Báo Tiền phong đưa tin, ngày 17/10, Thanh tra Chính phủ đã công khai kết luận thanh tra việc chấp hành chính sách pháp luật về phát hành trái phiếu doanh nghiệp (TPDN) riêng lẻ và sử dụng nguồn vốn từ TPDN trong giai đoạn 1/1/2015 – 30/6/2023.
Theo kết quả thanh tra, có 67 tổ chức phát hành trái phiếu bị thanh tra. Tổng cộng, các tổ chức này đã phát hành 827 mã trái phiếu doanh nghiệp, với giá trị hơn 462.824 tỷ đồng, trong đó 58,4% (tương đương 270.635 tỷ đồng) không có tài sản bảo đảm.
Riêng Tập đoàn Novaland và 18 công ty con đã phát hành 131 mã trái phiếu có kỳ hạn từ 1 – 5 năm, tổng giá trị 67.100 tỷ đồng. Đến 30/6/2023, còn 59 mã trái phiếu đang lưu hành, trị giá 34.835 tỷ đồng; trong đó 2 tổ chức đã quá hạn cả gốc và lãi, 4 tổ chức quá hạn lãi, với tổng nợ quá hạn 5.528 tỷ đồng.
Mục đích phát hành các mã trái phiếu chủ yếu nhằm tăng vốn, cơ cấu nợ, mua phần vốn góp hoặc đầu tư nhận chuyển nhượng các dự án bất động sản. Tuy nhiên, quá trình thanh tra phát hiện nhiều khoản tiền trái phiếu bị sử dụng sai mục đích, chuyển qua nhiều pháp nhân trung gian.
TTCP xác định Tập đoàn Novaland đã phát hành và sử dụng 1.500 tỷ đồng tiền trái phiếu để tăng vốn vào Công ty TNHH Bất động sản Khải Hưng. Sau đó, Công ty Khải Hưng dùng khoản tiền này để mua 99,9% vốn điều lệ của Công ty TNHH Bất động sản Thế Kỷ Hoàng Kim từ bà Võ Thị Kim Khoa.
Tuy nhiên, kiểm tra dòng tiền tại các ngân hàng cho thấy phần vốn góp của bà Khoa không tồn tại trên thực tế do số tiền được chuyển đi ngay trong ngày. Khoản 1.500 tỷ đồng mà Novaland rót vào Công ty Khải Hưng tiếp tục được luân chuyển qua nhiều công ty trung gian trước khi chảy về Công ty CP Kinh doanh Nhà Nova để sử dụng.
TTCP kết luận, Novaland và ba công ty thành viên gồm Công ty Unity, Aqua và Lucky House đã có dấu hiệu vi phạm trong việc phát hành và sử dụng nguồn vốn trái phiếu sai mục đích, với tổng số tiền luân chuyển khoảng 7.084 tỷ đồng. Phương thức sử dụng vốn của nhóm công ty này có tính chất tương đồng, thể hiện dấu hiệu phối hợp tạo lập giao dịch trung gian, hợp thức hóa việc chuyển tiền trái phiếu cho các pháp nhân khác sử dụng.
Báo VnExpress bổ sung thêm, vẫn theo kết luận của TTCP, dù không xác minh bản chất tất cả các giao dịch trung gian nhưng Thanh tra Chính phủ cho rằng phương thức của Tập đoàn Novaland và 3 công ty thành viên trong việc sử dụng tiền trái phiếu có tính chất giống nhau. Các công ty này có dấu hiệu phối hợp với các cá nhân và các pháp nhân để hình thành vốn điều lệ của các cá nhân tại pháp nhân.
Nhóm này cũng sử dụng tiền trái phiếu để nhận chuyển nhượng vốn điều lệ, chuyển tiền trái phiếu cho các cá nhân sau đó chuyển cho Công ty cổ phần Kinh doanh Nhà Nova sử dụng.
