong “gam màu sáng” ấy vẫn còn nhiều câu chuyện buồn xuất phát từ ma tuý.
Những đứa con tội lỗi
Tháng 7, ở vùng biên giới xã Ia Nan, huyện Đức Cơ trời mưa như trút nước, chúng tôi tìm đến làng Tung, xã Ia Nan để tìm hiểu về gia cảnh của 2 đối tượng Rơ Mah Đương (26 tuổi) và Siu Thác (19 tuổi) là 2 trong nhóm 5 đối tượng vừa bị Công an huyện Đức Cơ khởi tố, bắt tạm giam để điều tra về hành vi mua bán, tàng trữ, sử dụng trái phép chất ma tuý.
Đương đã có vợ và một con nhỏ, hiện đang sống chung nhà với bố mẹ vợ. Từ ngày Đương bị bắt, ông Siu Loái (bố đẻ của Đương) buồn bã không muốn lên nương rẫy. Thấy vậy, bà con trong làng quan tâm lui tới động viên gia đình. Ông Loái ngậm ngùi chia sẻ: “Nghèo khổ thế nào mình cũng chịu được, nhưng con nó phạm tội bị bắt giữ mình buồn lắm, đêm chẳng ngủ được, ban ngày thơ thẩn. Gia đình vốn đã nghèo, khi sinh nó ra, nuôi nó lớn khó khăn lắm. Vợ chồng chỉ mong con cái nó lớn lên tu chí làm ăn, phát triển kinh tế, đỡ đần gia đình, thế nhưng nó không nghe lời, chỉ thích chơi bời. Mong rằng sau lần này, nó nhận biết tội lỗi, thành khẩn khai báo với cơ quan chức năng để hưởng khoan hồng của pháp luật, sớm trở về làm lại cuộc đời”.
Gia cảnh của bà Siu Choi (mẹ của Siu Thác) cũng đặc biệt khó khăn; căn nhà được ghép bằng những tấm ván, không có vật dụng gì đáng giá. Từ ngày Thác bị cơ quan Công an khởi tố, bắt giam bà Choi khóc cạn nước mắt. Vừa tức giận đứa con hư hỏng, bà vừa buồn tủi cho gia cảnh thiếu thốn của gia đình. Bà Choi tâm sự: “Mình sinh nó ra nhưng chẳng dạy dỗ được, mỗi lần thấy nó sai khuyên bảo nhưng nó không nghe, còn lớn tiếng cãi lại; ngay từ nhỏ nó đã hư hỏng, giờ lớn lên cũng không thay đổi được. Mình ước gì con nó ngoan, chăm lo cho gia đình, bố mẹ thì tốt biết mấy. Giờ nó gây tội thì phải chịu, gia đình cũng chẳng biết làm sao được”.
Thiếu tá Nguyễn Văn Thao – Phó trưởng Công an xã Ia Nan cho biết: Đối với 2 đối tượng Rơ Mah Đương và Siu Thác, trước đây đã từng nhiều lần phạm tội do chưa đủ tuổi để xử lý về hình sự nên cơ quan Công an đã lập hồ sơ đưa đi học tập giáo dục tập trung tại Trường giáo dưỡng. Sau khi trở về địa phương, cả hai vẫn không tu chí chăm lo làm ăn, thường xuyên tụ tập ăn chơi, nhiều lần thực hiện hành vi trộm cắp vặt đã được Công an xã phát hiện, có các biện pháp xử lý phù hợp và lập hồ sơ đưa vào diện quản lý. Vừa qua, 2 đối tượng tiếp tục có hành vi mua bán, sử dụng trái phép chất ma tuý đã bị cơ quan Công an và Bộ đội Biên phòng phát hiện bắt giữ để xử lý nghiêm theo quy định của pháp luật”.
Ma tuý - nguồn gốc phát sinh nhiều hệ luỵ
Trong số những trường hợp từng liên quan đến ma tuý đã chấp hành xong án phạt tù trở về địa phương trên địa bàn các xã biên giới, có không ít người quyết tâm đoạn tuyệt với ma tuý để làm lại cuộc đời. Trường hợp anh N.V.Đ (21 tuổi), trú xã Ia O, huyện Ia Grai là một điển hình. Đ từng phạm tội tàng trữ trái phép chất ma tuý, bị xử phạt 01 năm tù. Chấp hành xong án phạt tù trở về địa phương, Đ chú tâm chăm lo làm ăn, phát triển kinh tế, được gia đình và chính quyền địa phương quan tâm hỗ trợ anh Đ đã mở tiệm sửa xe máy và quyết tâm từ bỏ ma tuý.
