Án Tây:
Gia đình nghi phạm ủng hộ nữ cảnh sát nổ súng
Ngày 13/4, Joe đã dùng dao làm bếp sát hại 6 người tại trung tâm thương mại Westfield Bondi Junction ở Sydney, bang New South Wales, Australia.
Nữ cảnh sát Amy Scott đã nổ súng tiêu diệt Joel tại hiện trường. Trợ lý cảnh sát trưởng New South Wales Tony Cooke cho biết nữ sĩ quan Scott và Joel đối mặt ở tầng 5 trung tâm thương mại.
"Khi cô ấy theo sau truy đuổi, kẻ đâm dao đã quay lại, đối mặt với cô ấy và giơ dao lên. Scott yêu cầu anh ta bỏ dao nhưng anh ta không thực hiện. Cô ấy đã nổ súng", Cooke nói.
Sau khi sự việc xảy ra, gia đình xác nhận nghi phạm có vấn đề tâm thần từ khi còn là thiếu niên. Gia đình của kẻ đâm dao Joel Cauchi mô tả hành động của người này "thật sự khủng khiếp" và ủng hộ nữ cảnh sát đã bắn hạ anh ta.
"Chúng tôi dành toàn bộ tâm trí và lời cầu nguyện cho người thân của các nạn nhân thiệt mạng và những người bị thương vẫn phải điều trị. Hành động của Joel thật sự khủng khiếp và chúng tôi đang cố tìm hiểu điều gì đã xảy ra", gia đình của kẻ đâm dao Joel Cauchi, 40 tuổi, ra tuyên bố ngày 14/4.
"Chúng tôi giữ liên lạc với cả cảnh sát New South Wales và cảnh sát Queensland. Chúng tôi không có vấn đề gì với nữ cảnh sát đã bắn hạ con trai chúng tôi. Cô ấy đã làm đúng nghĩa vụ của mình để bảo vệ mọi người. Chúng tôi hy vọng cô ấy sẽ ổn", gia đình Joel nói thêm.
Các nạn nhân bị Joel sát hại gồm 5 phụ nữ và 1 người đàn ông. Cảnh sát bang New South Wales cho biết đang điều tra khả năng Joel nhắm vào nữ giới khi ra tay tấn công. Cảnh sát Queensland, nơi Joel sống trước khi chuyển tới New South Wales khoảng 1 tháng trước, cũng đang điều tra thông tin người này có hứng thú với các loại dao.
Luật Ta:
Xử lý người mắc bệnh tâm thần phạm tội
Trong vụ việc trên, nghi phạm Joel đã bị cảnh sát nổ súng bắn chết ngay tại hiện trường. Giả sử nghi phạm chưa chết, sau khi gây ra vụ thảm sát trên, theo pháp luật Việt Nam, hắn sẽ bị xử lý như thế nào?
Theo thông tin do gia đình nghi phạm cung cấp thì Joel có vấn đề về tâm thần từ thời niên thiếu. Tuy nhiên, để chứng minh việc này, gia đình sẽ phải cung cấp hồ sơ bệnh án, giấy chứng nhận tâm thần (nếu có) của nghi phạm.
Để xử lý trách nhiệm hình sự đối với Joel, cơ quan tố tụng cần phải xác định được năng lực trách nhiệm hình sự của nghi phạm. Trong vụ việc này, cảnh sát phải ra quyết định trưng cầu giám định tâm thần đối với anh ta.
Trường hợp tại thời điểm thực hiện hành vi nguy hiểm cho xã hội, Joel không có năng lực trách nhiệm hình sự thì không phải chịu trách nhiệm hình sự. Đây là căn cứ được quy định tại Điều 21 BLHS năm 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017). Theo đó, người thực hiện hành vi nguy hiểm cho xã hội trong khi đang mắc bệnh tâm thần, một bệnh khác làm mất khả năng nhận thức hoặc khả năng điều khiển hành vi của mình, thì không phải chịu trách nhiệm hình sự.
Tuy nhiên, về trách nhiệm dân sự, người thực hiện hành vi nguy hiểm cho xã hội (thông qua người đại diện hợp pháp) vẫn phải chịu trách nhiệm bồi thường thiệt hại về dân sự cho gia đình các nạn nhân.
Trong trường hợp kết luận giám định cho thấy vào thời điểm phạm tội, nghi phạm chỉ bị hạn chế năng lực hành vi thì anh ta vẫn có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự. Căn cứ áp dụng là khoản 2, Điều 49 BLHS 2015, theo đó người phạm tội trong khi có năng lực trách nhiệm hình sự nhưng đã lâm vào tình trạng quy định tại khoản 1 Điều này thì trước khi bị kết án cũng được áp dụng biện pháp bắt buộc chữa bệnh và sau khi khỏi bệnh, người đó phải chịu trách nhiệm hình sự.
Hiện chưa có quy định về việc yêu cầu chữa bệnh bắt buộc đối với người bị bệnh tâm thần trong trường hợp chưa có hành vi nguy hiểm cho xã hội. Vì vậy, phần lớn bệnh nhân có dấu hiệu bị bệnh tâm thần vẫn đang sinh hoạt tự do, không có người quản lý, ngoại trừ gia đình. Nếu trong trường hợp gia đình không phát hiện hoặc ngăn chặn kịp thời trường hợp người tâm thần phát bệnh và có những hành vi vi phạm pháp luật thì rất dễ dẫn đến những vụ việc đau long, tiềm ẩn mối nguy hiểm cao độ cho xã hội.
Để khắc phục một số bất cập này, những gia đình có người bị bệnh tâm thần cần chủ động đưa người bệnh đi khám, chữa bệnh. Trách nhiệm chính vẫn là từ gia đình của người có dấu hiệu tâm thần, cần giám sát và tận tâm, chia sẻ, phải đưa người tâm thần đi chữa bệnh kịp thời để phòng những hậu quả đáng tiếc có thể xảy ra.
Như vậy, căn cứ vào các quy định trên của pháp luật, trong vụ việc trên, cơ quan tố tụng cần phải tiến hành các thủ tục để giám định tâm thần đối với nghi phạm Joel, người đã thực hiện hành vi giết người. Căn cứ vào kết luận giám định, cơ quan tố tụng sẽ áp dụng hình phạt hoặc biện pháp khác đối với nghi phạm.
