Chỉ vì tiếc một đôi đũa gỗ đã sử dụng suốt 5 năm, người phụ nữ này suýt đánh đổi bằng chính mạng sống của mình khi bị phát hiện nhiễm chất độc Aflatoxin – loại độc tố nấm mốc cực mạnh, được Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) xếp vào nhóm gây ung thư hàng đầu.
Bà Lưu (khoảng 50 tuổi, sống tại Trịnh Châu, tỉnh Hà Nam, Trung Quốc) được người thân đưa vào bệnh viện cấp cứu trong tình trạng đau bụng dữ dội, nôn mửa và tiêu chảy liên tục. Ban đầu, bác sĩ nghi ngờ bà bị ngộ độc thực phẩm thông thường. Tuy nhiên, kết quả nội soi và xét nghiệm dịch dạ dày đã khiến họ “sốc nặng” khi phát hiện Aflatoxin – một trong những loại độc tố nấm mốc mạnh nhất, độc tính cao gấp 68 lần thạch tín.
Loại chất này không chỉ gây tổn thương tức thì cho hệ tiêu hóa mà còn tấn công trực tiếp vào gan, phá hủy tế bào gan, gây rối loạn chuyển hóa và có thể dẫn đến tử vong nếu không được điều trị kịp thời. “Không phải ai nhiễm aflatoxin cũng phát bệnh ngay, nhưng nếu cơ thể yếu hoặc gan đã bị tổn thương, chỉ một bữa ăn nhiễm độc cũng có thể khiến tình trạng trở nên nghiêm trọng”, bác sĩ điều trị cho biết.
Qua khai thác tiền sử, bà Lưu cho biết suốt 5 năm qua chỉ dùng duy nhất một đôi đũa gỗ để ăn uống, chưa từng thay mới. Dù đôi đũa đã sần sùi, trầy xước và từng mốc đen nhiều lần, bà vẫn giữ lại dùng tiếp sau khi rửa hoặc luộc qua nước sôi.
Aflatoxin – độc tố âm thầm giết gan
Chuyên gia cho rằng chính thói quen sử dụng đũa cũ suốt thời gian dài là nguyên nhân khiến bà Lưu bị phơi nhiễm aflatoxin một cách âm thầm. Lượng độc tố tích tụ trong thời gian dài có thể không gây triệu chứng rõ ràng ngay lập tức, nhưng lại làm gan suy yếu dần. Khi ăn phải thực phẩm có độc tố cùng lúc, nguy cơ ngộ độc cấp tính là rất cao.
Trường hợp của bà Lưu đặc biệt nguy hiểm khi trong bữa ăn cuối cùng trước khi nhập viện, bà đã dùng đũa gắp thức ăn mà không rửa lại do quá vội. Việc này có thể là “giọt nước tràn ly”, khiến độc tố tấn công mạnh và gây nên cơn đau dữ dội.
May mắn thay, nhờ được giải độc kịp thời và điều trị tích cực, bà Lưu đã qua cơn nguy kịch. Tuy nhiên, các bác sĩ cảnh báo trường hợp này là lời nhắc nhở rõ ràng rằng: những vật dụng tưởng chừng vô hại trong bếp, nếu không vệ sinh và thay thế đúng cách, hoàn toàn có thể trở thành “nguồn sát thủ” tiềm ẩn.
Những thứ dễ nhiễm Aflatoxin không nên xem thường
Aflatoxin là chất do nấm Aspergillus flavus và Aspergillus parasiticus sinh ra, thường phát triển trong môi trường ẩm mốc, nhiệt độ cao. Ngoài đũa mốc, chúng còn ẩn náu trong nhiều thực phẩm và vật dụng quen thuộc như:
Trái cây dập nát, hư hỏng (cam, nho, chuối…): Những vết mốc nhỏ mắt thường thấy được hoặc không đều có thể chứa aflatoxin.
Ngũ cốc và hạt bảo quản lâu ngày (gạo, đậu, ngô…): Nếu để nơi ẩm thấp hoặc không kín, nấm mốc có thể phát triển và sinh độc.
Gia vị và bột khô (ớt bột, bột nghệ, bột mì…): Rất dễ bị mốc mà không phát hiện được bằng mắt thường.
Dụng cụ gỗ, tre như thớt, đũa, bát: Qua thời gian dài sử dụng, dễ bị nứt, bám cặn và trở thành ổ phát sinh độc tố.
Điều nguy hiểm là aflatoxin không bị phân hủy dù nấu ở nhiệt độ cao, rửa sạch hay luộc nước sôi. Ngay cả khi cắt bỏ phần nấm mốc trên thực phẩm cũng không loại bỏ được độc tố đã lan rộng.
Đũa gỗ bao lâu nên thay?
Để phòng ngừa aflatoxin từ đũa, chuyên gia khuyến cáo:
Chỉ nên dùng đũa gỗ hoặc tre tối đa 3 – 6 tháng rồi thay mới.
Nếu đũa bị đổi màu, nứt, có mùi lạ hay bề mặt sần sùi thì cần bỏ ngay.
Sau khi rửa nên phơi khô hoàn toàn, không để trong môi trường ẩm hoặc gần bồn rửa.
Tránh để đũa chung với các dụng cụ còn ướt.
Có thể thay thế bằng đũa inox, nhựa chịu nhiệt, hoặc gỗ ép kháng khuẩn, nhưng cũng cần thay định kỳ.
Sự việc của bà Lưu không chỉ là một tai nạn hy hữu, mà là hồi chuông cảnh tỉnh về việc sử dụng và bảo quản vật dụng bếp núc đúng cách. Đừng để sự chủ quan, tiết kiệm sai chỗ trở thành cái giá quá đắt cho sức khỏe – thậm chí là tính mạng của chính mình.
