Nhà lãnh đạo Mỹ Trump đánh giá: "Thị trường trái phiếu rất khó lường".
Kênh CNN (Mỹ) dẫn nguồn thạo tin cho biết, lo ngại của Bộ Tài chính Mỹ về những diễn biến trên thị trường trái phiếu là yếu tố chính khiến Tổng thống Trump quyết định tạm dừng thuế đối ứng.
Thị trường trái phiếu là gì
Đồng USD Mỹ. Ảnh: THX/TTXVN
Thị trường trái phiếu là nơi trái phiếu được mua và bán. Các tập đoàn và cả chính phủ phát hành trái phiếu để vay tiền nhằm chi trả cho các khoản đầu tư và chi tiêu khác.
Chính phủ liên bang bán trái phiếu kho bạc Mỹ trên toàn thế giới cho các cá nhân, công ty hoặc chính phủ khác mua để đổi lấy việc họ được hoàn trả tiền gốc đã bỏ ra cùng với lãi suất sau một khoảng thời gian nhất định.
Bộ Tài chính Mỹ cũng tổ chức đấu giá thường xuyên trái phiếu kho bạc với nhiều kỳ hạn khác nhau. Lãi suất tăng dần cho đến khi trái phiếu đáo hạn và sau đó người mua có thể nhận lại toàn bộ số tiền đã cam kết.
Người mua cũng có thể rút tiền trái phiếu sớm nhưng nhận lại tiền với lãi suất thấp hơn so với kỳ vọng trước đó. Hoặc người mua có thể bán trái phiếu của mình cho một bên khác để nhận khoản thanh toán ngay lập tức, cho phép bên thứ ba sở hữu trái phiếu và nhận được giá gốc của trái phiếu cùng với lãi suất khi đáo hạn.
Tình trạng bán tháo trái phiếu có tác động trực tiếp đến cuộc sống thường nhật của người dân, bởi việc lợi suất tăng cao làm tăng lãi suất đối với các khoản vay thế chấp, thẻ tín dụng và hầu hết các khoản vay tiêu dùng khác.
Nhà phân tích thị trường tại Bianco Research – ông Jim Bianco - nói với ABC News: “Khi chứng kiến những biến động bất thường trên thị trường như đợt bán tháo lớn trái phiếu, người ta phải lo ngại”
Việc bán tháo trái phiếu làm tăng lợi suất trái phiếu hoặc số tiền phải trả cho người nắm giữ trái phiếu hàng năm. Lợi suất trái phiếu tăng khi giá trái phiếu giảm. Khi xảy ra tình trạng bán tháo và nhu cầu về trái phiếu giảm, giá trái phiếu sẽ theo chiều xuống dốc. Đổi lại, lợi suất trái phiếu sẽ tăng cao hơn.
Theo Guardian (Anh), lợi suất tăng cho thấy nhu cầu sở hữu nợ của các nhà đầu tư đang giảm dần, điều này có thể bị ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố bao gồm khả năng trả nợ của bên phát hành. Đối với chính phủ, điều này tập trung vào triển vọng của nền kinh tế và tài chính của quốc gia.
Bởi trái phiếu trả cho nhà đầu tư một số tiền cố định mỗi năm, nên rủi ro lạm phát có thể làm mất giá tài sản và ngược lại khiến trái phiếu kém hấp dẫn hơn. Nếu lạm phát tăng, lợi nhuận hàng năm đó sẽ bị cắt giảm. Chiến lược gia Dominic Pappalardo phân tích với ABC News rằng: "Bạn càng phải đợi lâu để nhận được khoản thanh toán trái phiếu, thì lạm phát càng làm mất giá khoản thanh toán đó".
Ngoài ra, ông Pappalardo bổ sung rằng đợt bán tháo trái phiếu cũng có thể là kết quả của việc các nhà đầu tư buộc phải thanh toán để ứng phó với đợt bán tháo đã tác động mạnh đến thị trường chứng khoán.
The Hill (Mỹ) dẫn nhận định từ một số nhà kinh tế học cho rằng, sự biến động của thị trường trái phiếu có thể gây lo lắng nhiều hơn cả các đợt giảm điểm trên thị trường chứng khoán trong tuần qua. Tuy nhiên, thị trường đã bắt đầu ổn định, ít nhất là hiện tại, khi phần lớn các thuế quan đã được hoãn lại.
Nguyên nhân Tổng thống Trump và các nhà kinh tế lo lắng?
Tổng thống Mỹ Donald Trump phát biểu tại Nhà Trắng ở Washington, D.C. Ảnh: THX/TTXVN
Tổng thống Trump vào ngày 2/4 công bố áp thuế quan cơ sở 10% đối với hàng hóa nhập khẩu vào Mỹ từ ngày 5/4, cùng các mức thuế đối ứng nhằm vào từng quốc gia là đối tác thương mại của nước này từ ngày 9/4. Từ đây, nhiều người lo ngại rằng chính sách thuế mới của Tổng thống Trump có thể kích hoạt suy thoái và buộc Cục Dự trữ liên bang (Fed) phải cắt giảm lãi suất. Động thái này đã khiến giới đầu tư bán tháo trái phiếu kho bạc Mỹ, đẩy lợi suất tăng khi giá trái phiếu lao dốc.
