Hạt na: Vị thuốc dân gian nhưng chứa độc tố mạnh
VTC News dẫn lời lương y đa khoa Bùi Đắc Sáng (Hội Đông y Hà Nội), hạt na là phần chứa độc tính cao. Nếu vô tình nuốt phải hạt nguyên vẹn thì thường không nguy hiểm, bởi lớp vỏ dày bao bọc ngăn độc tố phát tác và sẽ được đào thải tự nhiên.
Tuy nhiên, nếu hạt bị dập nát, độc chất sẽ thoát ra và gây ngộ độc, thậm chí nguy hiểm đến tính mạng tùy số lượng hạt nuốt phải. Hạt na chứa nhiều hợp chất acetogenin như squamosten A, anoslin, neo-desacetyluvaricin, neo-anonin-B... đều có khả năng gây độc cho cơ thể.
Từ xa xưa, dân gian đã biết tận dụng đặc tính này để diệt chấy, rận, sâu bọ. Một số người thường nấu nước hạt na gội đầu hoặc giã nát đắp lên tóc để trị chấy. Nhưng cách làm này tiềm ẩn rủi ro cao cho mắt và da.
Theo chuyên gia, nếu độc tố trong hạt na dính vào mắt có thể gây bỏng giác mạc, loét giác mạc, dẫn đến mù lòa vĩnh viễn. Nếu dính vào da, nhất là vết thương hở, dễ gây lở loét, nhiễm trùng nặng nề.
Minh chứng cho nguy cơ này là trường hợp bà N.T.L. (61 tuổi, trú tại Hà Tĩnh). Theo Sức khỏe & Đời sống, ngày 15/8, bà nhập viện trong tình trạng đau rát, sưng nề hai mắt, thị lực suy giảm nghiêm trọng.
Nguyên nhân xuất phát từ việc nghe theo mẹo dân gian, bà L. dùng hạt na rang giã nhỏ, ngâm rượu rồi gội trực tiếp lên đầu để trị chấy. Trong lúc gội, dung dịch chảy vào mắt khiến bà bị bỏng nặng.
Sau khi tự rửa mắt bằng nước trong 12 giờ nhưng không thuyên giảm, mắt bà sưng to, đau dữ dội, thị lực chỉ còn nhìn được trong phạm vi 1–2m. Khám lâm sàng cho thấy giác mạc hai bên phù nề, loét trung tâm, thị lực giảm chỉ còn đếm ngón tay ở khoảng cách ngắn.
Các bác sĩ chẩn đoán bệnh nhân bị bỏng kết giác mạc, nguy cơ tổn hại thị lực lâu dài. Nhờ điều trị tích cực bằng kháng sinh và chống viêm, sau 4 ngày, thị lực của bà L. đã cải thiện, phục hồi 5/10 mắt phải và 6/10 mắt trái.
Những đối tượng cần thận trọng khi ăn na
Ngoài nguy cơ từ hạt, bản thân quả na cũng chứa hàm lượng đường và năng lượng cao. Vì vậy, chuyên gia khuyến cáo một số đối tượng không nên ăn nhiều loại quả này:
-
Người thừa cân, béo phì: 1 quả na 200–250g có năng lượng tương đương một bát cơm. Ăn nhiều dễ dẫn đến tăng cân.
-
Người mắc tiểu đường: đặc biệt là phụ nữ mang thai có tiền sử tiểu đường cần hạn chế vì na chứa nhiều đường, có thể làm tăng đường huyết.
-
Người hay bị mụn nhọt, rôm sảy: lượng đường cao trong na là môi trường thuận lợi để vi khuẩn, tụ cầu phát triển, dễ làm tình trạng mụn nhọt, chốc lở nặng hơn.
-
Người suy thận: na giàu kali, không tốt cho bệnh nhân cần ăn kiêng kali.
Các chuyên gia khuyến nghị, na vẫn là loại quả giàu dinh dưỡng, tốt cho sức khỏe, nhưng cần ăn điều độ và tuyệt đối tránh dùng hạt na làm thuốc trị bệnh theo mẹo dân gian.
