Dù phổ biến, nhưng đau lưng lại là tình trạng khó điều trị vì “nó thường bắt nguồn từ nhiều yếu tố chồng chéo, không thể hiện rõ trên các bản chụp X-quang hay MRI”, theo bác sĩ Patricia Zheng, chuyên gia vật lý trị liệu và phục hồi chức năng, chia sẻ trên Medical Xpress.
Bên cạnh các nguyên nhân phổ biến như căng cơ, thoát vị đĩa đệm, viêm khớp, tư thế sai, béo phì hoặc ít vận động, bác sĩ Zheng chỉ ra một yếu tố rất dễ bị bỏ qua: tâm lý.
“Trong một nghiên cứu năm 2024, chúng tôi xác định các yếu tố nguy cơ gây đau lưng mãn tính gồm hút thuốc, rượu, béo phì, rối loạn giấc ngủ và trầm cảm,” bà cho biết.
Nhiều bệnh nhân cảm thấy bất ngờ khi biết trầm cảm, một vấn đề tâm lý, có liên hệ mật thiết với cơn đau thể chất như đau lưng. Theo bác sĩ Zheng, trầm cảm có thể khiến cảm giác đau trở nên nghiêm trọng hơn, bởi các chất dẫn truyền thần kinh liên quan đến trầm cảm và lo âu cũng tham gia vào quá trình xử lý cơn đau.
“Việc sử dụng thuốc chống trầm cảm đôi khi giúp giảm phản ứng quá mức của hệ thần kinh với cơn đau,” bà nói.
Theo một nghiên cứu mới đây, chỉ 1 trong 10 phương pháp điều trị đau lưng tỏ ra thực sự hiệu quả. Điều này đồng nghĩa với việc người bệnh cần áp dụng nhiều giải pháp kết hợp để cải thiện tình trạng.
1. Tập luyện nhẹ nhàng nhưng đều đặn
Bác sĩ Zheng nhấn mạnh: “Duy trì vận động là điều cực kỳ quan trọng”. Bà gợi ý các bài tập như Pilates, aerobic hoặc nâng tạ nhẹ từ 3 đến 5 lần mỗi tuần. Tuy nhiên, cần tránh tập quá nặng, vì điều này có thể phản tác dụng.
2. Tránh ngồi quá lâu
Tư thế ngồi sai và ngồi quá lâu gây áp lực lên các đĩa đệm cột sống. Vì vậy, bà khuyên nên đứng dậy vận động mỗi giờ một lần khi làm việc.
3. Đi bộ hiệu quả hơn bàn đứng
Dù bàn làm việc đứng được quảng bá là tốt cho lưng, nhưng theo nghiên cứu từ Na Uy, việc đi bộ 100 phút mỗi ngày giúp giảm nguy cơ đau lưng mãn tính đến 23%.
4. Hồi phục sau chấn thương
Nếu đau lưng do chấn thương, nên bắt đầu lại việc vận động một cách chậm rãi. Bác sĩ Zheng cảnh báo: “Nếu không vận động, cơ thể bạn sẽ bị suy giảm thể lực, khiến nguy cơ chấn thương trong tương lai cao hơn.”
5. Tuân thủ chế độ ăn lành mạnh
Một số người nhận thấy cơn đau giảm đáng kể khi tuân thủ chế độ ăn chống viêm, hạn chế đường, thịt đỏ và rượu. Dù bản thân bác sĩ cũng thú nhận mình vẫn khó từ chối món tráng miệng: “Tôi thích ăn ngọt, nên không thể bỏ qua bánh đâu!”.
Trong các trường hợp nghiêm trọng, người bệnh có thể được chỉ định phẫu thuật xâm lấn tối thiểu hoặc tiêm steroid để giảm đau.
Bác sĩ Zheng cho rằng nhận thức đúng đắn về các nguyên nhân, đặc biệt là yếu tố tâm lý, là chìa khóa trong việc kiểm soát cơn đau lưng dai dẳng.
“Nhiều người nghĩ đau lưng chỉ do thể chất. Nhưng đôi khi, nó bắt nguồn từ chính cảm xúc, lối sống và những gì bạn không nhìn thấy được,” bà kết luận.
