Trong y học cổ truyền, thận được xem là “gốc rễ của sự sống”, giữ vai trò then chốt trong việc duy trì sức khỏe toàn diện. Thận không chỉ kiểm soát bài tiết và sinh dục, mà còn liên quan mật thiết đến xương, tủy, não, tóc, tai và cả thị lực. Chính vì vậy, tình trạng thận khỏe hay yếu sẽ ảnh hưởng rõ rệt đến thể trạng và sinh lực của mỗi người.
Theo BSCKII Lê Hữu Tuấn, Phó Giám đốc chuyên môn Trung tâm Công nghệ cao, Bệnh viện Y học cổ truyền Trung ương, "Không cần đợi đến khi đi khám bệnh, mỗi sáng dậy sớm, mọi người có thể tự kiểm tra sức khỏe thận qua một vài dấu hiệu đơn giản".
Dưới đây là 5 dấu hiệu dễ quan sát mà ai cũng có thể thực hiện:
1. Quan sát vùng mắt
Soi gương buổi sáng, hãy chú ý đến quầng mắt và hốc mắt. Nếu quầng thâm đen, mắt trũng, hốc mắt hõm sâu, rất có thể là biểu hiện của thận âm hư – tức cơ thể thiếu tinh huyết, không đủ để nuôi dưỡng các giác quan, đặc biệt là mắt.
Ngược lại, nếu mắt sáng, thần thái linh hoạt, không mỏi mắt hay thâm quầng, thận đang hoạt động tốt. Y học cổ truyền có câu: “Thận tàng tinh, tinh sinh tủy, tủy thông ư não – khí sắc biểu hiện ra con mắt”.
2. Kiểm tra tóc và tai
Tóc và tai là “chỉ số” phản ánh nội lực cơ thể. Người có thận khí suy hư thường bị rụng tóc nhiều, bạc tóc sớm, tai lạnh, teo nhỏ hoặc nhăn nheo. Trong khi đó, người thận khỏe thường có mái tóc dày, đen, tai đầy đặn, chắc chắn và ấm nóng.
3. Nhìn lưỡi
Trước khi đánh răng, hãy quan sát mặt lưỡi. Nếu lưỡi nhạt màu, có dấu răng hai bên, rêu trắng dày – đó là dấu hiệu Tỳ Thận hư, biểu hiện cơ thể thiếu khí huyết và kém khả năng sinh nhiệt.
Ngược lại, lưỡi hồng nhạt, rêu trắng mỏng, không dấu răng cắn là biểu hiện cho thấy Tỳ và Thận đều đang khỏe mạnh. Tỳ sinh khí huyết, Thận sinh tinh – hai tạng này yếu, lưỡi sẽ “lộ tướng”.
4. Theo dõi tiểu tiện
Thận chủ thủy – điều hòa và bài tiết chất lỏng trong cơ thể. Người có thận dương suy sẽ thường xuyên tiểu đêm, tiểu yếu, dòng nước tiểu nhỏ giọt, có màu quá vàng hoặc quá trong.
Người khỏe mạnh thường tiểu 3–6 lần ban ngày, 0–1 lần ban đêm, nước tiểu vàng nhạt, dòng tiểu mạnh, dứt khoát.
5. Cảm nhận chân tay
Nếu thường xuyên bị lạnh tay chân, đau lưng, mỏi gối, phù nhẹ, đó có thể là dấu hiệu của thận dương hư, khí hóa kém, thủy thấp ứ đọng. Ngược lại, người khỏe mạnh có tay chân ấm áp, linh hoạt, vận động chắc khỏe.
Phân biệt dấu hiệu thận yếu theo y học cổ truyền:
Thận âm hư: Mắt trũng, quầng thâm, cơ thể mệt mỏi.
Thận dương hư: Lạnh tay chân, tiểu nhiều, đau lưng, phù nề.
Thận khí hư: Rụng tóc, bạc sớm, tai teo, lưỡi nhạt màu, rêu dày.
Việc chăm sóc thận cũng là chăm sóc “nền móng” sức khỏe. Nếu nhận thấy các dấu hiệu bất thường như trên kéo dài, đừng chủ quan mà hãy tìm đến bác sĩ chuyên khoa để được tư vấn và điều trị kịp thời.
