Mức trợ cấp một lần hiện hành và thay đổi mới
Theo quy định hiện nay, lương hưu hằng tháng của người lao động được tính dựa trên 45% mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH khi đạt thời gian đóng BHXH đủ 20 năm đối với nam và 15 năm đối với nữ. Sau đó, với mỗi năm đóng BHXH thêm, người lao động sẽ được cộng thêm 2%, và mức lương hưu tối đa là 75%. Nam giới đạt mức này khi đóng BHXH đủ 35 năm, trong khi nữ giới cần 30 năm đóng BHXH.
Chế độ trợ cấp một lần khi nghỉ hưu hiện tại được quy định tại Điều 58 Luật BHXH năm 2014. Theo đó, những người lao động có thời gian đóng BHXH vượt mức cần thiết để đạt 75% lương hưu sẽ được hưởng thêm trợ cấp một lần, tương đương với 0,5 tháng mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH cho mỗi năm đóng vượt.
Quy định mới trong Luật BHXH 2024
Với Luật BHXH năm 2024, có hiệu lực từ ngày 1/7/2025, điều chỉnh đáng chú ý về trợ cấp một lần được quy định tại Điều 68. Cụ thể:
Lao động nam có thời gian đóng BHXH vượt quá 35 năm và lao động nữ vượt quá 30 năm sẽ được nhận trợ cấp một lần bên cạnh lương hưu hàng tháng khi nghỉ hưu.
Mức trợ cấp được chia thành hai trường hợp rõ ràng:
Trường hợp đủ điều kiện hưởng lương hưu và nghỉ hưu đúng tuổi: Người lao động sẽ nhận trợ cấp một lần tương đương với 0,5 tháng mức bình quân tiền lương làm căn cứ đóng BHXH cho mỗi năm đóng vượt mức quy định. Mức này tương tự với quy định hiện hành của Luật BHXH 2014.
Trường hợp tiếp tục đóng BHXH sau khi đủ điều kiện nghỉ hưu: Mức trợ cấp tăng lên đáng kể, bằng 2 lần mức bình quân tiền lương cho mỗi năm đóng BHXH vượt mức quy định. Điều này áp dụng cho thời gian đóng BHXH từ sau tuổi nghỉ hưu theo quy định đến khi thực sự nghỉ hưu. So với Luật BHXH năm 2014, mức trợ cấp trong trường hợp này cao gấp 4 lần.
Sự điều chỉnh này sẽ mang lại lợi ích lớn cho những người lao động có thời gian làm việc và đóng BHXH dài hơn mức tối thiểu cần thiết để nhận lương hưu tối đa. Điều này không chỉ khuyến khích người lao động tiếp tục tham gia BHXH sau khi đủ điều kiện nghỉ hưu, mà còn tạo thêm động lực giúp họ tích lũy thêm tài chính cho giai đoạn về hưu.
Những thay đổi trong Luật BHXH năm 2024 là một bước tiến quan trọng trong việc cải thiện chế độ hưu trí, nhằm đảm bảo người lao động có một cuộc sống nghỉ hưu ổn định và an nhàn hơn.
Cách tính mức hưởng lương hưu hằng tháng
Mức hưởng lương hưu = 45% mức bình quân tiền lương làm căn cứ đóng BHXH tương ứng với 20 năm đóng BHXH đối với lao động nam (hoặc 15 năm đóng BHXH đối với lao động nữ). Sau đó, cứ thêm mỗi năm đóng BHXH thì được tính thêm 2%, nhưng tổng mức lương hưu hằng tháng không quá 75% mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH.
Trường hợp lao động nam có thời gian đóng BHXH từ đủ 15 năm đến dưới 20 năm, mức lương hưu hằng tháng = 40% mức bình quân tiền lương làm căn cứ đóng BHXH tương ứng với 15 năm đóng BHXH, sau đó cứ thêm mỗi năm đóng BHXH thì được tính thêm 1%.
Trường hợp lao động nam có thời gian đóng BHXH cao hơn 35 năm, lao động nữ có thời gian đóng BHXH cao hơn 30 năm thì khi nghỉ hưu, ngoài lương hưu còn được hưởng trợ cấp một lần. Cứ mỗi năm đóng cao hơn mức vừa nêu thì được tính bằng 0,5 lần của mức bình quân tiền lương làm căn cứ đóng BHXH.
Còn lao động nữ đủ tuổi nghỉ hưu, đóng BHXH 15 năm thì mức hưởng = 45% bình quân tiền lương làm căn cứ đóng. Mỗi năm sau đó hưởng thêm 2% cho đến khi đạt tỷ lệ tối đa 75%.
