Một đĩa bầu đắng – có thể độc hơn cả thạch tín
Bầu, mướp, bí… đều thuộc họ Cucurbitaceae (bầu bí). Trong điều kiện bất thường, chúng có thể sản sinh ra một loại chất đắng cực độc gọi là Cucurbitacin (cucurbitaxin).
Chất này gây độc cho tế bào và có thể khiến người ăn xuất hiện triệu chứng ngộ độc chỉ sau 10 phút đến 2 giờ: buồn nôn, tiêu chảy, xuất huyết tiêu hoá, tổn thương gan thận, rụng tóc… thậm chí tử vong.
Hiện nay đã biết hơn 20 loại cucurbitaxin, trong đó các loại C, D, E, I từng gây chết người.
Ví dụ:
Cucurbitacin D có độc tính cao hơn cả thạch tín – chỉ 5mg/kg thể trọng chuột đã gây chết.
Trong khi thạch tín (asen) cần tới 20mg/kg mới đạt mức này.
Thực tế đã ghi nhận nhiều ca chỉ ăn vài miếng đã nôn ói, tiêu chảy, thậm chí xuất huyết tiêu hoá cấp, tổn thương gan nặng.
Có người chỉ ăn thịt kho với bầu hơi đắng, sau đó dùng cùng chiếc chảo chưa rửa nấu tiếp món khác, cũng bị ngộ độc.
Lời khuyên:
Gặp vị đắng – đừng nuốt! Nhổ ra ngay, không ăn thêm!
Vứt bỏ cả đĩa, đừng chỉ gắp riêng phần đắng.
Rửa kỹ dụng cụ nấu nướng nếu đã tiếp xúc với rau quả bị đắng.
Những loại quả có thể chứa độc:
Các loại rau củ quả họ bầu bí như:
Bầu, mướp, bí xanh, bí đỏ, dưa chuột, bí ngòi…
Trái cây như dưa hấu, dưa lưới cũng thuộc nhóm này.
Bình thường, các giống trồng phổ biến đã được chọn lọc nên ít hoặc không có cucurbitaxin.
Tuy nhiên, vẫn có trường hợp đặc biệt:
Cây “lùi giống” do biến đổi gene hoặc điều kiện môi trường (hạn hán, lạnh...) khiến quay về trạng thái hoang dại.
Hạt giống lai với cây dại hoặc bị thụ phấn chéo với giống hoang dại → quả thu được dễ bị đắng.
Đừng “liều mạng” với vị đắng!
Cơ thể mỗi người phản ứng khác nhau, có thể bạn từng ăn phải quả đắng nhưng không sao, nhưng không có lần thứ hai may mắn.
Trừ khử đắng duy nhất được chấp nhận: khổ qua (mướp đắng)
Khổ qua cũng thuộc họ bầu bí, chứa một ít cucurbitaxin, nhưng vị đắng chủ yếu do Momordicoside (chất đặc trưng của khổ qua) – không gây ngộ độc nếu ăn bình thường.
Nếu bạn không chịu được vị đắng của khổ qua, không ăn cũng không sao.
