Cả hai vợ chồng đều làm nghề kinh doanh hoa quả tại khu chợ địa phương. Gần đây, người chồng cảm thấy mệt mỏi kéo dài, sau đó xuất hiện đau âm ỉ vùng hạ sườn phải. Khi đi khám tại bệnh viện tuyến tỉnh, bác sĩ phát hiện có khối u kích thước khoảng 6 cm trong gan, nghi ngờ là u ác tính nên chuyển tiếp lên bệnh viện tuyến trên.
Tại Bệnh viện K, các bác sĩ không chỉ xác nhận chẩn đoán ung thư gan cho người chồng mà còn phát hiện người vợ cũng có dấu hiệu bất thường: da sạm, môi thâm, mắt vàng nhẹ. Kiểm tra cho thấy chị có khối u gan lớn hơn chồng, đang chèn ép và gây giãn đường mật – một tình trạng nghiêm trọng hơn.
Theo BS Hà Hải Nam, Phó Trưởng khoa Ngoại bụng, Bệnh viện K, nguyên nhân của cả hai trường hợp được xác định là do thói quen ăn uống không an toàn. Trong quá trình buôn bán, cặp vợ chồng thường giữ lại các loại trái cây đã dập nát, nấm mốc hoặc gần hết hạn sử dụng. Thay vì bỏ đi, họ cắt phần hỏng rồi để tủ lạnh ăn dần, với suy nghĩ rằng “phần còn lại vẫn lành”.
Tuy nhiên, theo bác sĩ Nam, đây là thói quen cực kỳ nguy hiểm, khiến họ vô tình đưa aflatoxin – độc tố sinh ra từ nấm mốc – vào cơ thể suốt thời gian dài. Aflatoxin, đặc biệt là aflatoxin B1, là một trong những chất gây ung thư mạnh nhất từng được biết đến. Chỉ với liều lượng 1 mg đã có thể gây ung thư gan, trong khi 20 mg có thể gây tử vong cấp tính.
PGS.TS Phạm Cẩm Phương – Giám đốc Trung tâm Ung bướu và Y học hạt nhân, Bệnh viện Bạch Mai – cảnh báo: aflatoxin không bị phân hủy trong quá trình nấu nướng thông thường. Vì vậy, việc cắt bỏ phần hỏng rồi ăn phần “có vẻ lành” hoàn toàn không giúp loại bỏ độc tố này.
Aflatoxin thường được tìm thấy trong các loại thực phẩm đã mốc như lạc, ngô, gạo, hạt hướng dương, bánh mì, trái cây để lâu ngày hoặc nấm ngâm nước. Việc tiếp xúc lâu dài với aflatoxin là nguyên nhân hàng đầu gây tổn thương gan, dẫn đến ung thư gan nguyên phát.
Ung thư gan hiện đang là căn bệnh ung thư có tỷ lệ tử vong cao nhất tại Việt Nam và có xu hướng ngày càng trẻ hóa. Bệnh tiến triển âm thầm, ít biểu hiện đặc hiệu ở giai đoạn đầu, khiến nhiều người phát hiện khi đã ở giai đoạn muộn, điều trị khó khăn.
Các biện pháp phòng ngừa ung thư gan:
Tiêm vaccine viêm gan B đầy đủ, nhất là trẻ sơ sinh và người có nguy cơ cao
Khám sức khỏe định kỳ, đặc biệt là siêu âm gan mỗi 6 tháng đối với người có tiền sử bệnh lý gan
Tuyệt đối không sử dụng thực phẩm đã mốc, lên men bất thường hoặc có dấu hiệu hư hỏng
Hạn chế bia rượu, đồ sống, các chất kích thích và không tự ý lạm dụng thuốc
Những người bị viêm gan virus, xơ gan, tiểu đường, béo phì, nghiện rượu hoặc có thói quen ăn uống thiếu an toàn nên được tầm soát ung thư gan định kỳ.
Thói quen ăn tiết kiệm không đúng cách, tưởng chừng vô hại lại có thể là nguyên nhân dẫn đến hậu quả nghiêm trọng cho sức khỏe. Hãy nói “không” với thực phẩm mốc dù chỉ một phần vì mạng sống của bạn và người thân có thể bị đe dọa từng ngày mà không hề hay biết.
