Câu hỏi: Cho tôi hỏi quy định bồi thường về đất khi nhà nước thu hồi đất ở theo Luật Đất đai năm 2024 khác gì so với Luật Đất đai 2013, người dân có được lợi hơn khi nhà nước thực hiện việc bồi thường không?
Trả lời:
Hiện nay, việc bồi thường về đất theo quy định tại Khoản 2 Điều 74 Luật đất đai 2013 chỉ qua 2 hình thức là: Giao đất có cùng mục đích sử dụng với loại đất thu hồi và Bồi thường bằng tiền theo giá đất cụ thể (đối với trường hợp không có đất để bồi thường).
Tại Khoản 2 Điều 91 Luật Đất đai 2024 sắp có hiệu lực quy định nguyên tắc bồi thường cho người dân bị thu hồi đất như sau: “Việc bồi thường về đất được thực hiện bằng việc giao đất có cùng mục đích sử dụng với loại đất thu hồi, trường hợp không có đất để bồi thường thì được bồi thường bằng tiền theo giá đất cụ thể của loại đất thu hồi do Ủy ban nhân dân cấp có thẩm quyền quyết định tại thời điểm phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư. Trường hợp người có đất thu hồi được bồi thường bằng đất, bằng nhà ở mà có nhu cầu được bồi thường bằng tiền thì được bồi thường bằng tiền theo nguyện vọng đã đăng ký khi lập phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư.
Đối với người có đất thu hồi nếu có nhu cầu và địa phương có điều kiện về quỹ đất, quỹ nhà ở thì được xem xét bồi thường bằng đất khác mục đích sử dụng với loại đất thu hồi hoặc bằng nhà ở.”
Như vậy, việc bồi thường đất từ ngày 01/01/2025 sẽ có tổng cộng 4 hình thức bồi thường tăng thêm 2 hình thức so với Luật Đất đai 2013, cụ thể như sau:
• Giao đất có cùng mục đích sử dụng với loại đất thu hồi;
• Bồi thường bằng tiền theo giá đất cụ thể của loại đất thu hồi do Ủy ban nhân dân cấp có thẩm quyền quyết định tại thời điểm phê duyệt phương án bồi thường (đối với trường hợp không có đất để bồi thường);
• Bồi thường bằng đất khác mục đích sử dụng với loại đất thu hồi;
• Bồi thường bằng nhà ở.
Ngoài ra, liên quan đến việc bồi thường hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất Luật Đất đai 2024 đã bổ sung các khoản hỗ trợ mới khi Nhà nước thu hồi đất.
Cụ thể, nếu như Luật đất đai 2013 quy định các khoản hỗ trợ gồm:
– Hỗ trợ ổn định đời sống và sản xuất;
– Hỗ trợ đào tạo, chuyển đổi nghề và tìm kiếm việc làm
– Hỗ trợ tái định cư đối với trường hợp thu hồi đất ở của hộ gia đình, cá nhân, người Việt Nam định cư ở nước ngoài mà phải di chuyển chỗ ở
Thì Điều 108 Luật đất đai 2024 có bổ sung hai khoản hỗ trợ bao gồm:
– Hỗ trợ di dời vật nuôi;
– Hỗ trợ để tháo dỡ, phá dỡ, di dời đối với tài sản gắn liền với đất là phần công trình xây dựng theo giấy phép xây dựng có thời hạn theo pháp luật về xây dựng mà đến thời điểm thu hồi đất giấy phép đã hết thời hạn.
Bên cạnh đó, Điều này cũng bổ sung nội dung Ủy ban nhân dân cấp tỉnh căn cứ vào tình hình thực tế tại địa phương để quyết định biện pháp, mức hỗ trợ khác ngoài các khoản hỗ trợ đã nêu, để bảo đảm có chỗ ở, ổn định đời sống, sản xuất đối với người có đất thu hồi, chủ sở hữu tài sản cho từng dự án cụ thể.
Mặc dù nội dung bổ sung này chỉ cụ thể hóa thêm hai khoản hỗ trợ nhưng trên thực tế lại có tác động lớn, do những người dân có vật nuôi hoặc có phần công trình cần tháo dỡ, di dời khi bị thu hồi đất sẽ có căn cứ pháp luật rõ ràng để đưa ra yêu cầu khi lợi ích chính đáng của họ chưa được đảm bảo trong quá trình thu hồi đất.
Như vậy, Luật Đất đai 2024 sẽ góp phần đảm bảo an sinh xã hội và giảm thiểu các tác động tiêu cực lên sinh kế của các hộ nuôi vật nuôi hoặc có phần công trình cần tháo dỡ, đặc biệt do việc di dời vật nuôi, công trình có thể gây ra nhiều bất tiện, ảnh hưởng đến môi trường, tốn đáng kể chi phí và thời gian của người dân. Hỗ trợ này không chỉ giúp giảm bớt gánh nặng tài chính cho người dân mà còn có tác động giúp đảm bảo tiến độ tái định cư và thu hồi đất.
Theo Ngọc Anh – Công ty Luật FDVN
