Thu nhập "trên trời rơi xuống"
Phản ánh đến Đầu tư Tài chính, anh Nguyễn Mạnh Thắng (38 tuổi) ở Thanh Xuân, Hà Nội cho biết, khi vào kiểm tra thông tin quyết toán thuế trên eTax Mobile thì phát hiện năm 2023, anh bị kê khai một khoản thu nhập “trên trời rơi xuống” khoảng 173 triệu đồng, trong khi không hề nhận được. Anh Thắng nhớ lại, đây là doanh nghiệp mình từng làm việc từ năm 2012 – 2014.
“Họ đang kê khống thu nhập, tôi đã nghỉ làm hơn 10 năm, hiện tôi đã gọi lên cơ quan thuế Thanh Xuân để được hướng dẫn xử lý”, anh Thắng bức xúc.
Anh Toàn phản ánh đã bị một doanh nghiệp tự ý kê khai thu nhập gần 50 triệu đồng/ năm mặc dù anh không biết công ty này. Ảnh: NVCC.
Trong hoàn cảnh tương tự, theo anh Huỳnh Văn Toàn (32 tuổi) ở Vũng Tàu, đầu năm 2025 anh kiểm tra trên ứng dụng eTax Mobile mới phát hiện ra năm 2022 và 2023 anh bị một doanh nghiệp trên địa bàn Hồ Chí Minh kê khai hơn 50 triệu đồng thu nhập mỗi năm.
“Tôi không biết công ty đó, và không nhận được thu nhập như trên hệ thống thuế”, anh Toàn lo lắng.
Xử nghiêm DN khai khống trả thu nhập cho người nộp thuế
Trả lời VietnamFinance, bà Hoàng Thị Trà Hương, Phó Giám đốc Trung tâm Biznext thuộc FPT IS cho biết, trường hợp nhiều cá nhân phát hiện mã số thuế của mình bị sử dụng tính thuế TNCN cho những khoản thu nhập mà thực chất mình không nhận được khá phổ biến và có thể làm ảnh hưởng đến quá trình quyết toán và hoàn thuế TNCN.
Bà Hoàng Thị Trà Hương, Phó Giám đốc Trung tâm Zbiz.
Việc này có thể khiến cho người nộp thuế (NNT) gặp các rủi ro về thuế TNCN. Thứ nhất, NNT không thực nhận thu nhập nêu trên nhưng vẫn phải chịu nghĩa vụ thuế. Tiếp theo, việc này có thể khiến cho NNT phải chịu thuế TNCN ở ngưỡng cao hơn của bậc thuế luỹ tiến.
Để tránh ảnh hưởng đến quá trình quyết toán thuế TNCN, bà Trà Hương cho rằng việc đầu tiên cần làm là liên hệ ngay đến doanh nghiệp sử dụng thông tin của mình bất hợp pháp để yêu cầu doanh nghiệp nộp tờ khai điều chỉnh.
Trong trường hợp doanh nghiệp không hợp tác hoặc không liên lạc được, cá nhân cần thông tin kịp thời cho cơ quan thuế nơi cấp mã số thuế cá nhân và cơ quan thuế nơi đang quản lý đơn vị khai khống thu nhập, để cơ quan thuế có cơ sở kiểm tra, xác minh xử lý hành vi vi phạm đối với tổ chức chi trả thu nhập theo quy định, không làm ảnh hưởng đến cá nhân.
Đối với doanh nghiệp khi nhận phản ánh, yêu cầu từ người lao động, cá nhân về hành vi khai sai của mình, cần điều chỉnh giảm ngay thời điểm đó nhằm khắc phục kịp thời hậu quả.
“Trường hợp cố tình vi phạm sẽ bị xử phạt theo luật quản lý thuế số 38 năm 2019 và pháp luật khác có liên quan. Nghiêm trọng hơn sẽ bị xử lý theo điều 200, Bộ luật hình sự về tội trốn thuế”, bà Hương nói thêm.
Trong thư ngỏ mới nhất gửi đến các tổ chức, cá nhân trả thu nhập, Cục Thuế cũng đã lưu ý về việc cung cấp thông tin số thuế TNCN nộp thay cho cá nhân.
Cụ thể, các doanh nghiệp thực hiện cung cấp thông tin về số tiền thuế TNCN đã nộp thay cho từng cá nhân theo chứng từ gồm: Thông tin chung của chứng từ nộp ngân sách nhà nước; thông tin chi tiết của từng cá nhân được khấu trừ nộp thay như mã số thuế, tên người nộp thuế, số tiền thuế đã khấu trừ, số tiền đã nộp ngân sách nhà nước, số thuế đã nộp thừa kỳ trước được bù trừ (nếu có).
Ngay sau khi hoàn thành nộp thuế, tổ chức chi trả thu nhập cung cấp thông tin tới Cơ quan thuế bằng phương pháp điện tử thông qua Cổng thông tin điện tử của Cục thuế.
Trước đó, Cục Thuế cũng thông tin, có nhiều trường hợp doanh nghiệp sử dụng thông tin của cá nhân (Tên, MST, số CCCD) để kê khai, tính chi phí tiền lương, tiền công khi xác định nghĩa vụ thuế thu nhập doanh nghiệp trong khi không phát sinh trả thu nhập trên thực tế, có thể gây ảnh hưởng đến nghĩa vụ quyết toán thuế TNCN của cá nhân.
Về giải pháp, Cục Thuế đã triển khai nâng cấp ứng dụng eTax Mobile, iCanhan từ đó hỗ trợ cá nhân gửi thông tin phản hồi bằng phương thức điện tử cho cơ quan thuế về việc bị khai sai hoặc khai khống thu nhập.
Khi NNT gửi phản hồi qua eTax Mobile hoặc iCanhan, hệ thống sẽ tự động gửi thông tin phản hồi về địa chỉ thư điện tử của doanh nghiệp bị phản ánh, đồng thời gửi cho cơ quan thuế quản lý doanh nghiệp và cơ quan thuế đang xử lý hồ sơ cho NNT.
Trên cơ sở thông tin do NNT cung cấp, Cơ quan thuế kịp thời có biện pháp kiểm tra, xác minh thông tin và có biện pháp xử lý nghiêm minh đối với doanh nghiệp này.
