Pháp lệnh Dân số quy định mỗi cặp vợ chồng sinh từ một đến hai con. Tuy nhiên, những năm gần đây, xu hướng sinh ít con, đặc biệt là chỉ sinh một con, ngày càng phổ biến. Điều này đặt ra nhiều thách thức về nguồn lao động và an sinh xã hội trong tương lai. Theo Quyết định 588/QĐ-TTg, có 21 tỉnh thành phố đang phải đối mặt với tỷ lệ sinh thấp, bao gồm: TP. Hồ Chí Minh, Đồng Tháp, Hậu Giang, Bà Rịa - Vũng Tàu, Bình Dương, Khánh Hòa, Long An, Bạc Liêu, Tây Ninh, Sóc Trăng, Cà Mau, Đồng Nai, Bình Thuận, Tiền Giang, Cần Thơ, Vĩnh Long, An Giang, Bến Tre, Đà Nẵng, Quảng Ngãi và Kiên Giang.
Nhằm giải quyết vấn đề này, Chính phủ khuyến khích các địa phương xây dựng chính sách hỗ trợ phù hợp với điều kiện kinh tế - xã hội của từng địa phương. TP.HCM là một trong những địa phương tiên phong trong việc triển khai chính sách hỗ trợ sinh con.
Cụ thể, trong kỳ họp cuối năm 2024, HĐND TP.HCM đã thông qua nghị quyết về chính sách khen thưởng, hỗ trợ đối với tập thể, cá nhân thực hiện tốt công tác dân số. Phụ nữ sinh đủ hai con trước 35 tuổi sẽ nhận được khoản hỗ trợ một lần là 3 triệu đồng. Đối với cấp xã, nếu liên tục đạt và vượt tỷ lệ 60% cặp vợ chồng trong độ tuổi sinh đẻ sinh đủ hai con sẽ được tặng Giấy khen của Chủ tịch UBND cấp huyện và hỗ trợ 30 triệu đồng. Đặc biệt, các xã đạt thành tích này trong 5 năm liên tục sẽ được tặng Bằng khen của Chủ tịch UBND TP.HCM kèm theo mức hỗ trợ 60 triệu đồng.
Việc TP.HCM đưa ra mức hỗ trợ này xuất phát từ thực tế tỷ lệ sinh trên địa bàn thành phố đang ở mức rất thấp. Năm 2023, tổng tỷ suất sinh của TP.HCM chỉ đạt 1,32 con, thấp hơn nhiều so với mức sinh thay thế là 2,1 con.
Không chỉ TP.HCM, nhiều địa phương khác cũng đã và đang triển khai các chính sách hỗ trợ, khuyến khích các cặp vợ chồng sinh đủ hai con. Tuy nhiên, mức hỗ trợ có sự khác biệt giữa các địa phương:
- Long An: Phụ nữ sinh đủ 2 con trước 35 tuổi, được Ủy ban nhân dân cấp huyện khen thưởng một lần bằng tiền, với mức thưởng là 1 triệu đồng/phụ nữ.
- Kiên Giang: Thực hiện khen thưởng cá nhân với phụ nữ sinh đủ 2 con trước 35 tuổi (tính từ ngày 01.8.2024), chấp hành tốt chính sách dân số, được tặng giấy khen một lần của Chủ tịch Ủy ban nhân dân xã, phường, thị trấn kèm tiền thưởng theo quy định pháp luật về thi đua, khen thưởng.
(Theo điểm b khoản 1 Điều 3 Nghị quyết 12/2024/NQ-HĐND)
- Hậu Giang: Khen thưởng cá nhân bằng hình thức tặng Giấy khen của Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp huyện cho phụ nữ sinh đủ 2 con trước 35 tuổi, theo quy định của Luật Thi đua Khen thưởng 2022. Nguồn kinh phí từ Quỹ Thi đua - Khen thưởng huyện.
Hỗ trợ phụ nữ sinh đủ 2 con trước 35 tuổi: Hỗ trợ một lần chi phí khám sàng lọc trước sinh (siêu âm và xét nghiệm Down, Edward, Patau, Dị tật ống thần kinh, Thalassemia,...) và sàng lọc sơ sinh (Thiếu men G6PD, Suy giáp bẩm sinh, Tăng sản tuyến thượng thận bẩm sinh, Điếc bẩm sinh, Tim bẩm sinh) theo giá dịch vụ y tế hiện hành tại các cơ sở y tế công lập cho phụ nữ sinh đủ 2 con trước 35 tuổi, không vi phạm chính sách dân số. Nguồn kinh phí từ nguồn sự nghiệp y tế.
Hỗ trợ một lần 1,5 triệu đồng tiền viện phí cho phụ nữ sinh đủ 2 con trước 35 tuổi, không vi phạm chính sách dân số. Nguồn kinh phí từ nguồn sự nghiệp y tế.
- Bạc Liêu: Tặng Giấy khen của Chủ tịch Ủy ban nhân dân huyện, thị xã, thành phố và hỗ trợ một lần 1 triệu đồng tiền viện phí cho phụ nữ sinh đủ 2 con trước 35 tuổi, không vi phạm chính sách dân số.
- Tiền Giang: Phụ nữ sinh đủ 2 con trước 35 tuổi được khen kèm hỗ trợ bằng tiền: 1 triệu đồng.
- Bến Tre: Phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ (trước 35 tuổi) sinh đủ 2 con (tính từ khi Nghị quyết này có hiệu lực thi hành) được Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp xã tặng Giấy khen một lần kèm tiền thưởng theo quy định pháp luật về thi đua, khen thưởng.
