Có người từng nói: Hãy giữ thái độ lạc quan với thế gian, con người sống là để mà sống, chứ không phải vì bất cứ điều gì ngoài bản thân sự sống. Nhưng trong xã hội hiện đại, khi nhu cầu cơ bản đã được đáp ứng, con người không chỉ sống để sinh tồn mà còn khát khao tìm kiếm ý nghĩa, giá trị của bản thân. Trên hành trình đó, không ít người vô tình đánh mất phương hướng, lạc lối giữa áp lực và sự cạnh tranh khốc liệt.
Sự kiện chấn động
Năm 2020, cảnh sát Thượng Hải (Trung Quốc) phát hiện một người vô gia cư trong một căn nhà tồi tàn sắp bị dỡ bỏ. Không ai ngờ rằng danh tính của người đàn ông này lại khiến cả thế giới sửng sốt: Diêu Viễn – cựu sinh viên tài năng của Đại học Công nghệ Bắc Kinh, từng là thủ khoa toàn tỉnh Hồ Nam, người đã mất tích suốt 12 năm.
Làm thế nào mà một thiên tài học thuật lại rơi vào cảnh màn trời chiếu đất? Cuộc đời ông đã trải qua những biến cố gì?
Cuộc đời kiêu hãnh
Diêu Viễn sinh ra trong một gia đình nông dân ở Hồ Bắc, Trung Quốc. Từ nhỏ, ông đã là niềm tự hào của gia đình, hàng xóm và thầy cô nhờ thành tích học tập xuất sắc. Sau khi đạt thủ khoa toàn tỉnh trong kỳ thi đại học, ông lựa chọn Đại học Công nghệ Bắc Kinh – ngôi trường danh giá mà nhiều người mơ ước.
Nhưng khi bước vào giảng đường đại học, ông nhận ra rằng xung quanh mình là những người giỏi không kém, thậm chí vượt trội hơn ở nhiều mặt. Lòng tự trọng bị tổn thương, ông lao đầu vào học tập, quyết tâm chứng minh giá trị bản thân. Trong suốt bốn năm, ông trở thành một "học bá", được thầy cô và bạn bè ngưỡng mộ.
Nhờ thành tích xuất sắc, Diêu Viễn được một viện nghiên cứu danh tiếng nhận vào làm trước khi tốt nghiệp, có một công việc ổn định mà nhiều người mơ ước. Tuy nhiên, trong môi trường này, một cử nhân như ông không thể tham gia vào các dự án cốt lõi. Ông dần nhận ra rằng công việc mình đang làm chẳng khác gì một guồng quay lặp đi lặp lại.
Trong sự ổn định, con người ta bắt đầu suy tư nhiều hơn. Diêu Viễn cũng vậy. Ông nhận ra mình đã học tập không ngừng để làm hài lòng cha mẹ, thầy cô, nhưng chưa từng thực sự nghĩ về mong muốn của bản thân. Khi chứng kiến bạn bè thành công hơn, có người kiếm được nhiều tiền hơn, ông bắt đầu hoang mang.
Vậy là, sau 9 năm làm việc, Diêu Viễn quyết định từ bỏ công việc ổn định và đến Thượng Hải lập nghiệp.
Bi kịch ập đến
Nhưng khi đặt chân đến Thượng Hải, ông mới nhận ra thế giới đã thay đổi quá nhiều. Sau gần một thập kỷ, Trung Quốc bước vào thời kỳ bùng nổ nhân tài. Cuộc cạnh tranh trở nên khốc liệt. Trong mắt các công ty lớn, luôn có hàng loạt ứng viên trẻ trung, tài năng xếp hàng chờ đợi. Một người đã có tuổi, không có lợi thế vượt trội như ông, nhanh chóng bị đào thải.
Thất bại liên tiếp giáng xuống, Diêu Viễn rơi vào khủng hoảng. Rồi khủng hoảng tài chính 2008 bùng nổ, khiến hàng loạt công ty phá sản, sa thải nhân sự. Cơ hội của ông vốn đã mong manh, nay lại càng xa vời.
Số tiền tiết kiệm cạn kiệt, Diêu Viễn rơi vào tuyệt vọng. Ông bắt đầu sống lang thang, quên đi quá khứ kiêu hãnh của mình. Nhưng rồi, ông quên luôn cả bản thân mình.
Ngày trở về đầy nước mắt
Năm 2020, cảnh sát phát hiện ông trong một căn nhà hoang sắp bị dỡ bỏ. Khi biết tin con trai còn sống, cha mẹ Diêu Viễn lập tức đến Thượng Hải. Suốt 12 năm, họ đã bán hết gia sản, bám trụ ở thành phố hoa lệ này với hy vọng mong manh về một ngày đoàn tụ.
Nhưng khi đối diện với con trai, họ chết lặng. Trước mặt họ không còn là chàng thanh niên ưu tú ngày nào, mà là một người đàn ông tiều tụy, tóc lốm đốm bạc, ánh mắt mơ hồ, thân thể gầy gò đến mức khó nhận ra.
Diêu Viễn nhìn họ, đột nhiên hét lên: "Ông bà là ai?". Dù kháng cự, nhưng với tình yêu thương to lớn, cha mẹ ông ôm chầm lấy con, khóc nức nở, như muốn bù đắp tất cả những năm tháng mất mát.
Không ai biết Diêu Viễn đã sống thế nào trong suốt 12 năm ấy. Ông đã chịu đói, chịu rét, hay đã vật lộn với những suy nghĩ gì trong đầu? Chỉ đến khi bị cảnh sát phát hiện, ông mới dần nhớ lại một phần ký ức. Khoảnh khắc gặp lại cha mẹ, ông như được đánh thức từ cơn mê kéo dài hơn một thập kỷ. Nhưng sự thức tỉnh ấy có cái giá quá đắt – 12 năm, khoảng thời gian lẽ ra rực rỡ nhất cuộc đời ông, đã trôi qua trong vô định.
Bài học từ một cuộc đời lạc lối
Diêu Viễn đã trở về. Nhưng ông không còn là chàng thanh niên kiêu hãnh năm nào. 12 năm mất mát, không gì có thể lấy lại được.
Câu chuyện của Diêu Viễn là lời cảnh tỉnh sâu sắc về áp lực thành công, sự lạc lối trong hành trình tìm kiếm ý nghĩa cuộc sống và cái giá của việc không lắng nghe chính mình.
Ông từng là một thiên tài, một thủ khoa được ngưỡng mộ, nhưng thành công học thuật không giúp ông tìm thấy hạnh phúc. Hạnh phúc không chỉ đến từ danh vọng hay địa vị, mà từ việc hiểu rõ mình muốn gì và sống đúng với giá trị bản thân.
Xã hội và gia đình có thể đặt lên vai chúng ta nhiều kỳ vọng. Nhưng nếu chỉ sống để làm hài lòng người khác, ta sẽ dễ dàng đánh mất chính mình. Và khi lạc lối, không phải ai cũng có cơ hội tìm lại bản thân.
