Khắc phục các khó khăn, bất cập
Tiếp tục chương trình Phiên họp thứ 36, chiều 19/8, dưới sự điều hành của Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về dự án Luật Điện lực (sửa đổi).
Theo đó, dự án Luật có 9 chương, 121 điều (tăng 51 điều so với Luật hiện hành), trong đó, giữ nguyên 1 Điều so với Luật hiện hành.
Phát biểu tại phiên họp, ông Trương Thanh Hoài - Thứ trưởng Bộ Công Thương cho biết, Luật Điện lực năm 2004 (được sửa đổi, bổ sung năm 2012; năm 2018; năm 2022 và năm 2023 (mới có hiệu lực thi hành từ ngày 1/7/2024) đã xây dựng được khuôn khổ pháp lý cho hoạt động điện lực và sử dụng điện, bảo vệ được lợi ích hợp pháp của khách hàng sử dụng điện và tổ chức hoạt động trong lĩnh vực điện lực, đáp ứng được nhu cầu sử dụng điện ngày càng cao và góp phần thúc đẩy sự phát triển kinh tế - xã hội của đất nước.
Thứ trưởng Bộ Công Thương Trương Thanh Hoài.
Theo Thứ trưởng Bộ Công Thương, sau gần 20 năm triển khai thi hành và qua 4 lần sửa đổi, bổ sung một số điều, đến giai đoạn hiện nay còn tồn tại một số vấn đề mà các quy định tại Luật Điện lực hiện hành chưa đáp ứng được, cần thiết phải sửa đổi, bổ sung nhằm đáp ứng mục tiêu triển khai các chính sách của Đảng đối với lĩnh vực năng lượng nói chung và điện lực nói riêng, đặc biệt là mục tiêu bảo đảm an ninh năng lượng quốc gia.
Ông Trương Thanh Hoài cho biết thêm, nhằm thể chế hóa đầy đủ các chủ trương, chính sách mới của Đảng và Nhà nước (đặc biệt là Nghị quyết số 55-NQ/TW) tại Luật Điện lực, tổ chức triển khai và thực hiện các nhiệm vụ của Quốc hội và Chính phủ về rà soát, hoàn thiện quy định pháp luật, tạo sự thống nhất, đồng bộ trong hệ thống pháp luật và khắc phục các tồn tại, hạn chế mà các quy định tại Luật Điện lực hiện hành chưa đáp ứng được, Bộ Công Thương đã tham mưu để Chính phủ đề xuất sửa đổi Luật Điện lực năm 2004.
Việc sửa đổi Luật Điện lực nhằm cụ thể hóa chủ trương, đường lối của Đảng về phát triển điện lực với tính chất là ngành kết cấu hạ tầng kỹ thuật quốc gia phục vụ phát triển kinh tế - xã hội và đời sống nhân dân, phát triển bền vững trên cơ sở khai thác tối ưu mọi nguồn lực, với chất lượng ổn định, an toàn và kinh tế, dịch vụ văn minh, bảo vệ môi trường;
Góp phần bảo đảm quốc phòng, an ninh và an ninh năng lượng quốc gia, phục vụ công cuộc công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước; bảo đảm sự thống nhất của hệ thống pháp luật, phù hợp với các Điều ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên; khắc phục các khó khăn, bất cập trong thực tiễn triển khai thi hành Luật Điện lực năm 2004.
Phát triển ngành điện gắn liền với an ninh năng lượng
Thẩm tra dự án Luật, Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Lê Quang Huy cho biết, Thường trực Ủy ban cơ bản nhất trí với việc bổ sung các nội dung về chính sách của Nhà nước đối với phát triển điện lực, các quy định tại Điều 5 cơ bản kế thừa các quy định tại Luật Điện lực hiện hành.
Tuy nhiên, để hoàn thiện quy định tại Điều 5, đề nghị Cơ quan chủ trì soạn thảo làm rõ việc cụ thể hóa các chính sách quy định tại Điều này trong dự thảo Luật hoặc các luật khác có liên quan để bảo đảm tính khả thi trong việc thực hiện các chính sách của Nhà nước.
