Theo Phụ nữ số, câu chuyện về nữ bác sĩ 27 tuổi ở Trung Quốc đang gây xôn xao dư luận khi cô bất ngờ phát hiện mình nhiễm HIV.
Mọi việc bắt đầu từ một cuộc gọi từ Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh (CDC). “Chúng tôi từ Trung tâm Kiểm soát bệnh tật, kết quả HIV của cô là dương tính”, nhân viên CDC thông báo. Cô bác sĩ trẻ sững sờ và lập tức phản ứng: “Không thể nào! Các anh chắc chắn nhầm rồi, tôi không hề có nguy cơ lây nhiễm!”.
Dù được CDC khuyên nên kiểm tra lại, cô vẫn tin rằng đây là sai sót. Tuy nhiên, kết quả các xét nghiệm chuyên sâu sau đó đều trùng khớp, xác nhận cô dương tính với HIV. Trong tuyệt vọng, cô bật khóc: “Tôi 27 tuổi, chưa từng có quan hệ tình dục, chưa từng hiến máu, cũng không thể lây từ mẹ sang con. Tại sao tôi lại nhiễm HIV được?”.
Khi bác sĩ điều trị hỏi lại về các thủ thuật y tế hay thẩm mỹ gần đây, cô khẳng định không phẫu thuật, không thẩm mỹ, chưa từng xăm mày. Sau một hồi suy nghĩ, cô mới nhớ ra: “À, tôi có đi lấy cao răng ở một phòng khám tư”.
Chi tiết nhỏ này khiến bác sĩ điều trị lập tức lưu ý. Ông cho rằng khả năng cao virus HIV đã xâm nhập trong lần lấy cao răng đó. “HIV không chỉ lây qua đường tình dục hay truyền máu. Các thủ thuật xâm lấn gây chảy máu, nếu dụng cụ không được khử trùng kỹ lưỡng, hoàn toàn có thể trở thành nguồn lây nhiễm”, vị bác sĩ giải thích.
Ông nói thêm, trong quá trình lấy cao răng, nếu bệnh nhân bị chảy máu mà đầu máy không được tiệt trùng, virus có thể bám lại và truyền sang người kế tiếp. Trường hợp của nữ bác sĩ này vì thế được xem là lời cảnh báo về việc đảm bảo vệ sinh y tế tại các cơ sở tư nhân nhỏ lẻ.
Theo Sức khỏe & Đời sống, phòng ngừa HIV bắt đầu từ việc hiểu rõ các đường lây truyền. Virus HIV lây khi tiếp xúc trực tiếp với máu, tinh dịch, dịch âm đạo, dịch trực tràng hoặc sữa mẹ. Các nguy cơ phổ biến gồm quan hệ tình dục không an toàn, dùng chung bơm kim tiêm, hoặc lây từ mẹ sang con trong thai kỳ, sinh nở và cho con bú.
Ngoài ra, những người làm nghề y, phẫu thuật, xăm mình hoặc làm thủ thuật thẩm mỹ cũng có nguy cơ phơi nhiễm nếu dụng cụ không được khử khuẩn đúng quy trình. Ngược lại, HIV không lây qua tiếp xúc thông thường như bắt tay, ôm hôn, dùng chung đồ ăn, muỗi đốt, hay sử dụng chung nhà vệ sinh.
Các biện pháp bảo vệ hiệu quả
1. Dự phòng trước phơi nhiễm (PrEP):
Đây là chiến lược phòng ngừa bằng thuốc kháng virus uống hàng ngày, giúp giảm hơn 90% nguy cơ nhiễm HIV. PrEP gồm hai loại thuốc kháng virus kết hợp, được khuyến nghị cho người có nguy cơ cao và phải dùng đều đặn theo chỉ định của bác sĩ.
2. Không phát hiện = Không lây truyền (K = K):
Người nhiễm HIV nếu điều trị bằng thuốc ARV đúng phác đồ, đạt tải lượng virus dưới 200 bản sao/ml máu, sẽ không thể truyền bệnh sang người khác. Tình trạng “không thể phát hiện” thường đạt được sau khoảng 6 tháng điều trị liên tục.
3. Luôn sử dụng bao cao su khi quan hệ:
Bao cao su là biện pháp phổ biến và đáng tin cậy nhất để ngăn ngừa HIV và các bệnh lây qua đường tình dục khác. Việc phòng tránh các bệnh này cũng giúp giảm nguy cơ nhiễm HIV do hạn chế tổn thương mô âm đạo hoặc hậu môn.
4. Thụ thai an toàn:
Với sự kết hợp giữa PrEP và K=K, các cặp vợ chồng mà chỉ một người nhiễm HIV vẫn có thể thụ thai an toàn mà không lây sang bạn tình hoặc con.
5. Tránh lây từ mẹ sang con:
Sàng lọc và điều trị bằng thuốc kháng virus sớm trong thai kỳ có thể giảm nguy cơ lây truyền xuống dưới 1%. Tuy nhiên, các bác sĩ khuyến cáo phụ nữ nhiễm HIV không nên cho con bú vì virus có thể tồn tại trong sữa mẹ.
6. Không dùng chung kim tiêm:
Khoảng 20-40% người tiêm chích ma túy bị nhiễm HIV do dùng chung bơm kim tiêm. Việc sử dụng dụng cụ riêng và tham gia các chương trình phát kim tiêm sạch giúp giảm nguy cơ lây nhiễm đáng kể.
7. Điều trị dự phòng sau phơi nhiễm (PEP):
Nếu nghi ngờ bị phơi nhiễm HIV, có thể dùng thuốc ARV trong vòng 28 ngày. Hiệu quả ngăn ngừa đạt tới 81% nếu bắt đầu trong 72 giờ đầu sau khi tiếp xúc.
