Ngày 26/8, Góc nhìn Pháp lý đã đưa tin, một người mẹ sau khi sinh bé gái đã để lại con tại hiện trường rồi lên ô tô rời đi cùng nhóm bạn. Bé gái sau đó được phát hiện tử vong, cơ thể còn nguyên dây rốn, trên đầu có vết thương lớn nghi do động vật cắn.
Hiện công an đang tiến hành lấy lời khai của người mẹ cũng như nhóm bạn đi cùng để điều tra.
Theo quy định pháp luật, hành vi bỏ rơi con mới sinh có thể bị xử lý nghiêm khắc, tùy theo tính chất, hậu quả mà xem xét trách nhiệm hành chính hoặc hình sự.
Khu vực xảy ra vụ việc. Ảnh: NLĐ
Chia sẻ trên báo Người Lao Động, luật sư Đào Thị Bích Liên, Văn phòng Luật sư Hà Hải và Cộng sự chia sẻ, trong vụ việc trên, nếu có kết luận giám định pháp y tử thi, lời khai, chứng cứ... xác định người mẹ không giết con mới đẻ mà vứt bỏ con thì thuộc trường hợp phạm tội "vứt bỏ con mới đẻ" theo khoản 2 Điều 124 Bộ Luật Hình sự: "Người mẹ nào do ảnh hưởng nặng nề của tư tưởng lạc hậu hoặc trong hoàn cảnh khách quan đặc biệt mà vứt bỏ con do mình đẻ ra trong 7 ngày tuổi dẫn đến hậu quả đứa trẻ chết, thì bị phạt cải tạo không giam giữ đến 2 năm hoặc phạt tù từ 3 tháng đến 2 năm".
Song để cấu thành tội danh, người phạm tội là người mẹ phải có đủ năng lực trách nhiệm hình sự và đạt độ tuổi luật định. Khi thực hiện hành vi vứt bỏ con mới đẻ thì người mẹ đã lường trước được sự nguy hiểm của mình dẫn đến hậu quả là đứa trẻ bị chết tuy nhiên họ vẫn mặc cho sự việc xảy ra, thể hiện lỗi cố ý.
Bên cạnh đó, hành vi xâm phạm trực tiếp quyền sống, quyền được bảo vệ tính mạng và sức khỏe – quyền cơ bản của con người, đặc biệt là trẻ em. Đối tượng tác động là trẻ sơ sinh còn sống và mới sinh trong vòng 7 ngày tuổi. Đồng thời, người mẹ thực hiện hành vi vứt bỏ con tại nơi không có sự bảo vệ, chăm sóc, dẫn đến cháu bé chết.
Vụ việc trên còn có một số nhóm người đi ô tô. Nếu họ biết rõ việc người mẹ vừa sinh con, nhận thức được tình trạng nguy hiểm đến tính mạng của cháu bé nhưng vẫn bỏ mặc, thì có thể bị xem xét trách nhiệm hình sự về "Tội không cứu giúp người đang ở trong tình trạng nguy hiểm đến tính mạng" theo khoản 1 Điều 132 Bộ Luật Hình sự.
Cụ thể, người nào thấy người khác đang ở trong tình trạng nguy hiểm đến tính mạng, tuy có điều kiện mà không cứu giúp dẫn đến hậu quả người đó chết thì bị phạt cảnh cáo, phạt cải tạo không giam giữ đến 2 năm hoặc phạt tù từ 3 tháng đến 2 năm".
Thực tế, vứt bỏ con mới đẻ đã đi ngược lại những giá trị đạo đức xã hội, đặc biệt là tình mẫu tử. Hành vi này không chỉ xâm phạm nghiêm trọng quyền được sống, quyền được bảo vệ tính mạng và sức khỏe của con người mà còn vi phạm nghiêm trọng quyền trẻ em, đối tượng đặc biệt cần được bảo vệ.
