Đại họa mang tên cơn bão số 3
Bão số 3 có tên Yagi là cơn bão lịch sử ghi dấu nhiều kỷ lục nhất từ trước đến nay so với những cơn bão khác đã đổ bộ vào miền bắc Việt Nam. Đây cũng là cơn bão có tốc độ tăng tốc nhanh nhất và kéo dài nhất trong lịch sử 30 năm qua. Bão Yagi đổ bộ vào miền Bắc Việt Nam vào ngày 7/9/2024, sau khi đã mạnh lên đến cấp siêu bão (cấp 16) vào ngày 5/9. Bão gây ra gió mạnh, mưa lớn và thiệt hại đáng kể từ các tỉnh ven biển như Quảng Ninh, Hải Phòng đến khu vực miền núi trung du như Yên Bái, Lào Cai, Cao Bằng, Tuyên Quang, Phú Thọ...
Đặc biệt sau bão, mưa lớn kéo dài sau bão gây lũ lụt nghiêm trọng, sạt lở đất và lũ quét ở nhiều tỉnh, dẫn đến thiệt hại về người và tài sản. Liên tiếp các vụ sạt lở đất, lũ ống, lũ quét xảy ra đến nay con số thương vong đã hàng trăm người và còn chưa dừng lại. Tình hình mưa lớn tiếp tục gây áp lực lên hệ thống điện và cơ sở hạ tầng ở miền Bắc. Gần 1 triệu khách hàng bị mất điện, và nhiều công trình quan trọng đã phải tạm ngừng hoạt động. Đến thời điểm này, các địa phương vẫn đang gồng mình khắc phục và thống kê thiệt hại.
Lựa chọn thầu trong trường hợp khẩn cấp
Bão số 3 là cơn bão lịch sử ghi dấu nhiều kỷ lục nhất từ trước đến nay so với những cơn bão khác đã đổ bộ vào miền bắc Việt Nam. Đây cũng là cơn bão có tốc độ tăng tốc nhanh nhất và kéo dài nhất trong lịch sử 30 năm qua.
Đứng trước nguy cơ tiềm ẩn từ cơ sở hạ tầng cần khắc phục ngay, cung cấp các dịch vụ và nhu yếu phẩm thiết yếu, cung cấp thuốc để đề phòng dịch bệnh bùng phát sau khi bão đi qua đòi hỏi các địa phương, ban ngành cần thực hiện ngay một số biện pháp cấp bách, khi đó Luật Đấu thầu 2023 cho phép thực hiện chỉ định thầu:
Điều 23. Chỉ định thầu
1. Chỉ định thầu được áp dụng trong các trường hợp sau đây:
a) Gói thầu cấp bách cần triển khai nhằm mục tiêu bảo vệ chủ quyền, an ninh quốc gia; gói thầu cần thực hiện để khắc phục ngay hoặc để xử lý kịp thời hậu quả gây ra do thiên tai, hỏa hoạn, tai nạn bất ngờ, sự cố, thảm họa hoặc sự kiện bất khả kháng khác;
b) Gói thầu cung cấp dịch vụ tư vấn, phi tư vấn, hàng hoá, xây lắp cần triển khai ngay để tránh gây nguy hại đến tính mạng và tài sản của cộng đồng dân cư trên địa bàn hoặc để không ảnh hưởng nghiêm trọng đến công trình liền kề;
c) Gói thầu cung cấp dịch vụ tư vấn, phi tư vấn, thuốc, hóa chất, vật tư xét nghiệm, thiết bị y tế, linh kiện, phụ kiện, phương tiện, xây lắp cần triển khai ngay để phục vụ công tác phòng, chống dịch bệnh, hoặc duy trì hoạt động của cơ sở khám bệnh, chữa bệnh trong trường hợp cấp bách, tránh gây nguy hại đến tính mạng, sức khỏe người dân; gói thầu mua thuốc, hóa chất, vật tư xét nghiệm, thiết bị y tế, linh kiện, phụ kiện để cấp cứu người bệnh trong tình trạng cấp cứu theo quy định của Luật Khám bệnh, chữa bệnh trong trường hợp cơ sở khám bệnh, chữa bệnh không có đủ thuốc, hóa chất, vật tư xét nghiệm, thiết bị y tế, linh kiện, phụ kiện; gói thầu mua thuốc, thiết bị y tế chỉ có duy nhất một hãng sản xuất trên thị trường;
