Tại Đài Loan (Trung Quốc), một bé gái 13 tuổi tên Zhang vừa được chẩn đoán suy thận nặng, giai đoạn urê huyết – một trong những biến chứng nghiêm trọng nhất của bệnh thận mạn tính. Trước đó, Zhang là cô bé hoạt bát, lanh lợi, nhưng gần một năm qua, cha mẹ nhận thấy con có dấu hiệu đi tiểu nhiều lần, nước tiểu có bọt, người phù nhẹ. Tuy nhiên, do chủ quan và nghĩ đó là biểu hiện sinh lý bình thường của tuổi dậy thì, gia đình không đưa em đi khám sớm.
Mọi việc chỉ thực sự vỡ lở khi Zhang bất ngờ ngất xỉu tại trường và được đưa vào bệnh viện cấp cứu. Kết quả khiến cả gia đình sốc nặng. Người mẹ ngất lịm ngay trong bệnh viện, còn người cha thì đứng không vững, liên tục tự trách mình vì đã không phát hiện sớm tình trạng sức khỏe của con.
Bác sĩ Hong Yongxiang – chuyên khoa Thận học tại Đài Loan, người trực tiếp điều trị cho bệnh nhi – cho biết chỉ cần hỏi đúng ba câu liên quan đến thói quen ăn uống, ông đã xác định được nguyên nhân dẫn đến tình trạng nghiêm trọng của Zhang.
“Bé nghiện nước ngọt có ga và đồ ăn nhanh, đặc biệt là gà rán. Có ngày ăn 3 bữa toàn đồ chiên và uống nước ngọt thay nước lọc. Khi tôi hỏi lý do, bé chỉ đáp: ‘Vì nó ngon lắm, người lớn cũng mê mà’. Gia đình còn thường xuyên trữ nước ngọt trong tủ lạnh, khiến việc tiếp cận càng dễ dàng hơn”, bác sĩ kể lại.
Theo bác sĩ Hong, nước ngọt có chứa nhiều đường fructose – chất làm tăng phản ứng của thận với angiotensin II, một loại protein điều chỉnh lượng muối và nước trong cơ thể. Khi hoạt chất này tăng cao, muối sẽ bị giữ lại trong thận, dẫn đến rối loạn chuyển hóa, tăng nguy cơ tiểu đường, béo phì, huyết áp cao và cuối cùng là suy thận.
Chưa dừng lại ở đó, nước ngọt còn chứa axit photphoric – chất làm thay đổi môi trường pH trong nước tiểu, thúc đẩy hình thành sỏi thận và gây tổn thương thận nhanh chóng. Với trẻ em, hệ bài tiết và nội tạng còn non yếu nên tác hại càng lớn.
Song song với nước ngọt, việc thường xuyên tiêu thụ thực phẩm chiên rán và thịt chế biến sẵn như xúc xích, khoai tây chiên, gà rán… cũng góp phần đẩy nhanh tiến trình suy thận. Những loại thực phẩm này chứa nhiều dầu mỡ, protein và muối – gây mất cân bằng hệ vi sinh đường ruột, tạo ra các chất độc như amoniac, hợp chất lưu huỳnh làm suy giảm chức năng lọc máu.
Chế độ ăn nhiều chất béo và natri còn làm tăng nguy cơ tăng cân, rối loạn mỡ máu và huyết áp cao – các yếu tố hàng đầu gây tổn thương thận mạn tính.
Bác sĩ Hong cảnh báo, quan niệm suy thận chỉ xảy ra ở người lớn tuổi hoặc những người nghiện bia rượu là hoàn toàn sai lầm. Ngày nay, với lối sống hiện đại và chế độ ăn nhiều thực phẩm công nghiệp, trẻ em cũng đang trở thành đối tượng dễ bị tổn thương thận từ rất sớm.
Ông khuyến cáo các bậc phụ huynh cần chủ động phòng ngừa cho con trẻ:
Hạn chế nước ngọt có ga và đồ ăn nhanh trong khẩu phần ăn hàng ngày
Tập cho trẻ uống nước lọc, ăn rau xanh và trái cây tươi
Theo dõi các dấu hiệu bất thường như tiểu nhiều, tiểu bọt, phù nề… và đưa con đi khám sớm nếu nghi ngờ
Trang bị kiến thức dinh dưỡng cho trẻ, không chỉ cấm đoán mà giúp con hiểu rõ hậu quả của thực phẩm không lành mạnh
Ca bệnh của bé gái 13 tuổi là hồi chuông cảnh báo về hệ lụy của lối sống hiện đại và thói quen ăn uống sai lầm đang len lỏi vào từng gia đình. Thận không đợi đến tuổi già mới bị tổn thương. Những chai nước ngọt trong tủ lạnh, những bữa gà rán tiện lợi có thể đang âm thầm gây hại cho sức khỏe con trẻ mỗi ngày.
