Khi văn hóa “thức tỉnh” gặp môi trường công sở
Theo khảo sát do tổ chức J.L. Partners thực hiện cho loạt podcast “White Men Can’t Work!”, khoảng 12 triệu nam giới da trắng trẻ tuổi tại Mỹ cảm thấy không thể tự do bày tỏ quan điểm nơi làm việc.
Trong đó, khoảng 6 triệu người tin rằng họ đã đánh mất cơ hội nghề nghiệp vì bị xem là “nam giới da trắng” trong môi trường đề cao sự đa dạng.
Tim Samuels, nhà báo từng cộng tác với BBC và National Geographic, đồng thời là người thực hiện loạt podcast trên, nhận định: “Có hàng triệu đàn ông đang sống trong tâm trạng nơm nớp lo sợ tại nơi làm việc. Chỉ vì họ là đàn ông, sự nghiệp có thể coi như ‘chết lâm sàng’”.
Samuels cho biết anh bắt đầu loạt podcast này để tìm hiểu tác động của các chương trình đa dạng, công bằng và hòa nhập (DEI) đang lan rộng trong doanh nghiệp Mỹ.
“Tôi từng trò chuyện với nhiều người đàn ông bị sa thải chỉ vì là đàn ông, hay bị cảnh cáo vì những điều nhỏ nhặt như mô tả cáp nối có ‘đầu đực, đầu cái’,” Samuels nói.
Một người tên James, làm giáo viên, kể lại: “Trưởng phòng nhân sự tuyên bố giữa văn phòng rằng ‘Chúng tôi sẽ không để một người đàn ông nào làm hiệu trưởng nữa’.”
Mark, làm trong lĩnh vực tài chính, chia sẻ: “Tôi bị loại khỏi một danh sách ứng viên chỉ vì khách hàng yêu cầu toàn bộ danh sách phải là nữ. Điều này khiến tôi không ngạc nhiên khi biết nhiều người đàn ông tự tử trong độ tuổi 40–50.”
Lằn ranh mong manh giữa công bằng và cực đoan
Không ít phụ nữ cũng cho rằng phong trào DEI đang đi quá đà.
Một nữ lính cứu hỏa nói với nhóm khảo sát: “Nam giới da trắng thực sự đang bị bỏ qua trong tuyển dụng.”
Một phụ nữ làm thợ mỏ cũng nhận xét: “Chúng tôi chỉ muốn một cơ hội bình đẳng, không bị quấy rối. Nhưng giờ thì dường như cán cân đã nghiêng quá xa về phía còn lại.”
Tiến sĩ Carole Sherwood, nhà tâm lý học lâm sàng, cảnh báo rằng môi trường làm việc hiện nay đang đối mặt với “khủng hoảng tư duy bầy đàn”.
“Chúng ta sẽ nhìn lại giai đoạn này với rất nhiều tiếc nuối. Nhiều người đã tự kết liễu cuộc đời vì cảm thấy bị xấu hổ, bị cô lập. Đó là điều rất đau lòng,” bà nói.
Giáo sư Alex Edmans, giảng viên tại Trường Kinh doanh London, ví trào lưu DEI như “bong bóng công nghệ”, cho rằng nó không dựa trên nền tảng hay bằng chứng vững chắc.
Trước đó, truyền thông Mỹ đưa tin Paramount Global đã phải âm thầm dàn xếp một vụ kiện bị tố “phân biệt đối xử với người da trắng và người dị tính”.
Người kiện là Brian Beneker, điều phối viên kịch bản của loạt phim “SEAL Team”, cho biết anh liên tục bị từ chối đề bạt vì là “một người đàn ông da trắng dị tính”.
Theo tổ chức pháp lý America First Legal, vụ việc kết thúc bằng một khoản bồi thường kín tiếng. Paramount cũng bắt đầu rút lại một số nội dung DEI từng tuyên truyền mạnh mẽ trước đó.
Dù việc thúc đẩy bình đẳng trong công sở là cần thiết, nhưng ngày càng nhiều ý kiến cảnh báo rằng chính những chính sách này lại có thể gây ra “bất công mới”.
Khi những người trẻ cảm thấy bị đối xử như “tội đồ” chỉ vì đặc điểm bẩm sinh như giới tính hay màu da, thì chính mục tiêu về một xã hội hòa nhập có thể bị phản tác dụng.
