Theo quy định đang có hiệu lực tại khoản 2 Điều 4 Luật Bảo hiểm xã hội 2014, người tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện chỉ được hưởng hai chế độ là chế độ hưu trí và chế độ tử tuất.
Tuy nhiên, từ ngày 1/7/2025 - thời điểm Luật Bảo hiểm xã hội 2024 chính thức có hiệu lực, người tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện sẽ được hưởng chế độ thai sản.
Điều kiện hưởng trợ cấp thai sản khi đóng BHXH tự nguyện
Đối tượng hưởng và điều kiện hưởng trợ cấp thai sản khi tham gia BHXH tự nguyện được nêu tại Điều 94 Luật Bảo hiểm xã hội 2024.
Đối tượng hưởng: Lao động nữ sinh con và lao động nam có vợ sinh con.
Điều kiện hưởng trợ cấp thai sản:
- Đối tượng được hưởng trợ cấp thai sản có thời gian đóng BHXH tự nguyện hoặc vừa đóng BHXH tự nguyện và BHXH bắt buộc từ đủ 06 tháng trở lên trong 12 tháng trước khi sinh con: Được hưởng trợ cấp thai sản.
- Mẹ đóng BHXH tự nguyện mà mẹ chết sau khi sinh: Cha hoặc người trực tiếp nuôi dưỡng hưởng trợ cấp thai sản.
- Cả cha và mẹ cùng đóng BHXH đủ điều kiện hưởng trợ cấp thai sản: Chỉ có một người (cha hoặc mẹ) hưởng trợ cấp thai sản.
- Nếu vừa đủ điều kiện hưởng trợ cấp thai sản của BHXH tự nguyện và bắt buộc: Chỉ hưởng chế độ thai sản trong BHXH bắt buộc.
- Mẹ đủ điều kiện hưởng thai sản trong BHXH bắt buộc, cha đủ điều kiện hưởng thai sản trong BHXH tự nguyện: Mẹ hưởng chế độ thai sản trong BHXH bắt buộc, cha hưởng trong BHXH tự nguyện và ngược lại.
Mức hưởng chế độ thai sản khi đóng BHXH tự nguyện
Theo Điều 95 Luật BHXH 2024, mức trợ cấp thai sản được hưởng như sau:
- Mức hưởng 2 triệu đồng cho: Mỗi con được sinh ra; Mỗi thai từ 22 tuần tuổi trở lên chết trong tử cung; Thai chết trong khi chuyển dạ.
- Hưởng thêm chính sách hỗ trợ khác: Áp dụng với lao động nữ là người dân tộc thiểu số hoặc là người dân tộc Kinh nhưng có chồng là người dân tộc thiểu số thuộc hộ nghèo.
Thủ tục hưởng trợ cấp thai sản khi đóng BHXH tự nguyện
Để được hưởng chế độ thai sản khi đóng BHXH tự nguyện, lao động nữ sinh con hoặc lao động nam có vợ sinh con cần thực hiện thủ tục dưới đây:
Bước 1: Người lao động phải nộp hồ sơ cho cơ quan BHXH trong thời hạn 60 ngày kể từ ngày sinh con.
Hồ sơ gồm:
- Giấy khai sinh/Trích lục khai sinh/Giấy chứng sinh của con (bản sao)
- Khi thai chết trong tử cung hoặc khi chuyển dạ hoặc con chết sau khi sinh mà chưa được cấp giấy chứng sinh thì hồ sơ gồm một trong các giấy tờ sau đây: Tóm tắt hồ sơ bệnh án có thông tin con chết (bản chính/bản sao); Giấy ra viện của lao động nữ có thông tin con chết (bản chính/bản sao); Giấy báo tử của con (bản sao); Văn bản xác nhận của Ủy ban nhân dân cấp xã (nếu con chết trong vòng 24 giờ sau khi sinh).
Bước 2: Cơ quan BHXH giải quyết trong thời hạn 5 ngày làm việc kể từ ngày nhận đủ hồ sơ. Nếu không giải quyết thì trả lời bằng văn bản và nêu rõ lý do vì sao.
