Liên quan đến xảy ra vụ cháy tại bãi trông giữ ô tô, xe máy ở khu vực chân cầu Vĩnh Tuy (phường Hồng Hà, Hà Nội) xảy ra trưa ngày 30/8, luật sư Hoàng Văn Hà - Công ty luật ARC Hà Nội phân tích dưới góc độ pháp lý.
Trước hết, cần xác định trách nhiệm của cơ quan quản lý nhà nước. Cơ quan chức năng có nghĩa vụ kiểm tra, giám sát việc cấp phép và hoạt động của bãi xe, nhất là công tác phòng cháy chữa cháy (PCCC). Nếu có dấu hiệu buông lỏng quản lý, cấp phép trái quy định hoặc không xử lý kịp thời các vi phạm, thì có thể bị xem xét trách nhiệm hành chính, thậm chí dân sự.
Đối với người trực tiếp gây ra đám cháy, căn cứ Điều 584 Bộ luật Dân sự 2015, bất kỳ ai có hành vi gây thiệt hại đến tài sản của người khác đều phải bồi thường toàn bộ giá trị thiệt hại thực tế, bao gồm chi phí khắc phục và các lợi ích liên quan. Trường hợp nguyên nhân cháy bắt nguồn từ sự bất cẩn hoặc vi phạm quy định PCCC của một cá nhân, người đó sẽ phải chịu trách nhiệm bồi thường trực tiếp cho chủ tài sản bị thiệt hại.
Về phía chủ bãi trông giữ xe, khi nhận trông giữ tài sản, họ đã phát sinh trách nhiệm theo hợp đồng gửi giữ. Đồng thời, phương tiện cơ giới và xăng dầu được pháp luật xác định là “nguồn nguy hiểm cao độ” theo Điều 601 Bộ luật Dân sự 2015. Chủ thể quản lý nguồn nguy hiểm này phải bồi thường thiệt hại ngay cả khi không có lỗi, trừ khi chứng minh được thiệt hại hoàn toàn do sự kiện bất khả kháng. Do đó, chủ bãi xe khó tránh khỏi trách nhiệm bồi thường nếu để xảy ra cháy nổ mà công tác PCCC không bảo đảm.
Đối với cơ quan bảo hiểm, việc chi trả bồi thường được xem xét dựa trên loại hình bảo hiểm mà bãi xe hoặc chủ phương tiện đã tham gia. Bảo hiểm trách nhiệm dân sự bắt buộc của xe cơ giới chỉ bồi thường cho bên thứ ba khi xe tham gia giao thông gây tai nạn, do đó sẽ không chi trả trong trường hợp xe bị cháy khi đang gửi bãi. Ngược lại, nếu chủ xe có tham gia bảo hiểm vật chất xe (tự nguyện), doanh nghiệp bảo hiểm sẽ thanh toán theo giá trị thực tế, trong phạm vi số tiền bảo hiểm đã ký kết. Sau đó, công ty bảo hiểm có quyền truy đòi người có lỗi hoặc chủ bãi xe để thu hồi khoản đã chi trả.
Ở góc độ hình sự, nếu cơ quan điều tra xác định vụ cháy do hành vi vi phạm quy định về PCCC gây ra hậu quả nghiêm trọng, người có lỗi có thể bị truy cứu trách nhiệm theo Điều 313 Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi 2017), với mức hình phạt cao nhất lên đến 12 năm tù. Đây là chế tài nghiêm khắc nhằm răn đe và bảo đảm an toàn công cộng.
Về phía người dân bị thiệt hại, để bảo vệ quyền lợi, cần nhanh chóng thu thập và lưu giữ các chứng cứ quan trọng như vé gửi xe, hợp đồng trông giữ, giấy đăng ký xe, hình ảnh hiện trường, biên bản của cơ quan PCCC và Công an. Đồng thời, cần gửi yêu cầu bồi thường tới chủ bãi xe, người gây cháy hoặc doanh nghiệp bảo hiểm (nếu có hợp đồng bảo hiểm vật chất). Trường hợp không đạt được thỏa thuận, người dân hoàn toàn có quyền khởi kiện ra Tòa án để yêu cầu bồi thường theo pháp luật dân sự, hoặc làm đơn tố giác đến cơ quan Công an nếu phát hiện dấu hiệu vi phạm hình sự.
Vụ cháy bãi xe dưới chân cầu Vĩnh Tuy không chỉ gây tổn thất tài sản cho nhiều gia đình, mà còn gióng lên hồi chuông cảnh báo về công tác quản lý an toàn PCCC tại các bãi trông giữ phương tiện trong khu dân cư. Người dân nên chủ động mua bảo hiểm vật chất cho phương tiện, lưu giữ hợp đồng gửi giữ và các giấy tờ pháp lý liên quan để có cơ sở pháp lý vững chắc khi rủi ro xảy ra.
Ở một diễn biến khác, ngày 31/8, Sở Xây dựng Tp. Hà Nội sẽ tổ chức họp với đơn vị quản lý cầu và tư vấn giám sát để đánh giá vụ việc và nghe các bên đề xuất giải pháp sau vụ cháy bãi trông, giữ ô tô xe máy dưới chân cầu Vĩnh Tuy.
