Mới đây, Bệnh viện Đa khoa Ninh Thuận đã phẫu thuật lấy ra gần 0,5kg tóc khỏi dạ dày của một bé trai 5 tuổi. Trước đó vài tháng, các bác sĩ Bệnh viện Sản - Nhi tỉnh Quảng Ngãi cũng từng phẫu thuật thành công cho bé gái 12 tuổi, lấy ra gần 1kg tóc tích tụ lâu ngày trong ổ bụng.
Cả hai bé nhập viện trong tình trạng đau bụng quặn từng cơn, chán ăn, rối loạn tiêu hoá. Qua thăm khám, bác sĩ phát hiện khối tóc lớn trong dạ dày gây tắc nghẽn và viêm loét. Sau phẫu thuật, sức khỏe các bé nhanh chóng hồi phục, ăn uống trở lại bình thường.
Hiện tượng ăn tóc được gọi là hội chứng Rapunzel – lấy cảm hứng từ truyện cổ tích “Công chúa tóc mây”. Hội chứng này hiếm gặp, thường xảy ra ở trẻ dưới 16 tuổi, đặc biệt là bé gái, với biểu hiện chính là nhổ tóc, ngậm, nhai hoặc nuốt tóc vào bụng.
Tóc không thể tiêu hóa, lâu ngày tích tụ thành búi lớn trong dạ dày hoặc ruột, gây cản trở tiêu hóa, tắc ruột, viêm loét, thậm chí thủng dạ dày nếu không được phát hiện sớm. Búi tóc tích tụ lâu ngày trong bụng được y học gọi là bezoar, có thể gồm cả tóc người, lông động vật hoặc các sợi vải, tơ nhân tạo, rơm…
Trong hầu hết trường hợp, việc loại bỏ khối bezoar không thể thực hiện bằng nội soi đơn thuần mà phải phẫu thuật mở ổ bụng.
Các bác sĩ cho biết, thói quen ăn tóc ở trẻ có thể bắt nguồn từ hội chứng trichotillomania (rối loạn nhổ tóc) và trichophagia (rối loạn ăn tóc). Đây là hai dạng rối loạn tâm thần phổ biến liên quan đến tóc, khiến trẻ tự bứt tóc để thỏa mãn cảm xúc lo âu, căng thẳng. Sau khi nhổ tóc, trẻ có xu hướng ngậm hoặc nuốt để che giấu hành vi.
Ngoài ra, hội chứng Pica – rối loạn ăn uống khiến trẻ nuốt những thứ không phải thực phẩm như đất, giấy, sỏi, tóc... – cũng được xem là nguyên nhân. Trẻ bị Pica thường gặp ở những trường hợp thiếu vi chất (như sắt, kẽm), rối loạn phát triển hoặc thiếu sự quan tâm từ người thân.
Phụ huynh cần chú ý khi thấy con có các biểu hiện bất thường như:
Thường xuyên gãi đầu, nhổ tóc hoặc bứt tóc không kiểm soát
Tóc mỏng rõ rệt, có mảng hói nhỏ
Hay ngậm tóc, cắn tóc
Đau bụng kéo dài, buồn nôn, chán ăn
Sút cân, rối loạn tiêu hóa kéo dài không rõ nguyên nhân
Nếu phát hiện các dấu hiệu này, cần đưa trẻ đến cơ sở y tế để kiểm tra chuyên sâu, tránh để tình trạng kéo dài gây biến chứng nặng.
Việc điều trị hội chứng Rapunzel không dừng lại ở việc phẫu thuật lấy khối tóc ra khỏi ổ bụng. Trẻ cần được thăm khám tâm lý và trị liệu hành vi để loại bỏ tận gốc thói quen nguy hiểm này.
Các chuyên gia nhấn mạnh: nếu không điều trị tâm lý đúng cách, trẻ có thể tái phát hành vi ăn tóc sau phẫu thuật. Do đó, sau can thiệp y tế, phụ huynh nên đồng hành cùng bác sĩ tâm lý để giúp trẻ vượt qua rối loạn hành vi.
