Trong cuộc phỏng vấn độc quyền với NBC News ngày 30/3, Tổng thống Trump không giấu nổi sự thất vọng khi đề cập đến những phát ngôn gần đây của ông Putin. Nhà lãnh đạo Nga đã công khai đặt câu hỏi về tính hợp pháp của Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky, thậm chí gợi ý rằng Kiev cần một chính phủ chuyển tiếp và tổ chức bầu cử mới. Điều này, theo ông Trump, là “không đúng hướng”.
“Tôi rất tức giận, bực mình, khi ông Putin bắt đầu công kích uy tín của Zelensky. Nếu đòi hỏi lãnh đạo mới, làm sao chúng ta có thể đạt thỏa thuận hòa bình trong thời gian ngắn? Điều đó chẳng giúp gì cả,” ông Trump nói với người dẫn chương trình Kristen Welker của “Gặp gỡ báo chí”.
Nhà lãnh đạo Mỹ cho rằng những động thái này của ông Putin đang làm phức tạp hóa nỗ lực chấm dứt “cuộc đổ máu” ở Ukraine – một ưu tiên hàng đầu trong chính sách đối ngoại của ông kể từ khi nhậm chức. Dù từng chỉ trích ông Zelensky là “nhà độc tài” và bày tỏ sự chán nản với cách Kiev xử lý xung đột, ông Trump giờ đây dường như chuyển hướng sự bất mãn sang Moscow.
Các tổng thống Nga và Mỹ trong một cuộc gặp. (Ảnh: AP)
Để gia tăng áp lực, ông Trump đe dọa sẽ áp dụng “thuế quan thứ cấp” – một biện pháp trừng phạt kinh tế nhắm vào các quốc gia mua dầu và khí đốt từ Nga. “Nếu tôi không thể đạt thỏa thuận với Nga để dừng xung đột, và nếu tôi cho rằng đó là lỗi của họ – mà chưa chắc đã vậy – thì tôi sẽ áp thuế lên tất cả dầu mỏ xuất khẩu từ Nga,” ông Trump tuyên bố.
Cụ thể, ông đề xuất mức thuế 25% đối với dầu Nga nhập vào Mỹ, đồng thời cảnh báo các quốc gia khác rằng nếu tiếp tục mua năng lượng từ Moscow, họ sẽ đối mặt với thuế suất từ 25% đến 50% khi giao dịch với Washington. Theo giới quan sát, các nước chịu ảnh hưởng lớn nhất có thể là Trung Quốc, Ấn Độ, Thổ Nhĩ Kỳ và Brazil – những khách hàng hàng đầu của dầu mỏ Nga.
“Điều đó có nghĩa là nếu bạn mua dầu từ Nga, bạn sẽ không thể làm ăn tại Mỹ. Đây là cách chúng tôi buộc họ phải nghiêm túc,” Tổng thống Mỹ nhấn mạnh. Ông cũng tiết lộ kế hoạch trò chuyện với ông Putin trong tuần này để trực tiếp truyền tải thông điệp.
Dù bày tỏ sự giận dữ, ông Trump khẳng định vẫn duy trì “mối quan hệ tốt” với ông Putin. “Ông ấy biết tôi đang không hài lòng, nhưng tôi tin rằng nếu ông ấy làm đúng, mọi chuyện sẽ sớm hạ nhiệt,” ông nói. Đây không phải lần đầu tiên hai nhà lãnh đạo trao đổi trong thời gian gần đây. Trước đó, ông Trump từng tiết lộ một cuộc gọi với ông Putin, trong đó ông nhấn mạnh mong muốn Nga thay đổi lập trường.
Tuy nhiên, phía Nga dường như chưa sẵn sàng nhượng bộ. Nhà đàm phán Grigory Karasin của Moscow hôm 30/3 cảnh báo rằng một lệnh ngừng bắn toàn diện có thể phải đợi đến năm 2026, làm dấy lên nghi ngờ về ý định thực sự của Kremlin. Ukraine cũng cáo buộc Nga cố tình kéo dài đàm phán để tiếp tục các chiến dịch quân sự.
Trong khi đó, Bộ Quốc phòng Nga vừa công bố lực lượng của họ đã chiếm thêm hai ngôi làng ở Ukraine – Shchebraki (vùng Zaporizhzhia) và Panteleimonivka (vùng Donetsk) – cho thấy chiến sự vẫn chưa có dấu hiệu hạ nhiệt.
Tuyên bố của ông Trump không chỉ gây áp lực lên Nga mà còn làm nóng lên mối quan ngại về an ninh tại châu Âu. Cuối tuần qua, một tài liệu chiến lược mật của Lầu Năm Góc bị rò rỉ cho thấy Mỹ “sẽ không hỗ trợ châu Âu nếu Nga tấn công”. Bộ trưởng Quốc phòng Pete Hegseth giải thích rằng Washington đang tập trung nguồn lực để đối phó với Trung Quốc, khiến khả năng hỗ trợ đồng minh châu Âu trở nên hạn chế.
Trước tình hình này, Anh và Pháp đang gấp rút lên kế hoạch cử một nhóm chuyên gia đến Kiev để thảo luận về việc thành lập “lực lượng đảm bảo an ninh” cho Ukraine sau khi đạt được thỏa thuận ngừng bắn. Động thái này phản ánh nỗ lực của châu Âu trong việc tự chủ hơn về mặt quân sự, giữa lúc sự cam kết của Mỹ bị đặt dấu hỏi.
Dù thúc đẩy mạnh mẽ việc chấm dứt xung đột, ông Trump thừa nhận Nga có thể đang cố tình trì hoãn. “Họ muốn thấy chiến tranh kết thúc, nhưng hành động lại cho thấy điều ngược lại,” ông nhận xét. Lập trường cứng rắn của ông Putin, cùng với những bước tiến quân sự gần đây của Nga, khiến viễn cảnh hòa bình vẫn mờ mịt.
