Trong bối cảnh xung đột ở Ukraine đang kéo dài, sự hỗ trợ quân sự từ Mỹ đã trở thành yếu tố sống còn đối với Kiev. Mới đây, một tướng lĩnh hàng đầu của Ukraine, Trung tướng Ihor Romanenko, đã cảnh báo rằng Ukraine chỉ có thể "cầm cự được 6 tháng" nếu không nhận được viện trợ quân sự từ Washington. Tuyên bố này diễn ra trong một bối cảnh đầy căng thẳng, khi khả năng cắt giảm viện trợ từ Mỹ đang ngày càng trở nên hiện hữu.
Tổng thống Volodymyr Zelenskyy đã không giấu giếm mối lo ngại về tương lai của Ukraine nếu nguồn hỗ trợ từ Mỹ bị cắt đứt. Trả lời phỏng vấn trên chương trình Meet the Press của NBC, ông Zelenskyy cho biết: “Chúng tôi sẽ có ít cơ hội sống sót nếu không có sự hỗ trợ của Mỹ.” Lời phát biểu này không chỉ phản ánh thực trạng căng thẳng giữa Ukraine và các đối tác phương Tây, mà còn là sự lo lắng về khả năng kéo dài cuộc chiến và bảo vệ chủ quyền quốc gia.
Thực tế là Ukraine đã nhận được tổng cộng 175 tỷ USD viện trợ quân sự từ Mỹ kể từ khi chiến sự nổ ra vào tháng 2/2022. Tuy nhiên, không ít dấu hiệu cho thấy sự ủng hộ từ Washington không còn chắc chắn như trước. Tháng 12 năm 2024, cựu Tổng thống Donald Trump đã tuyên bố ông sẵn sàng cân nhắc cắt giảm viện trợ quân sự cho Ukraine, đồng thời gây ra sóng gió trong nội bộ chính trị của cả Ukraine và Mỹ.
Trong bối cảnh này, châu Âu đang phải đối mặt với một bài toán khó khi không thể thay thế nguồn viện trợ quân sự mà Mỹ cung cấp. Trung tướng Romanenko cho biết: “Chúng tôi sẽ không thể tồn tại lâu nếu thiếu viện trợ quân sự của Mỹ. Châu Âu không thể thay thế được viện trợ của Mỹ.” Dù EU đã cam kết cung cấp hỗ trợ cho Ukraine, nhưng thực tế là nhiều quốc gia trong khối như Hungary và Slovakia vẫn giữ thái độ hoài nghi đối với viện trợ quân sự, gây trở ngại lớn cho các quyết định chung của EU.
Sự thiếu hụt viện trợ từ Mỹ, cộng thêm sự phản đối từ một số quốc gia thành viên EU, khiến Ukraine rơi vào tình trạng khó khăn khi tìm kiếm nguồn lực thay thế. Trong khi đó, các quốc gia EU cũng không thể nhanh chóng mở rộng quy mô sản xuất vũ khí và đạn dược để đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng của Ukraine.
Trong khi tình hình chiến sự chưa có dấu hiệu lắng xuống, Ukraine còn phải đối mặt với một mối lo ngại khác khi không được tham gia vào các cuộc đàm phán hòa bình giữa Mỹ và Nga. Mới đây, một cuộc họp về việc chấm dứt xung đột đã được tổ chức tại Riyadh (Ả Rập Xê Út), nhưng Ukraine không được mời tham gia.
Tổng thống Zelenskyy đã nhấn mạnh rằng Ukraine phải có mặt trong bất kỳ cuộc đàm phán nào liên quan đến kết thúc xung đột. Tuy nhiên, với những động thái gần đây từ phía Mỹ và Nga, khả năng Ukraine bị gạt ra ngoài tiến trình hòa bình là rất lớn. Các quan chức Ukraine lo ngại rằng họ có thể bị ép buộc phải chấp nhận một thỏa thuận không có lợi cho quốc gia này.
Trong khi đó, EU đang chịu áp lực ngày càng gia tăng để thay thế nguồn viện trợ quân sự từ Mỹ. Tuy nhiên, với những quan điểm khác nhau trong khối, việc đưa ra một chiến lược chung là điều không dễ dàng. Tại Hội nghị An ninh Munich, Tổng thống Zelenskyy đã kêu gọi châu Âu xây dựng một quân đội riêng, khẳng định rằng nếu Mỹ không còn sẵn sàng hỗ trợ, EU sẽ phải chủ động bảo vệ an ninh khu vực.
Trong những ngày qua, những dấu hiệu từ phía Mỹ và châu Âu đang cho thấy một viễn cảnh không mấy sáng sủa cho Ukraine. Khi được hỏi về khả năng duy trì sức chiến đấu nếu viện trợ từ Mỹ bị cắt, ông Romanenko chia sẻ: “Chúng tôi đã biết trước viễn cảnh này. Trong một giai đoạn khi viện trợ bị đình trệ, chúng tôi đã mất đi một số thành trì chiến lược và phải trả cái giá bằng hàng nghìn sinh mạng.”
Những khó khăn trong việc duy trì các chiến dịch quân sự tại Donbass, nơi lực lượng Ukraine gặp phải tình trạng thiếu đạn dược nghiêm trọng, là một minh chứng rõ ràng nhất cho sự phụ thuộc vào viện trợ quân sự từ bên ngoài. Một sĩ quan quân đội Ukraine tại Donbass chia sẻ: “Khi viện trợ bị đình trệ, chúng tôi chỉ có thể bắn 5 quả đạn pháo mỗi ngày, trong khi Nga có thể bắn hàng trăm quả đạn pháo vào chúng tôi.”
