Dù đời sống ngày càng cải thiện, thực phẩm phong phú, nhưng paradox thay, bệnh lý về dạ dày lại ngày một phổ biến hơn. Các chuyên gia cho rằng, nguyên nhân quan trọng nằm ở thói quen bảo quản và sử dụng thực phẩm, đặc biệt là cách dùng tủ lạnh chưa đúng.
Thói quen tiện lợi nhưng đầy rủi ro
Không ít gia đình coi tủ lạnh như “két sắt” giữ an toàn cho thức ăn. Đồ ăn thừa, rau củ, thậm chí cả thịt cá đều được để nhiều ngày, thậm chí vài tuần. Tuy nhiên, theo bác sĩ chuyên khoa tiêu hóa, tủ lạnh chỉ có tác dụng làm chậm sự phát triển của vi khuẩn, hoàn toàn không thể ngăn chặn các phản ứng hóa học gây hại.
Một trong những mối nguy lớn nhất chính là nitrit. Khi thực phẩm, đặc biệt là rau xanh và đồ muối chua, để lâu trong tủ lạnh, hàm lượng nitrit sẽ tăng cao. Chất này khi kết hợp với amin trong dạ dày sẽ tạo thành nitrosamine – một trong những chất gây ung thư mạnh đã được Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) cảnh báo.
Nhiều nghiên cứu cho thấy, những người thường xuyên ăn đồ để qua đêm hoặc thực phẩm lưu trữ trong tủ lạnh từ hai đến ba ngày có nguy cơ ung thư dạ dày cao hơn khoảng 20% so với nhóm ít ăn.
Tủ lạnh không phải môi trường vô trùng
Việc đóng mở tủ lạnh liên tục, nhiệt độ dao động, cộng thêm tình trạng bảo quản lẫn lộn thịt cá, rau củ, hoa quả khiến nguy cơ lây nhiễm chéo rất cao. Một số loại vi khuẩn như Listeria vẫn có thể sinh sôi ở nhiệt độ thấp. Với người già, trẻ nhỏ, phụ nữ mang thai, việc ăn phải thực phẩm nhiễm khuẩn này có thể gây rối loạn tiêu hóa, thậm chí nhiễm trùng toàn thân.
Sự kích thích kéo dài của vi khuẩn và vi nấm khiến niêm mạc dạ dày dần bị bào mòn, viêm tái diễn, tăng nguy cơ dẫn tới biến chứng nặng.
Nguy cơ từ thực phẩm muối và đồ đông lạnh lâu ngày
Ngoài đồ ăn để qua đêm, các loại thực phẩm muối và đông lạnh cũng tiềm ẩn nhiều rủi ro. Ăn mặn thường xuyên làm suy yếu niêm mạc dạ dày, tạo điều kiện cho vi khuẩn Helicobacter pylori – yếu tố hàng đầu gây ung thư dạ dày – xâm nhập. WHO từng chỉ rõ, tỷ lệ ung thư dạ dày cao tại khu vực Đông Á có mối liên hệ chặt chẽ với thói quen ăn nhiều đồ muối chua.
Trong khi đó, thực phẩm đông lạnh để lâu, đặc biệt là thịt giá rẻ, dễ bị oxy hóa chất béo, tạo ra các chất gây kích ứng niêm mạc dạ dày.
Thói quen vệ sinh kém càng tăng nguy cơ
Khảo sát cho thấy, hơn 60% gia đình vệ sinh tủ lạnh chưa đến một lần mỗi tháng, thậm chí có tới 30% để quá ba tháng. Thực phẩm cũ, gia vị quá hạn hay thịt cá quên lãng trong ngăn đá tiềm ẩn nguy cơ biến chất, nấm mốc và vi khuẩn tích tụ.
Bác sĩ cảnh báo: nhìn bề ngoài, thức ăn có thể vẫn bình thường sau khi hâm nóng, nhưng bên trong đã biến đổi, chứa nhiều nguy cơ gây hại cho sức khỏe.
Giải pháp từ thói quen hằng ngày
Theo các chuyên gia dinh dưỡng, tủ lạnh không phải thủ phạm, vấn đề nằm ở cách sử dụng. Người dân cần thay đổi thói quen:
Hạn chế để thức ăn qua đêm, nếu có thì nên dùng trong vòng 24 giờ.
Rau củ nên mua vừa đủ, tránh tích trữ quá nhiều.
Thịt cá cần chia nhỏ, bảo quản kín và không nên để đông quá 3 tháng.
Vệ sinh tủ lạnh định kỳ ít nhất mỗi tháng một lần.
Khi hâm nóng, đảm bảo thực phẩm đạt nhiệt độ từ 70°C trở lên.
