Quy định mới về thời hạn đóng và xác định hành vi trốn đóng
Theo BHXH Việt Nam, Luật BHXH sửa đổi 2024 quy định người sử dụng lao động phải hoàn tất nghĩa vụ đóng BHXH chậm nhất vào ngày cuối cùng của tháng tiếp theo (nếu đóng hàng tháng) hoặc cuối tháng sau chu kỳ đóng (nếu đóng 3 hoặc 6 tháng/lần).
Điều 39 của luật mới nêu rõ, hành vi trốn đóng BHXH bắt buộc, bảo hiểm thất nghiệp sẽ bị xác định khi doanh nghiệp:
-
Sau 60 ngày kể từ ngày hết hạn, không đăng ký hoặc đăng ký không đầy đủ số người thuộc diện tham gia BHXH, bảo hiểm thất nghiệp.
-
Đăng ký tiền lương đóng BHXH, bảo hiểm thất nghiệp thấp hơn quy định.
-
Không đóng hoặc đóng không đủ số tiền đã đăng ký sau 60 ngày kể từ hạn chót và đã được cơ quan chức năng đôn đốc.
-
Các trường hợp khác do Chính phủ quy định.
Trường hợp có lý do chính đáng (thiên tai, hỏa hoạn, dịch bệnh, sự kiện bất khả kháng…) sẽ không bị coi là trốn đóng.
Biện pháp xử lý và chế tài hành chính
Điều 41 Luật BHXH 2024 quy định, người sử dụng lao động vi phạm sẽ phải:
-
Đóng đủ số tiền trốn đóng, đồng thời nộp thêm khoản lãi bằng 0,03%/ngày tính trên số tiền và số ngày chậm đóng.
-
Chịu xử phạt vi phạm hành chính hoặc bị truy cứu trách nhiệm hình sự tùy mức độ.
-
Không được xét tặng danh hiệu thi đua, khen thưởng trong thời gian vi phạm.
Xử lý hình sự với hành vi trốn đóng BHXH
Theo Điều 216 Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung 2017), người trốn đóng BHXH, BHYT, BHTN từ 6 tháng trở lên, sau khi đã bị xử phạt hành chính mà còn tái phạm, sẽ bị xử lý hình sự.
Các mức phạt gồm:
-
Phạt tiền từ 50 triệu đến 200 triệu đồng, cải tạo không giam giữ đến 1 năm hoặc tù 3 tháng – 1 năm nếu trốn đóng từ 50 – dưới 300 triệu đồng, hoặc từ 10 – dưới 50 lao động.
-
Phạt tiền từ 200 triệu đến 500 triệu đồng hoặc tù 6 tháng – 3 năm nếu phạm tội 2 lần trở lên, số tiền trốn đóng từ 300 triệu – dưới 1 tỷ đồng, hoặc từ 50 – dưới 200 lao động.
-
Phạt tiền từ 500 triệu đến 1 tỷ đồng hoặc tù 2 – 7 năm nếu số tiền trốn đóng từ 1 tỷ đồng trở lên hoặc từ 200 lao động trở lên.
Pháp nhân thương mại vi phạm có thể bị phạt từ 200 triệu đồng đến 3 tỷ đồng tùy mức độ.
Thực trạng vi phạm và cảnh báo từ cơ quan BHXH
Theo thống kê của BHXH Việt Nam, tình trạng chậm đóng, trốn đóng BHXH, BHYT vẫn phổ biến, nhất là ở doanh nghiệp tư nhân và doanh nghiệp nhỏ. Nhiều thủ đoạn ngày càng tinh vi, như làm giả hợp đồng lao động, khai báo thiếu số lao động để giảm mức đóng.
Tính đến tháng 6/2025, ngành BHXH đã:
-
Thanh tra, kiểm tra hơn 3.200 đơn vị.
-
Phát hiện gần 1.700 lao động chưa được đóng hoặc đóng thiếu BHXH, với số tiền hơn 13,9 tỷ đồng.
-
Phát hiện gần 3.400 lao động đóng thiếu mức, với số tiền hơn 5,5 tỷ đồng.
-
Thu hồi 44,56 tỷ đồng tiền chậm đóng và 4,2 tỷ đồng từ quỹ BHYT do thanh toán sai.
Cơ quan BHXH khuyến cáo doanh nghiệp tuân thủ nghiêm thời hạn đóng BHXH, đồng thời người lao động cần chủ động kiểm tra thông tin đóng bảo hiểm để bảo vệ quyền lợi an sinh của mình.
