Nắng nóng gay gắt không chỉ gây cảm giác oi ả, khó chịu mà còn âm thầm đẩy cơ thể vào tình trạng quá tải nhiệt. Nhiều người bất ngờ gặp các triệu chứng như hoa mắt, đau đầu, thở dốc, mất sức dù chỉ hoạt động nhẹ ngoài trời. Tình trạng kiệt sức do nóng nếu không được nhận biết và xử lý đúng cách có thể tiến triển nặng, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe, đặc biệt ở nhóm người dễ tổn thương như trẻ nhỏ, người già và người có bệnh mạn tính.
Cảnh báo từ cơ thể khi kiệt sức do nắng nóng
Kiệt sức vì nắng nóng xảy ra khi cơ thể quá tải nhiệt và không thể tự làm mát. Tình trạng này thường xuất hiện trong môi trường nắng gắt hoặc khi hoạt động thể lực quá mức, khiến cơ thể đổ mồ hôi nhiều, mất nước và chất điện giải như natri, kali.
Người bị kiệt sức do nóng thường có nhiệt độ cơ thể từ 40°C trở lên, kèm theo các triệu chứng như choáng váng, đau đầu, buồn nôn, bối rối, nói lắp, thậm chí ảo giác, ngất xỉu. Ngoài ra, người bệnh còn có thể gặp tình trạng nhìn mờ, đổ mồ hôi nhiều, mạch nhanh, huyết áp tụt khi đứng, sưng phù ở bàn tay, bàn chân hoặc mắt cá chân.
Trường hợp nặng có thể dẫn đến chuột rút đau đớn, thở dốc, co cứng cơ, không thể đi lại do kiệt sức toàn thân. Các triệu chứng có thể đến đột ngột hoặc tiến triển chậm nhưng liên tục nặng hơn nếu không xử lý kịp thời.
Trẻ sơ sinh, trẻ em dưới 4 tuổi và người cao tuổi trên 65 là những đối tượng dễ bị ảnh hưởng nhất vì khả năng điều hòa thân nhiệt kém. Ở trẻ nhỏ, dấu hiệu kiệt sức vì nóng có thể là sốt, ít ra mồ hôi, da nhợt nhạt (đặc biệt ở lòng bàn tay, móng tay, môi và lưỡi), khóc nhưng không có nước mắt, khát nước liên tục.
Những người mắc bệnh tim, phổi, thận, béo phì, cao huyết áp, tiểu đường, rối loạn tâm thần hoặc hệ miễn dịch yếu cũng dễ gặp biến chứng nặng khi cơ thể bị quá tải nhiệt. Sống ở đô thị chật hẹp, ít cây xanh càng làm tăng nguy cơ do hiệu ứng “đảo nhiệt đô thị”. Uống rượu, cà phê nhiều cũng khiến cơ thể nhanh mất nước hơn bình thường.
Cách xử trí khi nghi ngờ kiệt sức vì nóng
Ngay khi nhận thấy triệu chứng bất thường, cần đưa người bệnh đến nơi thoáng mát, cởi bớt quần áo, nghỉ ngơi và bù nước ngay lập tức. Tốt nhất là cho uống nước lọc hoặc nước điện giải (tránh dùng cà phê, rượu), uống thành từng ngụm nhỏ để cơ thể dễ hấp thu.
Có thể dùng khăn ướt lau người, quạt mát hoặc ngâm tay chân vào nước mát để giúp hạ thân nhiệt. Nếu sau 30 phút không cải thiện, cần nhanh chóng đưa đến cơ sở y tế để kiểm tra và điều trị, tránh để chuyển sang sốc nhiệt – giai đoạn nguy hiểm có thể dẫn đến tử vong.
Các xét nghiệm thường được bác sĩ chỉ định gồm kiểm tra nồng độ điện giải trong máu, xét nghiệm nước tiểu, kiểm tra cơ bắp hoặc chụp chiếu để đánh giá tổn thương nội tạng.
Phòng ngừa kiệt sức trong những ngày nắng nóng đỉnh điểm
Tránh ra ngoài khi trời quá nắng, đặc biệt là từ 10h đến 16h.
Mặc đồ mỏng, sáng màu, rộng rãi; đội mũ rộng vành, đeo kính râm.
Thoa kem chống nắng phổ rộng và thoa lại sau 2 tiếng hoặc sau khi ra mồ hôi, bơi lội.
Uống đủ nước mỗi ngày (tối thiểu 2–2,25 lít ở người trưởng thành), tăng thêm nếu vận động nhiều.
Ngủ đủ 7–8 tiếng mỗi đêm để cơ thể có đủ năng lượng thích nghi với điều kiện khắc nghiệt.
Ưu tiên tập luyện, làm vườn hoặc lao động ngoài trời vào sáng sớm hoặc chiều muộn.