Còn theo Luật sư Mai Trần (Đoàn luật sư TP.HCM) trả lời về việc bỏ rơi trẻ sơ sinh trên báo Tuổi trẻ như sau:
Tùy từng trường hợp, hành vi bỏ rơi trẻ sơ sinh khiến trẻ qua đời có thể cấu thành các tội phạm khác nhau như: tội "Giết hoặc vứt bỏ con mới đẻ", tội "Giết người" hoặc tội "Vô ý làm chết người" theo quy định tại Bộ luật Hình sự năm 2015 sửa đổi, bổ sung năm 2017. Cụ thể:
Về tội "Giết hoặc vứt bỏ con mới đẻ", tội "Giết người" hoặc tội "Vô ý làm chết người"
Luật sư Mai Trần. Ảnh: Báo Tuổi trẻ.
Đây là loại tội phạm có quy định đặc biệt về chủ thể thực hiện hành vi phạm tội. Theo đó, chủ thể phạm tội phải là người mẹ ruột, do ảnh hưởng nặng nề của tư tưởng lạc hậu hoặc trong hoàn cảnh khách quan đặc biệt đã thực hiện hành vi giết hoặc vứt bỏ con do mình đẻ ra trong 7 ngày tuổi, dẫn đến hậu quả đứa trẻ tử vong.
Trong trường hợp này, người mẹ có thể bị truy tố về tội "Giết hoặc vứt bỏ con mới đẻ" theo quy định tại Điều 124 Bộ luật Hình sự năm 2015 sửa đổi, bổ sung năm 2017 với mức hình phạt cải tạo không giam giữ đến 2 năm hoặc bị phạt tù có thời hạn từ 3 tháng đến 3 năm.
Tuy nhiên cần lưu ý, nếu người mẹ thực hiện hành vi giết hoặc vứt bỏ con của mình nhưng hành vi đó không thỏa mãn các yếu tố mang tính chất định tội quy định tại Điều 124 Bộ luật này, bao gồm:
Thực hiện hành vi phạm tội do ảnh hưởng nặng nề của tư tưởng lạc hậu hoặc trong hoàn cảnh khách quan đặc biệt;
Và/hoặc thực hiện hành vi giết hoặc vứt bỏ con do mình đẻ ra trong 7 ngày tuổi mà khiến đứa trẻ tử vong, thì người mẹ ruột vẫn có thể bị truy tố với các tội danh khác như tội "Giết người", hoặc tội "Vô ý làm chết người" theo quy định pháp luật hình sự hiện hành.
Ngoài trường hợp có quy định về chủ thể đặc biệt nêu trên, thì đối với các trường hợp khác, khi chủ thể thực hiện hành vi bỏ rơi trẻ sơ sinh, dẫn đến hậu quả trẻ tử vong là: cha đẻ, người giám hộ của trẻ hoặc bất kỳ ai có đủ năng lực trách nhiệm hình sự theo luật định, thì tùy vào tính chất, lỗi, mức độ nghiêm trọng của hành vi mà cá nhân đó có thể:
Bị truy tố tội "Giết người" theo quy định tại Điều 123 Bộ luật Hình sự năm 2015 sửa đổi, bổ sung năm 2017 với mức hình phạt tù từ 7 năm đến 20 năm, chung thân hoặc tử hình;
Hoặc bị truy tố về tội "Vô ý làm chết người" theo quy định tại Điều 128 Bộ luật Hình sự năm 2015 sửa đổi, bổ sung năm 2017 với mức hình phạt cải tạo không giam giữ đến 3 năm hoặc phạt tù từ 1 đến 5 năm. Nếu làm chết từ 2 người trở lên thì có thể bị phạt tù từ 3 năm đến 10 năm.
Như vậy nhìn chung, khi xem xét hành động bỏ rơi trẻ sơ sinh dẫn đến hậu quả khiến trẻ bị tử vong có phạm tội "Giết người" hay không, cần phải đánh giá một cách toàn diện hành vi này cùng các tình tiết khác xung quanh, bao gồm:
Việc xác định chủ thể thực hiện hành vi phạm tội, xác định lỗi, mối quan hệ nhân quả giữa hành vi - hậu quả... để đưa ra nhận định một cách khách quan, phù hợp. Với những tình huống cụ thể khác nhau, hành vi mà bạn đọc đề cập có thể cấu thành tội phạm khác nhau theo quy định của pháp luật hình sự hiện hành.
