Vào cuối tháng 2, Ukraine đã đồng ý ký kết một thỏa thuận khoáng sản với chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump. Thỏa thuận này, tuy chưa chính thức hoàn thiện nhưng đã dần hình thành các điều khoản rõ ràng, với mục tiêu tạo ra một quỹ đầu tư mang tên "Quỹ Tái thiết Đầu tư". Đây là bước tiến lớn trong việc khai thác tài nguyên khoáng sản của Ukraine và thúc đẩy quan hệ chiến lược giữa hai quốc gia, đặc biệt trong bối cảnh căng thẳng leo thang về vấn đề viện trợ và an ninh.
Dự thảo thỏa thuận mới nhất, được đề ngày 24/2, bao gồm các cam kết đáng chú ý về việc thành lập một quỹ chung giữa Mỹ và Ukraine. Theo đó, quỹ này sẽ nhận 50% doanh thu từ tài nguyên thiên nhiên của Ukraine, bao gồm cả các cảng và cơ sở hạ tầng liên quan. Điều đặc biệt là quỹ này không chỉ quản lý tài nguyên của Ukraine mà còn đầu tư trở lại vào nền kinh tế Ukraine, nhằm thúc đẩy sự phát triển và thịnh vượng lâu dài.
Ngoài ra, thỏa thuận này loại bỏ yêu cầu ban đầu của Mỹ về một khoản yêu sách trị giá 500 tỷ USD đối với tài nguyên thiên nhiên của Ukraine, điều này đã khiến Kiev cảm thấy nhẹ nhõm hơn trong các cuộc đàm phán. Mặc dù trước đó Mỹ yêu cầu Ukraine phải trả lại một phần viện trợ qua việc khai thác tài nguyên, nhưng nay các điều khoản mới đã loại bỏ yêu cầu này, thay vào đó là một thỏa thuận hợp tác lâu dài.
Một trong những điểm đáng chú ý trong thỏa thuận là quyền kiểm soát của Mỹ trong quỹ này. Mặc dù cả Ukraine và Mỹ cùng quản lý quỹ, nhưng Mỹ sẽ giữ quyền ra quyết định cuối cùng theo luật riêng của mình. Điều này đặt ra câu hỏi về vai trò của Ukraine trong việc định hướng các chiến lược tài chính và phát triển của quỹ.
Ngoài ra, thỏa thuận cũng đặt ra một điều khoản mới, yêu cầu cả hai quốc gia không được phép bán hoặc chuyển nhượng cổ phần của mình trong quỹ mà không có sự đồng ý của bên còn lại. Điều này có thể đảm bảo sự ổn định lâu dài trong quan hệ hợp tác tài chính giữa hai bên, đồng thời tạo ra một cơ chế kiểm soát chặt chẽ.
Mặc dù thỏa thuận này không bao gồm các cam kết bảo đảm an ninh cụ thể từ Mỹ như Ukraine mong muốn, nhưng một điều khoản chung có nhắc đến vấn đề an ninh và cam kết của Mỹ trong việc duy trì một Ukraine ổn định và thịnh vượng. Tuy nhiên, chi tiết về cam kết an ninh này vẫn chưa được làm rõ, điều này có thể khiến Kiev cảm thấy không hài lòng vì thiếu sự đảm bảo trực tiếp từ Washington.
Thỏa thuận này dự kiến sẽ được ký kết trong một chuyến thăm của Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky tới Washington vào cuối tháng 2 hoặc đầu tháng 3. Cùng với đó, các quan chức Ukraine cho biết Chính phủ sẽ tiếp tục làm việc để hoàn thiện các chi tiết và có thể đưa ra một thời điểm chính thức để ký kết thỏa thuận. Tuy nhiên, trước khi thỏa thuận chính thức được ký kết, Ukraine cần phải nhận được sự chấp thuận từ Quốc hội Ukraine.
Mối quan hệ giữa Ukraine và Mỹ trong thời gian qua đã gặp phải không ít thách thức, đặc biệt là sau khi Tổng thống Donald Trump yêu cầu Ukraine phải trả lại viện trợ thông qua khai thác tài nguyên khoáng sản. Mặc dù ban đầu Ukraine phản đối yêu cầu này do số tiền quá lớn và thiếu các cam kết an ninh, nhưng với các điều chỉnh trong thỏa thuận, Ukraine đã đồng ý với các điều khoản hợp tác mới.
Tuy nhiên, việc Mỹ không cam kết hỗ trợ an ninh trực tiếp cho Ukraine trong thỏa thuận này vẫn là một yếu tố nhạy cảm. Kiev sẽ phải tiếp tục tìm kiếm các giải pháp khác để đảm bảo an ninh quốc gia trong bối cảnh căng thẳng với Nga và các vấn đề địa chính trị khác.
