Hiro, 35 tuổi, sống tại Tokyo, luôn cảm thấy phân vân khi đứng trước những phụ nữ quá độc lập. Anh ngưỡng mộ sự tự chủ của họ nhưng thừa nhận bản thân sẽ mệt mỏi nếu có một bạn gái như vậy. Với Hiro, việc phải chia sẻ việc nhà hay bị hạn chế quyền quyết định tại gia đình là điều khó hình dung, bởi anh lớn lên trong môi trường mà những vai trò này mặc định thuộc về đàn ông.
Câu chuyện của Hiro không phải ngoại lệ. Khảo sát của tạp chí Spa trên nhóm nam giới 20 đến 60 tuổi có thu nhập trung bình khá từ 4 đến 7 triệu yen mỗi năm cho thấy 51,9 phần trăm thừa nhận thường xuyên cảm thấy yếu đuối trước phụ nữ. Điều đáng chú ý là cảm giác này không chỉ xuất hiện ở những người thất nghiệp hay độc thân mà còn ở những người có công việc ổn định và gia đình hạnh phúc.
Trong nhiều thập kỷ, niềm kiêu hãnh của đàn ông Nhật gắn liền với vai trò trụ cột kinh tế. Tuy nhiên, khi phụ nữ ngày càng độc lập và công nghệ thay đổi mạnh mẽ cách làm việc, nhiều nam giới rơi vào trạng thái hụt hẫng. Một huấn luyện viên hẹn hò tại Tokyo cho biết nhiều khách hàng nam ở độ tuổi 30 đến 40 cảm thấy mất nam tính khi ở bên phụ nữ có thu nhập cao hơn hoặc tính cách sắc sảo. Thay vì đối mặt, họ chọn cách giữ khoảng cách.
Những thay đổi trong cấu trúc xã hội được coi là nguyên nhân sâu xa của khủng hoảng này. Theo IMF, tỷ lệ phụ nữ Nhật tham gia lực lượng lao động đã tăng từ 63 phần trăm năm 2012 lên 74 phần trăm năm 2022. Tới tháng 1 năm 2025, khảo sát của OECD ghi nhận con số này tiếp tục đạt 77 phần trăm. Khi phụ nữ bước vào các lĩnh vực vốn do nam giới thống trị, căng thẳng nảy sinh. Khảo sát My Navi Woman năm 2024 cho thấy 34 phần trăm đàn ông Nhật cho rằng đồng nghiệp nữ đáng sợ, chủ yếu vì họ không biết cách thích nghi với các quy tắc bình đẳng mới.
Giáo sư Mari Miura, chuyên gia khoa học chính trị tại Đại học Sophia Tokyo, nhận định rằng đàn ông Nhật đang đối diện một cuộc khủng hoảng bản sắc sâu sắc. Mô hình nhân viên công sở truyền thống gồm làm việc quên mình, là người kiếm tiền duy nhất và không được phép yếu đuối, đang dần sụp đổ nhưng chưa có một khuôn mẫu thay thế rõ ràng.
Bà cho rằng nhiều đàn ông được nuôi dạy để tin rằng giá trị bản thân nằm ở quyền lực và khả năng chu cấp. Khi phụ nữ hiện đại không còn cần những điều đó, họ cảm thấy lỗi thời và sinh ra tâm lý oán giận. Theo bà Miura, giải pháp không phải là kìm hãm sự phát triển của phụ nữ mà là giúp đàn ông trưởng thành theo một cách khác. Nam giới cần được dạy cách chia sẻ cảm xúc, chia sẻ việc nhà và xây dựng lòng tự trọng không dựa trên sự thống trị.
Bà nhấn mạnh rằng chỉ khi thoát khỏi quan niệm cũ về sự áp đặt và những yêu cầu làm việc quá mức, đàn ông mới có thể ngừng cảm thấy yếu đuối trước phụ nữ. Những thay đổi trong hành vi, kỳ vọng xã hội và vai trò giới đang đặt áp lực lớn lên nam giới Nhật Bản, nhưng đồng thời mở ra cơ hội để họ tái định hình bản thân trong một xã hội bình đẳng hơn.
