Tình huống pháp lý: Gia đình tôi sinh sống tại vùng nông thôn miền núi, nhà làm nông nghiệp và lâm nghiệp. Sau khi cưới vợ, bố mẹ cho tôi xây một căn nhà khoảng 120m2 ngay cạnh nhà bố mẹ để ra ở riêng, tiện cho vợ chồng sinh hoạt. Nhà đã xây xong, gia đình tôi sống ổn định, khoảng 1 năm sau thì vợ tôi sinh em bé. Nay cán bộ xã về nhà, cho rằng gia đình tôi xây dựng nhà trái phép lên đất rừng, yêu cầu tháo dỡ sớm. Không thì sắp tới huyện về thanh tra, rà soát sẽ bị phạt. Luật sư cho tôi hỏi mặc dù là đất rừng nhưng là đất của bố mẹ tôi cho, tôi đã xây nhà trên đất này thì có bị phạt không?
Theo Luật sư Thanh Trà – Công ty Luật FDVN trả lời:
Một trong các hành vi bị nghiêm cấm quy định tại Khoản 3 Điều 12 Luật Đất đai 2013 là “sử dụng đất không đúng mục đích”.
Tại Điều 10 Luật Đất đai 2013 quy định nhà ở chỉ được xây dựng trên đất ở. Bên cạnh đó, Khoản 1 Điều 170 Luật Đất đai 2013 quy định một trong những nghĩa vụ của người sử dụng đất là phải sử dụng đất đúng mục đích.
Đồng thời, theo Điều 57 Luật Đất đai 2013, trường hợp chuyển từ đất nông nghiệp sang đất phi nông nghiệp phải được sự cho phép của cơ quan Nhà nước có thẩm quyền, người sử dụng đất phải thực hiện nghĩa vụ tài chính theo quy định của pháp luật.
Theo thông tin Quý khách cung cấp, Quý khách đã xây dựng nhà ở trên đất nông nghiệp (đất rừng) khi chưa được phép của cơ quan Nhà nước có thẩm quyền. Hành vi nêu trên là chuyển mục đích sử dụng đất trái phép, với diện tích đất chuyển đổi trái phép khoảng 120m2, Quý khách hàng có thể bị xử phạt vi phạm hành chính theo Điểm a Khoản 2, Khoản 3 Điều 10 Nghị định 91/2019/NĐ-CP, mức phạt cụ thể như sau:
“2. Chuyển đất rừng đặc dụng là rừng trồng, đất rừng phòng hộ là rừng trồng, đất rừng sản xuất là rừng trồng sang đất phi nông nghiệp thì hình thức và mức xử phạt như sau:
a) Phạt tiền từ 3.000.000 đồng đến 5.000.000 đồng nếu diện tích đất chuyển mục đích trái phép dưới 0,02 héc ta;
…
3. Trường hợp chuyển đất rừng đặc dụng là rừng tự nhiên, đất rừng phòng hộ là rừng tự nhiên, đất rừng sản xuất là rừng tự nhiên sang mục đích khác thì hình thức và mức xử phạt được thực hiện bằng 02 lần mức phạt tương ứng với từng trường hợp chuyển mục đích quy định các khoản 1 và 2 Điều này”.
Ngoài ra, người vi phạm còn có thể bị áp dụng biện pháp khắc phục hậu quả là Buộc khôi phục lại tình trạng ban đầu của đất trước khi vi phạm và Buộc nộp lại số lợi bất hợp pháp có được do thực hiện hành vi vi phạm.