Đặc biệt, các nội dung về giá điện, về việc xóa bỏ bù chéo; nghiên cứu bổ sung một số chính sách lớn liên quan đến bảo vệ môi trường, ứng phó biến đổi khí hậu; phát triển tổng thể nguồn nhân lực đáp ứng yêu cầu phát triển của ngành điện; nghiên cứu, ứng dụng khoa học và phát triển công nghệ trong lĩnh vực năng lượng; bổ sung chủ trương bảo đảm mục tiêu phát triển ngành điện gắn liền với an ninh năng lượng.
Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Lê Quang Huy.
Về đầu tư xây dựng dự án, công trình điện lực, Thường trực Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường cơ bản thống nhất với các quy định chung về đầu tư xây dựng dự án, công trình điện lực tại Điều 18.
Tuy nhiên, để hoàn thiện các nội dung tại Điều này, đề nghị Cơ quan soạn thảo rà soát, làm rõ đối với quy định tại khoản 4 Điều 18 trong trường hợp dự án, công trình điện lực sử dụng vốn đầu tư công thì có thực hiện trình tự, thủ tục đầu tư xây dựng theo quy định tại Luật Đầu tư công và pháp luật có liên quan hay không.
Đối với các trường hợp đầu tư xây dựng dự án công trình điện khẩn cấp, đề nghị rà soát, làm rõ các nội dung quy định tại Điều 19 dự thảo Luật để tránh tình trạng lạm dụng cơ chế này trong việc đầu tư các dự án, công trình điện.
Về phát triển điện năng lượng tái tạo, năng lượng mới, Thường trực Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường cho rằng, phát triển năng lượng tái tạo, năng lượng mới là cần thiết, góp phần thực hiện cam kết của Việt Nam phấn đấu đạt phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050, phù hợp với xu thế chung của thế giới. Tuy nhiên, đề nghị Cơ quan chủ trì soạn thảo nghiên cứu, bổ sung các nguyên tắc như bảo đảm an ninh cung cấp điện và an toàn hệ thống điện; đồng bộ với phát triển cơ sở hạ tầng của hệ thống điện; đồng bộ kế hoạch đào tạo, phát triển nguồn nhân lực.
Về thị trường điện cạnh tranh, Thường trực Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường thấy rằng, quá trình tái cơ cấu ngành điện phục vụ thị trường điện cạnh tranh rất chậm so với tiến độ đã được quy định.
Do vậy, đề nghị Cơ quan chủ trì soạn thảo cần làm rõ, bổ sung các quy định mang tính nguyên tắc liên quan đến lộ trình phát triển thị trường điện; kế hoạch tái cơ cấu ngành điện; kế hoạch cải cách giá bán lẻ điện và tuân thủ chỉ đạo tại Nghị quyết 55.
Đối với hợp đồng mua bán điện và dịch vụ cung cấp điện, về thanh toán tiền điện trong hợp đồng mua bán điện đối với khách hàng sử dụng điện (Điều 67), đề nghị cân nhắc việc xác định cơ quan, tổ chức có thẩm quyền tổ chức việc hòa giải tranh chấp về thanh toán tiền điện là Sở Công Thương quy định tại khoản 8 Điều 67 của dự thảo Luật, bảo đảm thống nhất với Luật Bảo vệ người tiêu dùng, Luật Trọng tài thương mại.
Về giá điện và giá các dịch vụ về điện, Thường trực Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường đề nghị nghiên cứu, bổ sung các quy định cụ thể về việc đảm bảo cơ cấu giá điện ổn định; quy định nguyên tắc, lộ trình rõ ràng về cải cách giá điện như:
Xóa bỏ bù chéo giữa các nhóm khách hàng, thực hiện giá điện hai thành phần, giá điện cho khuyến khích sử dụng tiết kiệm điện, giá điện nhập khẩu, xuất khẩu... để tạo tín hiệu tốt, thu hút đầu tư vào ngành điện. Đồng thời, cần quy định rõ trách nhiệm của từng cơ quan quản lý Nhà nước đối với lĩnh vực giá điện.
