Theo Sức khoẻ & Đời sống, Nghị định số 143/2024/NĐ-CP quy định về bảo hiểm tai nạn lao động theo hình thức tự nguyện đối với người lao động làm việc không theo hợp đồng lao động (gọi tắt là bảo hiểm tai nạn lao động tự nguyện) sẽ có hiệu lực thi hành từ ngày 1/1/2025.
Điều kiện hưởng chế độ bảo hiểm tai nạn lao động
Người lao động (NLĐ) thuộc đối tượng áp dụng của Nghị định này là NLĐ làm việc không theo hợp đồng lao động từ đủ 15 tuổi trở lên, không thuộc đối tượng tham gia BHXH bắt buộc về tai nạn lao động (TNLĐ), bệnh nghề nghiệp, có tham gia bảo hiểm TNLĐ theo hình thức tự nguyện (sau đây gọi tắt là người lao động).
Nghị định quy định chế độ bảo hiểm tai TNLĐ tự nguyện gồm: Giám định mức suy giảm khả năng lao động; Trợ cấp TNLĐ.
Nghị định quy định cụ thể điều kiện hưởng chế độ bảo hiểm TNLĐ tự nguyện. Theo đó, NLĐ đang tham gia bảo hiểm TNLĐ tự nguyện được hưởng chế độ bảo hiểm TNLĐ tự nguyện khi có đủ các điều kiện sau đây: Bị suy giảm khả năng lao động từ 5% trở lên do TNLĐ xảy ra trong thời gian tham gia bảo hiểm TNLĐ tự nguyện; Không thuộc các trường hợp không được hưởng các chế độ TNLĐ quy định dưới đây:
Thứ nhất, NLĐ không được hưởng các chế độ TNLĐ nếu tai nạn xảy ra do một trong các nguyên nhân sau: Mâu thuẫn của chính nạn nhân với người gây ra tai nạn mà không liên quan đến công việc, nhiệm vụ lao động; NLĐ cố ý tự hủy hoại sức khỏe của bản thân; Sử dụng chất ma tuý, chất gây nghiện trái quy định của pháp luật.
Thứ hai, giám định mức suy giảm khả năng lao động đối với NLĐ tham gia bảo hiểm TNLĐ tự nguyện. Nghị định 143/2024/NĐ-CP quy định: NLĐ bị TNLĐ chủ động đi giám định hoặc giám định lại mức suy giảm khả năng lao động khi thuộc một trong các trường hợp sau đây: Sau khi bị thương tật lần đầu đã được điều trị ổn định; Sau khi thương tật tái phát đã được điều trị ổn định; Đối với trường hợp thương tật không có khả năng điều trị ổn định theo quy định của Bộ trưởng Bộ Y tế thì NLĐ được làm thủ tục giám định trước hoặc ngay trong quy trình điều trị.
Cơ quan BHXH chi trả phí giám định đối với NLĐ chủ động đi khám giám định mức suy giảm khả năng lao động trong trường hợp kết quả khám giám định đủ điều kiện để hưởng hoặc điều chỉnh tăng mức hưởng trợ cấp bảo hiểm TNLĐ tự nguyện. Thời điểm chi trả phí giám định đối với các trường hợp đủ điều kiện được thực hiện cùng với thời điểm trả trợ cấp TNLĐ.
Trường hợp nào được hưởng trợ cấp một lần?
NLĐ bị suy giảm khả năng lao động từ 5% đến 100% do TNLĐ thì được hưởng trợ cấp một lần như sau: Suy giảm 5% khả năng lao động thì được hưởng 3 lần mức lương tối thiểu tháng tính theo vùng IV do Chính phủ quy định (sau đây gọi tắt là tháng lương tối thiểu vùng IV), sau đó cứ suy giảm thêm 1% thì được hưởng thêm 0,3 lần tháng lương tối thiểu vùng IV;
Ngoài mức trợ cấp nêu trên, còn được hưởng thêm khoản trợ cấp tính theo số năm đã đóng vào Quỹ bảo hiểm TNLĐ tự nguyện, từ 1 năm trở xuống thì được tính bằng 0,5 lần tháng lương tối thiểu vùng IV, sau đó cứ thêm mỗi năm đóng vào quỹ được tính thêm 0,3 lần tháng lương tối thiểu vùng IV;
Thời gian làm căn cứ tính hưởng chế độ TNLĐ là tổng thời gian người lao động đóng vào Quỹ bảo hiểm TNLĐ tự nguyện, tính đến tháng trước liền kề tháng bị TNLĐ; nếu đóng không liên tục thì được cộng dồn; một năm được tính khi có đủ 12 tháng đóng bảo hiểm vào Quỹ bảo hiểm TNLĐ tự nguyện.
Thời điểm để xác định tháng lương cơ sở vùng IV làm căn cứ tính mức hưởng trợ cấp (sau đây gọi tắt là thời điểm hưởng trợ cấp) được tính vào tháng LNĐ điều trị ổn định xong, ra viện hoặc vào tháng có kết luận của Hội đồng giám định y khoa trong trường hợp không điều trị nội trú. Trường hợp bị TNLĐ mà sau đó không xác định được thời điểm điều trị ổn định xong, ra viện (trong giấy ra viện còn có chỉ định hẹn khám lại; tháo bột; tháo nẹp; tháo vít) thì thời điểm hưởng trợ cấp TNLĐ được tính vào tháng có kết luận của Hội đồng giám định y khoa.
Nghị định cũng nêu rõ, thân nhân NLĐ bị chết do TNLĐ được hưởng trợ cấp một lần bằng 31,5 lần tháng lương tối thiếu vùng IV, nếu thuộc một trong các trường hợp sau đây: NLĐ đang làm việc bị chết do TNLĐ; NLĐ bị chết trong thời gian điều trị lần đầu do TNLĐ; NLĐ bị chết trong thời gian điều trị thương tật do TNLĐ mà chưa được giám định mức suy giảm khả năng lao động. Thời điểm hưởng trợ cấp đối với trường hợp này được tính tại tháng NLĐ bị chết
Trợ cấp TNLĐ thực hiện theo nguyên tắc TNLĐ xảy ra lần nào thực hiện trợ cấp lần đó, không cộng dồn các vụ tai nạn đã xảy ra từ các lần trước đó. Trường hợp giám định lại có kết quả tăng mức suy giảm khả năng lao động so với mức suy giảm khả năng lao động đã được hưởng trợ cấp, NLĐ được hưởng thêm trợ cấp bổ sung một lần để bảo đảm hưởng đủ mức trợ cấp tương ứng với tỷ lệ suy giảm khả năng lao động tăng thêm. Thời điểm hưởng trợ cấp đối với trường hợp này được tính vào tháng có kết luận của Hội đồng giám định y khoa.