Như vậy rơi vào trường hợp cơn bão số 3, chúng ta có thể thực hiện chỉ định thầu một số gói thầu nhằm phục vụ những nội dung quy định trên. Tuy nhiên, cũng phải nói lại là không phải vì thế mà địa phương/tổ chức lợi dụng kẽ hở chính sách để thực hiện đối với dự án đầu tư. Việc xin áp dụng triển khai dự án theo lệnh khẩn cấp, cấp bách để rồi chỉ định thầu tiềm ẩn nhiều rủi ro về đảm bảo nguyên tắc thượng tôn pháp luật. Việc áp dụng cơ chế này trong một số ít trường hợp cấp bách là cần thiết, song phải tuân thủ quy định của Luật Đấu thầu để tránh tình trạng lợi dụng lý do “cấp bách” dẫn đến “phá rào”, không đảm bảo thượng tôn pháp luật!
Quy trình chỉ định thầu trong trường hợp cấp bách do thiên tai bão lũ
Khoản 2 Điều 23 Luật Đấu thầu 2023 đã chỉ rõ:
2. Đối với gói thầu quy định tại các điểm a, b và c khoản 1 Điều này, chủ đầu tư quyết định, chịu trách nhiệm việc chỉ định thầu theo quy trình rút gọn cho nhà thầu có năng lực, kinh nghiệm để thực hiện ngay gói thầu. Trong thời hạn 15 ngày kể từ ngày bắt đầu thực hiện gói thầu, các bên phải hoàn thiện thủ tục chỉ định thầu bao gồm các bước sau: chuẩn bị và gửi dự thảo hợp đồng cho nhà thầu; hoàn thiện hợp đồng; trình, phê duyệt và công khai kết quả lựa chọn nhà thầu; ký kết và quản lý thực hiện hợp đồng.
Như vậy trong trường hợp khẩn cấp do thiên tai bão lũ, chủ đầu tư thực hiện chỉ định thầu cho một nhà thầu được xác định có năng lực, kinh nghiệm thực hiện ngay và các thủ tục khác sẽ được hoàn tất trong vòng 15 ngày.
Quy trình lựa chọn nhà thầu do thiên tai bão lũ.
Quy trình hoàn thiện thủ tục chỉ định thầu rút gọnNhư đã nói ở trên, trong vòng 15 ngày từ khi thực hiện gói thầu, các bên sẽ phải hoàn tất các thủ tục của quy trình chỉ định thầu, chi tiết các thủ tục như sau:
- Chuẩn bị và gửi dự thảo hợp đồng cho nhà thầu trong đó xác định yêu cầu về phạm vi, nội dung công việc cần thực hiện, thời gian thực hiện, chất lượng công việc cần đạt được và giá trị tương ứng;
- Hoàn thiện hợp đồng;
- Trình, phê duyệt kết quả chỉ định thầu;
- Ký kết hợp đồng với nhà thầu được chỉ định thầu;
- Quản lý thực hiện hợp đồng;
- Công khai kết quả chỉ định thầu trên Hệ thống mạng đấu thầu quốc gia.
Cơn bão số 3 đi qua, tàn dư nó để lại gây thiệt hại nặng nề vô cùng lớn. Đây là lúc chúng ta cần chung tay đoàn kết để ủng hộ đồng bào bị thiệt hại do thiên tai bão lũ. Mỗi người, mỗi đơn vị, mỗi cá nhân sẽ có những cách làm riêng, hy vọng trong những lúc "tối lửa tắt đèn" sẽ là lúc những tấm lòng hảo tâm với châm ngôn "lá lành đùm lá rách" được phát huy tối đa.
