Tòa án Hiến pháp Hàn Quốc ngày 4/4 đã công bố phán quyết phế truất Tổng thống Yoon Suk-yeol sau gần bốn tháng kể từ khi Quốc hội nước này thông qua nghị quyết luận tội. Quyết định có hiệu lực ngay lập tức, đưa ông Yoon trở thành vị Tổng thống đầu tiên trong lịch sử Hàn Quốc bị bãi nhiệm vì cáo buộc ban hành thiết quân luật trái pháp luật trong thời bình.
Phán quyết được công bố trực tiếp trên truyền hình quốc gia, do quyền Chánh án Moon Hyung-bae tuyên đọc. Theo bản án, Tòa án Hiến pháp xác định rằng hành động của ông Yoon trong việc áp đặt thiết quân luật vào đêm 3/12/2024 là "vi phạm nghiêm trọng Hiến pháp", không đáp ứng các điều kiện pháp lý bắt buộc và thể hiện việc lạm quyền điều động quân đội nhằm can thiệp vào tiến trình lập pháp của Quốc hội.
“Tình hình chính trị lúc đó không đủ nghiêm trọng để biện minh cho việc ban bố thiết quân luật. Việc sử dụng thiết quân luật như một ‘lời cảnh cáo’ là hoàn toàn không phù hợp với mục đích của biện pháp này” – tuyên bố từ tòa nêu rõ.
Theo tòa, quyết định phế truất nhằm bảo vệ trật tự hiến định, lợi ích của quyết định này vượt xa tổn thất chính trị mà quốc gia phải gánh chịu.
Sau khi ông Yoon bị phế truất, Thủ tướng Han Duck-soo đã tiếp quản vị trí quyền Tổng thống. Theo luật hiện hành, Hàn Quốc sẽ tổ chức bầu cử Tổng thống mới trong vòng 60 ngày. Truyền thông trong nước dẫn nguồn tin từ Ủy ban Bầu cử Quốc gia cho biết cuộc bầu cử nhiều khả năng diễn ra vào ngày 3/6 tới.
Phát biểu sau phiên tòa, lãnh đạo đảng cầm quyền Quyền lực Nhân dân, ông Kwon Young-se, cho biết đảng sẽ “khiêm tốn chấp nhận phán quyết của Tòa án” và cam kết phối hợp với quyền Tổng thống để đảm bảo sự ổn định của chính phủ và đời sống người dân trong giai đoạn chuyển tiếp.
Trong khi đó, luật sư đại diện của ông Yoon bày tỏ thất vọng, cho rằng phán quyết mang tính chính trị. “Chúng tôi tin rằng đây không đơn thuần là quyết định pháp lý mà phản ánh áp lực chính trị sâu sắc,” luật sư nói với tờ The Korea Times.
Theo Yonhap, căng thẳng đã bùng phát bên ngoài trụ sở Tòa án Hiến pháp tại thủ đô Seoul ngay sau khi phán quyết được công bố. Một số người ủng hộ ông Yoon đã không chấp nhận quyết định của tòa, gây ra xô xát và phá hoại phương tiện của cảnh sát. Giới chức đã phải triển khai lực lượng kiểm soát bạo động và quyền Tổng thống Han Duck-soo đã ban bố lệnh khẩn cấp nhằm đảm bảo trật tự công cộng.
Do bị phế truất, ông Yoon Suk-yeol và phu nhân Kim Keon-hee sẽ phải rời khỏi Dinh Tổng thống tại Hannam-dong. Gia đình ông dự kiến sẽ trở về nhà cũ ở phía nam Seoul, nơi từng sinh sống trước khi nhậm chức. Theo quy định, dù không hoàn tất nhiệm kỳ, ông Yoon vẫn được hưởng chế độ bảo vệ an ninh trong vòng 10 năm kể từ ngày rời nhiệm sở.
Trước đó, ngày 15/1, ông Yoon đã bị Văn phòng Điều tra Tham nhũng đối với Quan chức Cấp cao (CIO) bắt giữ tại tư dinh, và chính thức bị tạm giam vào ngày 19/1 vì cáo buộc “nổi loạn” liên quan đến việc thiết quân luật.
Lệnh thiết quân luật mà ông Yoon ban hành ngày 3/12 chỉ kéo dài trong 6 giờ, tuy nhiên được cho là hành vi mang tính chất đàn áp lập pháp, ảnh hưởng nghiêm trọng đến hệ thống dân chủ.