Anh Đ chia sẻ: “Tôi từng sử dụng ma tuý, sau đó dính vào tội tàng trữ trái phép chất ma tuý; chấp hành xong án phạt tù trở về địa phương đã hơn 01 năm, tôi thường xuyên được các anh Công an xã đến nhắc nhở, động viên. Tôi đã có vợ và có con, giờ phải chăm lo làm ăn. Thực tế khi thanh thiếu niên ma dính vào ma tuý thì rất khó dứt ra được, vướng vào vòng luẩn quẩn mua ma tuý sử dụng và bán kiếm lời, rồi lấy số tiền đó tiếp tục mua ma tuý…Khi bản thân tôi nhận thức và quyết tâm từ bỏ ma tuý gia đình rất vui mừng, giờ đây tôi cảm nhận cuộc sống rất ý nghĩa”.
Ông Siu Nghiệp – Phó Bí thư, Chủ tịch UBND xã Ia O, huyện Ia Grai khẳng định: “Ma tuý xâm nhập vào các thôn, làng ở khu vực biên giới sẽ để lại rất nhiều hệ luỵ, đặc biệt nó làm ảnh hưởng trực tiếp đến một bộ phận thanh thiếu niên chủ yếu là người đồng bào dân tộc thiểu số. Các cháu khi sử dụng ma tuý sẽ tìm mọi cách để ép bố mẹ phải cho tiền và bán các tài sản có giá trị như đất đai, nương rẫy để mua xe máy tốt; ăn chơi, đua đòi. Từ ma tuý sẽ phát sinh nhiều loại tội phạm, hệ luỵ như trộm cắp, gây rối trật tự, cố ý gây thương tích, làm đổ vỡ hạnh phúc gia đình… ảnh hưởng trực tiếp đến an ninh trật tự tại địa phương. Trên địa bàn xã Ia O, hiện có 6 trường hợp từng chấp hành xong án phạt tù về các tội liên quan đến ma tuý. Đảng uỷ, UBND xã rất tích cực tập trung chỉ đạo các ngành chức năng quyết liệt vào cuộc để ngăn chặn, đẩy lùi tội phạm ma tuý”.
Được biết, cùng với thực hiện đồng bộ các biện pháp công tác, thời gian qua Công an các xã biên giới đã chủ động tổ chức tuần tra, kiểm soát trên các tuyến đường và tại các thôn, làng nhằm phát hiện nhắc nhở những trường hợp thanh thiếu niên tụ tập chơi bời, ăn nhậu, hút chích, sau đó điều khiển xe máy chạy lạng lách, đánh võng gây mất an ninh trật tự để xử lý. Đồng thời, cử cán bộ chiến sỹ phối hợp với Bộ đội Biên phòng thực hiện tốt công tác trinh sát, nắm chắc tình hình, kiểm soát đối tượng lạ mặt từ địa phương khác đến vùng biên giới; tập trung xác minh các nguồn thông tin do Nhân dân cung cấp nhằm phát hiện xử lí kịp thời các hành vi vi phạm pháp luật cũng như liên quan đến ma tuý.
Gia Lai có đường biên giới tiếp giáp với tỉnh Ratanakiri (Campuchia) chiều dài 80,485km (14,543 km đường biên giới sông, 65,942 km đường biên giới bộ), đi qua 07 xã của 3 huyện, gồm: Ia Nan, Ia Dom, Ia Pnôn (huyện Đức Cơ); xã la Mơ, la Púch (huyện Chư Prông) và xã IaO, Ia Chía (huyện Ia Grai); có hơn 12.800 hộ, hơn 47.900 khẩu, gồm các dân tộc: Jarai, Kinh, Ba Na, Mường, Tày, Thái, Nùng...sinh sống ở các xã biên giới.
* Còn tiếp: Kỳ 2: Quyết liệt, đồng bộ trong cuộc chiến phòng, chống ma túy.