Mới đây, BSCKII Dương Minh Tuấn, Khoa Nội tiết – Đái tháo đường, Bệnh viện Bạch Mai cho biết, nữ bệnh nhân là kế toán. Cô phát hiện mắc đái tháo đường type 1 từ năm 15 tuổi và được điều trị insulin đều đặn. Nhờ đó, sức khoẻ của bệnh nhân ổn định, làm việc bình thường. Tuy nhiên, vài năm gần đây, bệnh nhân tự ý bỏ insulin và chuyển sang chế độ ăn chay, cắt hoàn toàn tinh bột trong khẩu phần.
Sau khi bỏ insulin, bệnh nhân cảm thấy khỏe hơn, giảm cân và sinh hoạt bình thường, nên cho rằng bệnh đã khỏi. Tuy nhiên, bác sĩ Tuấn giải thích, trong giai đoạn này, mặc dù triệu chứng chưa rõ ràng, tổn thương vi mạch và các mạch máu lớn vẫn tiếp tục tiến triển âm thầm, tạo nên “khoảng lặng trước cơn bão” – thời điểm nguy hiểm nhất của bệnh.
Hậu quả nghiêm trọng đã xảy ra khi bệnh nhân bị nhồi máu não đa ổ ở tuổi 30, gây liệt nửa người phải, cơ thể suy kiệt nặng với chỉ số BMI chỉ còn 12,5 – thấp hơn rất nhiều so với mức bình thường từ 18,5 đến 22,9. Bệnh nhân cũng gặp phải tình trạng mất nước, tăng áp lực thẩm thấu máu, đường huyết cao và natri máu tăng, cùng nhiều biến chứng cấp tính khác của đái tháo đường.
Ngoài ra, bệnh nhân có nguy cơ mắc hội chứng refeeding – một rối loạn chuyển hóa nguy hiểm xảy ra khi cơ thể suy dinh dưỡng kéo dài được nuôi dưỡng lại quá nhanh bằng thức ăn hoặc truyền dinh dưỡng, đặc biệt là carbohydrate. Hội chứng này có thể gây rối loạn điện giải nghiêm trọng, suy tim, suy hô hấp. Nhờ được cấp cứu và điều trị tích cực, bệnh nhân đã dần ổn định.
Theo bác sĩ Tuấn, insulin là yếu tố thiết yếu, thậm chí “yếu tố sống còn” đối với bệnh nhân đái tháo đường type 1. Không có bất cứ chế độ ăn kiêng nào, kể cả ăn chay nghiêm ngặt, có thể thay thế insulin. Việc cắt bỏ hoàn toàn tinh bột không những không giúp khỏi bệnh mà còn làm tăng nguy cơ toan ceton, suy dinh dưỡng, giảm sức đề kháng và rối loạn điện giải. Bỏ thuốc khiến đường huyết tăng cao, làm hẹp mạch máu, hình thành cục máu đông và gây ra các biến chứng nghiêm trọng.
Ăn chay hợp lý, đủ năng lượng và cân đối các nhóm chất vẫn có thể mang lại lợi ích sức khỏe cho bệnh nhân đái tháo đường. Tuy nhiên, việc áp dụng chế độ ăn một cách cực đoan, tự ý bỏ thuốc hoặc insulin mà không có chỉ định của bác sĩ sẽ dẫn tới hậu quả nguy hiểm, thậm chí đe dọa tính mạng.
Hiện tại, bệnh nhân đã qua giai đoạn nguy kịch, sức khỏe dần ổn định và được xuất viện sau khi điều chỉnh chế độ dinh dưỡng và điều trị tích cực.
Bác sĩ Dương Minh Tuấn khuyến cáo người bệnh không được tự ý bỏ insulin hoặc thuốc điều trị khi chưa có sự tư vấn và chỉ định từ bác sĩ chuyên khoa. Đồng thời, không nên tin tưởng tuyệt đối vào các thông tin chưa được kiểm chứng từ các hội nhóm hoặc cá nhân không có chuyên môn. Mọi chế độ ăn uống, kể cả ăn chay, cần được xây dựng dựa trên tình trạng bệnh lý, nhu cầu năng lượng và dưới sự giám sát y tế chặt chẽ. Điều trị đái tháo đường là hành trình lâu dài và đòi hỏi sự tuân thủ nghiêm túc, vì cảm giác khỏe hơn chỉ là biểu hiện tạm thời, không đồng nghĩa bệnh đã khỏi mà thường là dấu hiệu của biến chứng đang âm thầm tiến triển.