Với 20 tổ chức phát hành thuộc nhóm các công ty có liên quan đến Tập đoàn Novaland, giai đoạn từ 1/1/2015 đến 30/6/2023 đã phát hành 45 mã trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ, tổng giá trị 27.350 tỷ đồng. Tính đến 30/6/2023 còn 23 mã đang lưu hành với tổng giá trị 16.898 tỷ đồng, trong đó 4 tổ chức có nợ quá hạn cả gốc và lãi, 2 tổ chức nợ lãi. Tổng số tiền nợ là 4.555 tỷ đồng.
Thanh tra kết luận, 4 công ty liên quan đến Tập đoàn Novaland có vi phạm là Công ty GreenWich, BNP Global, Phát triển bất động sản Cát Liên Hoa, Đầu tư và phát triển Residence.
Cụ thể, Công ty GreenWich đã phát hành trái phiếu và sử dụng 2.000 tỷ đồng từ nguồn trái phiếu doanh nghiệp để hợp tác với Công ty An Khang. Đến hết tháng 6/2023, trái phiếu đã quá hạn gốc là hơn 1.571 tỷ đồng, quá hạn lãi hơn 241 tỷ đồng song GreenWich vẫn chưa thanh toán cho trái chủ. Thời điểm thanh tra còn có nguy cơ không trả được nợ gốc, lãi trái phiếu, tiềm ẩn rủi ro, gây thiệt hại cho các trái chủ.
Công ty BNP Global đã phát hành trái phiếu trị giá 2.100 tỷ đồng và dùng tiền để thanh toán một phần giá trị hợp đồng hợp tác kinh doanh dự án Mũi Yến. Đến hết tháng 6/2023, công ty nợ gốc trái phiếu quá hạn hơn 2.000 tỷ đồng, nợ lãi quá hạn hơn 64 tỷ đồng. BNP Global đã đàm phán với người sở hữu trái phiếu để gia hạn nợ, song không được chấp thuận.
Sau đó, đến 12/4/2024 công ty đã thanh toán toàn bộ lãi quá hạn và một phần gốc là 833 tỷ đồng. Dư nợ gốc trái phiếu còn lại chưa thanh toán và tiếp tục quá hạn là 1.216 tỷ đồng.
Thanh tra Chính phủ cho rằng, như vậy công ty đã vi phạm về trách nhiệm thanh toán đầy đủ, đúng hạn tiền gốc và lãi trái phiếu cho nhà đầu tư. Trước mắt, công ty BNP Global không thể khắc phục, thu xếp nguồn tiền để trả nợ cho các trái chủ.
Công ty Cát Liên Hoa, đã phát hành 986 tỷ đồng trái phiếu doanh nghiệp, song chậm thanh toán lãi, gốc.
Công ty Residence đã phát hành 3.000 tỷ đồng trái phiếu doanh nghiệp để thanh toán tiền cọc mua biệt thự nghỉ dưỡng cho Công ty kinh doanh Nhà Nova tại dự án Nova World Phan Thiết. Tuy nhiên, thanh tra cho rằng, đây chỉ là "thỏa thuận đặt cọc" để Công ty kinh doanh Nhà Nova sử dụng tiền trái phiếu với giá trị lớn trong thời gian dài.
Ngoài ra, trong kết luận dài 59 trang, Thanh tra Chính phủ thông tin 67 tổ chức (gồm 5 ngân hàng, 37 công ty cổ phần, 25 công ty TNHH) đã phát hành 827 mã trái phiếu doanh nghiệp trị giá hơn 462.824 tỷ đồng giai đoạn 2015-2023, trong đó 58,4% không có tài sản bảo đảm. Nhóm 18 công ty thuộc Tập đoàn Novaland phát hành 131 mã trị giá 67.100 tỷ đồng, chủ yếu để tăng vốn, chuyển nhượng dự án, cơ cấu nợ. Đến 30/6/2023, còn 59 mã lưu hành trị giá 34.835 tỷ đồng, nợ gốc và lãi quá hạn hơn 5.500 tỷ đồng.
