Những năm gần đây, nhiều người coi trái cây sấy, mứt, ô mai… là món ăn vặt “lành mạnh”, thậm chí thay thế trái cây tươi. Tuy nhiên, tại các bệnh viện, không ít ca tăng huyết áp đột ngột, đường huyết dao động mạnh… lại xuất phát từ chính thói quen tưởng vô hại này.
Câu chuyện của bà Vương (70 tuổi, sống tại Thành Đô) là ví dụ điển hình. Nhiều năm bị tăng huyết áp, bà hạn chế đồ ngọt nhưng lại đều đặn ăn vài viên ô mai, mứt trái cây mỗi ngày để “cho đỡ thèm”. Bao bì sản phẩm in dày đặc số liệu: 68g đường/100g, natri 580mg, đến 6 loại phụ gia. Nhưng với bà, đó đơn giản là “trái cây phơi khô – tự nhiên và tốt cho sức khỏe”.
Cho tới tuần trước, bà phải nhập viện cấp cứu vì huyết áp tăng vọt lên 170 mmHg. Khi được hỏi chế độ ăn, bác sĩ lập tức nhận định: “Bệnh nhân ăn nhiều mứt, ô mai trong thời gian dài”.
Các chuyên gia cảnh báo: một miếng mứt nhỏ có thể chứa lượng đường và muối gấp nhiều lần trái cây tươi, thậm chí độc hại hơn 6 lần nếu sử dụng thường xuyên.
3 “lớp mặt nạ” biến trái cây sấy thành món ăn nguy hiểm
1. Đường cao ở mức đáng báo động
Theo Hội Dinh dưỡng Trung Quốc, phần lớn mứt, trái cây sấy có 60–80% đường, có loại vượt mốc 90%.
Một gói mứt nhỏ tương đương 6–8 viên đường.
Đa phần đường đến từ siro fructose, đường trắng, maltose – đều có chỉ số đường huyết cao, gây tăng đường máu nhanh.
2. Natri cao không kém đồ ăn mặn
Ô mai mặn, ô liu muối, mận khô… chứa 400–700mg natri/100g.
Với người tăng huyết áp và bệnh thận, chỉ cần một gói mứt đã tiêu hết 1/3 lượng muối tối đa trong ngày.
Hậu quả: giữ nước, tăng huyết áp, gây phù và tăng gánh nặng cho thận.
3. Phụ gia, phẩm màu, hương liệu – tổ hợp hóa học “đội lốt” trái cây
Quá trình sản xuất mứt thường sử dụng chất bảo quản, phẩm màu đỏ, chất tạo mùi tổng hợp…
Dù dùng đúng quy định, ăn thường xuyên và kéo dài vẫn tiềm ẩn nguy cơ gây dị ứng, kích ứng tiêu hóa, viêm mạn tính.
Thực chất, đây là sản phẩm ít dinh dưỡng nhưng giàu năng lượng, không hề tương đương trái cây tươi như nhiều người lầm tưởng.
Ăn mứt liên tục trong vài tháng có thể gây ra 4 hệ lụy sức khỏe
1. Đường huyết dao động mạnh
Lượng đường cao khiến tuyến tụy quá tải, làm tăng nguy cơ tiền tiểu đường – nhất là ở người trung niên và cao tuổi.
2. Huyết áp tăng kéo dài, dễ “lờn” thuốc
Natri cao dẫn đến giữ nước, tăng thể tích tuần hoàn → huyết áp tăng.
Không ít bệnh nhân tưởng thuốc giảm tác dụng, nhưng thủ phạm lại đến từ thực đơn hằng ngày.
3. Tăng nguy cơ gan nhiễm mỡ
200g mứt táo có thể gần 500 kcal, tương đương 2 bát cơm.
Năng lượng lớn và đường cao dễ chuyển hóa thành mỡ tích tụ ở gan và vùng bụng.
4. Hại răng và rối loạn tiêu hóa
Mứt dẻo, dính, dễ bám vào kẽ răng → sâu răng, viêm nướu.
Đường và phụ gia quá mức cũng làm rối loạn hệ vi sinh đường ruột.
3 khuyến cáo để ăn trái cây sấy an toàn hơn
1. Đọc kỹ nhãn sản phẩm
Ưu tiên loại:
Không thêm đường
Ít phụ gia
Hàm lượng đường dưới 20%
Tránh sản phẩm có “siro fructose”, “đường trắng” nằm đầu bảng thành phần.
2. Giới hạn tối đa 20g/ngày
Chỉ nên ăn 3–5 miếng nhỏ, sau bữa ăn.
Tuyệt đối không ăn liên tục như đồ nhắm.
3. Ưu tiên trái cây sấy tự nhiên hoặc tự làm tại nhà
Táo sấy, chuối sấy không đường, mận khô tự nhiên… là lựa chọn tốt hơn.
Nếu có máy sấy/ lò nướng, nên tự làm để kiểm soát nguyên liệu và hạn chế phụ gia.
Trẻ em, người già và nhóm bệnh nền (tiểu đường, tăng huyết áp, bệnh thận) cần đặc biệt hạn chế mứt, ô mai.
Đừng để vị chua ngọt “đánh lừa” sức khỏe
Mứt không phải trái cây, càng không phải món “bổ dưỡng đường ruột” như lời đồn.