Ngày 11/4, một đợt bán tháo đã tác động đến trái phiếu kho bạc Mỹ, khiến lợi suất vượt qua mức đã đạt được hai ngày trước đó, khi chúng góp phần dẫn đến quyết định kịch tính của Tổng thống Donald Trump về việc tạm dừng một số thuế quan.
Lợi suất trên trái phiếu kho bạc 10 năm đã tăng hơn nửa điểm phần trăm kể từ ngày 7/4, ghi nhận mức tăng trong tuần lớn nhất tính từ năm 2021 đến nay.
Theo The Hill, lý do chính khiến ông Trump cùng các nhà kinh tế trăn trở về thị trường trái phiếu bắt nguồn từ việc thị trường trái phiếu vốn sở hữu vị thế là nơi trú ẩn an toàn truyền thống, đặc biệt trong thời kỳ suy thoái kinh tế hoặc thị trường chứng khoán giảm. Nhưng trong thời gian qua, thị trường trái phiếu lại có nhiều biến động.
Nhà bình luận kinh tế Greg Ip của The Wall Street Journal đã lưu ý trong một chuyên mục cho tờ báo rằng lợi suất trái phiếu kho bạc đã tăng khoảng 1/4 điểm phần trăm kể từ ngày 2/4, khi Tổng thống Trump lần đầu tiên công bố chính sách thuế quan mới.
Theo ông, trong quá khứ, khi chỉ số S&P 500 giảm mạnh, sức mạnh của đồng USD sẽ tăng. Nhưng lần này, đồng bạc xanh lại giảm và tỷ lệ lợi suất trái phiếu bật tăng.
Ông lưu ý rằng có một số ý kiến quan ngoại về kịch bản Trung Quốc, vốn vẫn đang đối mặt với mức thuế 145% hàng hóa xuất khẩu vào Mỹ, có thể trả đũa bằng cách bán một phần trái phiếu Mỹ mà nước này nắm giữ.
“Không có bằng chứng nào cho thấy điều này đã xảy ra, nhưng khả năng đó đã phản ánh những rủi ro mà Mỹ phải đối mặt khi chiến tranh thương mại chuyển thành chiến tranh tài chính”, ông nói.
Thêm vào đó, các chuyên gia phân tích với ABC News (Mỹ) rằng, nếu lợi suất trái phiếu tiếp tục duy trì ở mức cao trong thời gian dài, về lý thuyết, điều này có thể đe dọa hệ thống tài chính bởi nợ vay đắt đỏ gây áp lực lên bảng cân đối kế toán của các ngân hàng lớn và các công ty chủ chốt khác. Trên thực tế, ở thời điểm này, các lợi suất trái phiếu vẫn còn khá xa để có thể gây ra tác hại như vậy, nhưng bất ổn đã khiến một số nhà đầu tư cảm thấy lo lắng.
Tờ The Guardian đánh giá, Tổng thống Trump từng tin chắc rằng thị trường trái phiếu sẽ duy trì ổn định bởi chính phủ Mỹ có thể hạn chế số lượng trái phiếu phát hành, giữ cân bằng cung cầu và kiểm soát mức nợ công tổng thể.
Tuy nhiên, cuộc chiến thuế quan đã gây ra lo ngại về suy thoái ở Mỹ, làm tăng rủi ro khi cho Mỹ vay. Có những lo ngại rằng Mỹ sẽ bị kẹt trong đối đầu thương mại với Trung Quốc, điều này sẽ gây tổn hại cho cả hai nền kinh tế trong một thời gian dài và tác động đến toàn cầu.
Do đó, các nhà đầu tư đã bán tháo trái phiếu Mỹ với số lượng lớn, làm giảm giá trị của chúng và đẩy lãi suất lên cao, khiến cho việc phát hành nợ chính phủ trong tương lai trở nên đắt đỏ hơn.
Các chuyên gia cho biết nhược điểm của lợi suất trái phiếu tăng đối với người tiêu dùng là rõ ràng, đó là lãi suất tăng. Lợi suất trái phiếu kho bạc giúp xác định các khoản thanh toán lãi suất cho vay mua nhà, thẻ tín dụng, vay mua ô tô và gần như tất cả các hình thức vay mượn khác.
Giáo sư Anastassia Fedyk tại Trường Kinh doanh Haas thuộc Đại học California Berkeley (Mỹ) chia sẻ với ABC News: “Đối với những người bình thường, đó là mối lo ngại về chi phí vay của chính họ”.
Dữ liệu của FreddieMac cho thấy, kể từ khi Tổng thống Trump nhậm chức, lãi suất trung bình cho khoản thế chấp cố định 30 năm đã giảm từ 7,04% xuống 6,64%. Nhưng các chuyên gia cảnh báo rằng lợi suất trái phiếu tiếp tục tăng có thể đảo ngược xu hướng đó.