Bốn trong năm ngân hàng bị xác định chưa tuân thủ quy định hồ sơ, sử dụng vốn sai mục đích hoặc phát hành trái phiếu không đúng phương án.
Trên báo Tuổi trẻ online, phản hồi thông tin kết luận thanh tra của Thanh tra Chính phủ, phía Novaland cho hay đây là các gói trái phiếu phát hành từ ngày 1-2-2015 đến 30-6-2023, tổng dư nợ tại thời điểm 30-6-2023 là 34.878 tỉ đồng.
Theo Novaland, sau quá trình tái cấu trúc trong năm 2024 - 2025, hiện phần lớn các gói trái phiếu này đã được Novaland tất toán toàn bộ nợ gốc, lãi, chỉ còn "một vài gói tồn đọng dư nợ".
"Tổng dư nợ trái phiếu phát hành riêng lẻ tính đến 30-9-2025 là 19.559 tỉ đồng. Như vậy, Novaland đã tất toán được 15.319 tỉ đồng, chiếm gần 44% tổng dư nợ tại 30-6-2023", phía Novaland thông tin.
Đối với 24 gói trái phiếu Thanh tra Chính phủ đã có kiến nghị chuyển thông tin đến các cơ quan chức năng, Novaland cho hay tập đoàn này đã thanh toán và tất toán 15 gói trái phiếu với tổng trị giá ban đầu 7.000 tỉ đồng (chiếm tỉ lệ 57,7% tổng dư nợ ban đầu).
Cơ bản hoàn tất cơ cấu và gia hạn được 1 gói trái phiếu với tổng trị giá ban đầu 250 tỉ đồng, duy trì thanh toán đúng hạn 7 gói trái phiếu từ nguồn doanh thu hợp pháp của các dự án.
Đối với 1 gói trái phiếu quá hạn còn lại (chiếm tỉ lệ 8,2% tổng dư nợ ban đầu), Novaland cũng đã tiến hành thanh toán gốc và lãi cho các trái chủ để giảm dư nợ từ 1.000 tỉ đồng xuống còn 833 tỉ đồng và tiếp tục xử lý bằng nhiều giải pháp được các trái chủ đồng thuận.
Lý giải về các vi phạm trong công bố thông tin phát hành các gói trái phiếu, Novaland nói rằng do "xuất phát từ một số sự kiện khách quan, bất khả kháng mà công ty không kiểm soát được, đặc biệt trong giai đoạn giãn cách xã hội do đại dịch COVID-19, nên quá trình thực hiện công bố thông tin trái phiếu đã xảy ra thiếu sót một số thông tin không trọng yếu và có sự chậm trễ".
Đối với dấu hiệu sử dụng nguồn vốn phát hành để mua phần vốn góp mà vốn góp của bên bán không phải là vốn góp thực chất như kết luận thanh tra có đề cập, Novaland phân trần "không liên quan" đến các giao dịch trước đó của người bán.
Novaland cho hay tại thời điểm thực hiện giao dịch chuyển nhượng phần vốn góp/cổ phần, bên bán đã cam kết với Novaland về tính hợp pháp của vốn góp chuyển nhượng và bên bán là bên được ghi nhận là cổ đông/thành viên sở hữu phần vốn góp chuyển nhượng tại công ty phát hành cổ phần/phần vốn góp. Đồng thời, bên bán chịu trách nhiệm đảm bảo phần vốn góp này hoàn toàn thuộc quyền sở hữu, định đoạt duy nhất và hợp pháp.
"Novaland trân trọng ghi nhận những thiếu sót trong hoạt động phát hành trái phiếu riêng lẻ mà kết luận thanh tra đã nêu và luôn nỗ lực ở mức cao nhất trong việc xây dựng các phương án khắc phục thiếu sót đó để thực hiện đúng các cam kết với các trái chủ", phía Novaland thông tin.
